ÓSEMKI czyli zęby (nie)mądrości

Choć nazywane są zębami mądrości, z inteligencją nie mają nic wspólnego. Za to potrafią nieźle dać się we znaki, bo zwykle rosną nieprawidłowo. Kiedy właściwie jest czas na to, by pojawiły się ósemki, dlaczego, gdy już wyrosną w bólach, tak szybko atakuje je próchnica? Czy usuwanie ósemek powinno być standardem?

Spis treści

1. W jakim wieku wyrastają zęby mądrości?
2. Dlaczego ósemki szybko się psują?
3. Czy zęby mądrości usuwa się w taki sam sposób jak inne zęby?
4. Czy ósemki rosną u wszystkich ludzi?
5. Kiedy trzeba usunąć zęby mądrości?
6. Jakie problemy powodują ósme zęby?
7. Jakich zaleceń trzeba przestrzegać po ekstrakcji ósemki?
8. Czy ósemki mogą być przydatne do przeszczepu w miejsce utraconego zęba?
9. Ósemki: zęby mądrości [wideo]

Ósemki czyli zęby mądrości sprawiają mnóstwo kłopotów. Jak rosną - odczuwasz ból, gdy już urosną - szybko się psują. Na co nam zęby mądrości i jak o nie dbać - na te i inne pytania odpowiedzi znajdziesz poniżej.

W jakim wieku wyrastają zęby mądrości?

U większości osób ostatnie zęby trzonowe wyrzynają się między 17. a 25. rokiem życia. Często rozwijają się stopniowo (z przerwami) nawet przez kilka lat. Dlatego u niektórych osób zęby mądrości wyrzynają się dopiero w okolicach czterdziestki. Czasami zdarza się też, że wyrastają one u osób starszych, które noszą ruchome protezy. Na skutek ucisku dochodzi bowiem do wyrzynania się ósemek, które do tej pory tkwiły w kości.

Dlaczego ósemki szybko się psują?

Związane jest to przede wszystkim z ich położeniem. W tylnej części szczęki często gromadzą się resztki pokarmu, a że dostęp do tego miejsca jest utrudniony, nie zawsze potrafimy dotrzeć szczoteczką do ósemek i dokładnie je wyczyścić. To sprawia, że zęby mądrości są bardzo narażone na atak bakterii próchnicowych. Z kolei próchnica w ósemkach może z czasem przenieść się na sąsiadujące zęby.

Czy zęby mądrości usuwa się w taki sam sposób jak inne zęby?

Ekstrakcja ósemek może niestety bardziej przypominać zabieg chirurgiczny. Są one bowiem niefortunnie położone, mocno tkwią w łuku zębowym, a przy tym często mają nietypowy kształt i liczbę korzeni. Jeśli nie ma komplikacji, zabieg trwa ok. 30 minut. Przeprowadza się go w znieczuleniu miejscowym. Po usunięciu zęba zakłada się szwy na dziąsło.

Czy ósemki rosną u wszystkich ludzi?

Nie. Czasem zdarza się, że zęby mądrości nie wyrastają, nawet jeśli na zdjęciu rentgenowskim szczęk (pantomogramie) widać ich zawiązki – po prostu rozwój ósemek w pewnym momencie się zatrzymuje. Jednak specjaliści zauważają, że coraz częściej pacjenci nie mają nawet zawiązków ostatnich zębów trzonowych. To wynik stopniowej redukcji szczęk. Ponieważ jemy coraz bardziej przetworzoną żywność, część twarzowa czaszki rozrasta się w mniejszym stopniu niż u naszych przodków. To sprawia, że w łuku zębowym często brakuje już miejsca dla ósemek. Być może nasi potomkowie w ogóle będę ich pozbawieni. Brak ósemek nie powoduje jednak żadnych trudności z prawidłowym żuciem pokarmów czy rozwojem zgryzu.

Kiedy trzeba usunąć zęby mądrości?

Wszystko zależy od tego, w jakim stanie jest ósemka i jakie sprawia kłopoty. Wskazaniem do usunięcia jest zaawansowana próchnica, bo wtedy ząb trzeba leczyć kanałowo, co z uwagi na położenie zębów mądrości jest wyjątkowo trudne do przeprowadzenia i nie zawsze skuteczne. Ekstrakcję ósemki zaleca się też, gdy z jej powodu inne zęby zostają poddane silnemu naciskowi – z czasem może to prowadzić do wad zgryzu, a także powikłań w okolicznych zębach. Usunięcie zębów mądrości zalecane jest również, jeśli rosną one krzywo albo wrastają w policzek, a także gdy pojawiają się kłopoty z dopasowaniem aparatu ortodontycznego lub protezy. Kolejnym wskazaniem są problemy z dziąsłami – częste stany zapalne, tworzenie się torbieli na dziąśle. W przypadku ósemek całkowicie zatrzymanych decyzję o ekstrakcji podejmuje się, gdy są one w niekorzystnym położeniu albo gdy brakuje miejsca na ich prawidłowy rozwój. Jeśli są wskazania do usunięcia ósemek, nie należy z tym zwlekać. Zawiązki zębów mądrości można usunąć już 14-latkowi, wtedy zabieg jest łatwiejszy do wykonania. Jak się okazuje, wśród Europejczyków Polacy przodują w kwestii posiadania zębów mądrości. W większości krajów Unii standardowo usuwa się wszystkie ósemki, które nie wyrosły prawidłowo do 18. roku życia, by uniknąć komplikacji w przyszłości.

Jakie problemy powodują ósme zęby?

Ponieważ szukają dla siebie miejsca w łuku, mogą stłaczać pozostałe zęby, co przyczynia się do wad zgryzu, a nawet uszkodzenia korzeni sąsiednich zębów. Ponadto mogą powodować próchnicę i wtórną paradontozę siódemek, a jeśli rosną krzywo, kaleczą policzek od wewnątrz. Problemem są też ósemki wyrżnięte połowicznie (ząb jest częściowo przykryty przez dziąsło). Nagryzanie dziąsła prowadzi do zranień, poza tym pod płatem dziąsła gromadzą się resztki pożywienia i bakterie, sprzyjając stanom zapalnym. Kłopoty powodują także ósemki całkowicie zatrzymane. Zwykle są one źle ułożone i naciskają na korzenie trzonowców. Wokół takich ósemek może się tworzyć stan zapalny albo torbiel. Zatrzymane zęby mogą też powodować częste bóle głowy lub stawu skroniowo-żuchwowego.

Jakich zaleceń trzeba przestrzegać po ekstrakcji ósemki?

Aby zmniejszyć opuchliznę, warto przykładać do policzka zimne okłady i ssać kostki lodu. Bolesność pomogą złagodzić środki przeciwbólowe. Przez dobę nie wolno palić papierosów, czyścić zębów w pobliżu miejsca ekstrakcji, pić przez słomkę ani wydmuchiwać nosa (silny strumień powietrza może uszkodzić ranę). Aby dziąsło szybciej się zagoiło, można delikatnie płukać usta ciepłą wodą z solą (łyżka na szklankę wody). Przez tydzień należy jeść letnie, papkowate dania. Trzeba zrezygnować z picia kawy i napojów energetyzujących, bo podnoszą ciśnienie krwi, a wtedy trudniej powstrzymać krwawienie. Jeśli po kilku dniach od zabiegu ból się utrzymuje lub nasila, pojawia się krwawienie albo gorączka, należy skontaktować się ze stomatologiem.

Czy ósemki mogą być przydatne do przeszczepu w miejsce utraconego zęba?

Tak, choć zabiegi autotransplantacji przeprowadza się bardzo rzadko. Wykonywane są raczej u młodych osób, u których ósemki nie są mocno ukorzenione i łatwiej przyjmują się w nowym miejscu. Zabieg polega na przeniesieniu zawiązka zęba mądrości (w odpowiednim stadium rozwoju) w miejsce brakującego trzonowca. Gdy przeszczep się przyjmie, ząb się szlifuje i zakłada na niego koronę. Obecnie zabieg autoprzeszczepu częściej zastępuje się skuteczniejszym wszczepieniem implantu.

Ósemki: zęby mądrości [wideo]

Kiedy właściwie jest czas na to, by pojawiły się ósemki, dlaczego, gdy już wyrosną w bólach, tak szybko atakuje je próchnica?

miesięcznik "Zdrowie"