Znieczulenie u dentysty, czyli leczenie zębów bez bólu

Leczenie zębów bez bólu? To możliwe! Większość z nas boi się dentysty jak diabeł święconej wody. U podłoża tego leży strach przed bólem. Tymczasem wizyta u stomatologa wcale nie musi boleć, bo nawet drobne zabiegi można wykonać w znieczuleniu. Jakie są rodzaje znieczulenia i które znieczulenie miejscowe u dentysty wybrać?

Spis treści

1. Jak działają leki do znieczulenia miejscowego?
2. Znieczulenie miejscowe u dentysty: rodzaje
3. Skutki uboczne znieczulenia stomatologicznego
4. Znieczulenie komputerowe u dentysty

Znieczulenie u dentysty to nie fanaberia. Dzięki nowoczesnej anestezjologii możemy uniknąć bólu w 90-98 proc. przypadków – zarówno podczas zabiegów leczniczych, jak i diagnostycznych. W nowoczesnych gabinetach stomatologicznych każdemu pacjentowi proponuje się znieczulenie zęba nie tylko wtedy, gdy przewiduje się, że zabieg będzie bolesny. Ważnym powodem może być także sam strach przed bólem. Środki znieczulające likwidują przewodzenie bólowe nerwów, ale nie są całkiem obojętne dla organizmu. Dlatego też współczesna anestezjologia dąży do tego, aby jak najmniejszą dawką leku skutecznie uśmierzyć dotkliwy ból.

Jak działają leki do znieczulenia miejscowego?

Sposób działania wszystkich środków znieczulenia miejscowego, jest podobny i polega na zablokowaniu przewodzenia impulsów bólowych, przez nerwy w kierunku mózgu. Można powiedzieć, że mózg nie jest na bieżąco informowany o stanie tkanek w znieczulonym miejscu.

Leki znieczulenie miejscowego działają najefektywniej na włókna nerwowe związane z odczuwaniem bólu, dlatego inne bodźce takie jak ucisk i dotyk będą wyczuwalne nawet po znieczuleniu.

Zasada działania środków znieczulających stosowanych w stomatologii opiera się na blokowaniu kanału sodowego obecnego w komórkach nerwowych (struktury odpowiedzialnej za depolaryzację neuronu). Połączenie leku znieczulenia miejscowego z kanałem sodowym jest odwracalne. Oznacza to, że wraz z upływem czasu funkcja włókna nerwowego powraca. Czas trwania znieczulenia wykonanego w gabinecie stomatologicznym zależy od środka znieczulającego i technik podania. Znieczulenie trwa zwykle około 1-2 godzin, ale czas ten może ulec wydłużeniu lub skróceniu.

Znieczulenie miejscowe u dentysty: rodzaje

Lekarze dentyści dysponują kilkoma technikami podawania leków znieczulenia miejscowego. W zależności od techniki podawania wyróżniamy:

• Znieczulenie powierzchniowe

Lek znieczulenia miejscowego w postaci żelu lub aerozolu zostaje rozprowadzony po powierzchni śluzówki jamy ustnej. Środek znieczulający przenika przez nabłonek i poraża drobne zakończenia nerwowe znajdujące się w błonie śluzowej. Ten rodzaj znieczulenie wykorzystywany jest zazwyczaj przed wkłuciem igły docelowego znieczulenia, znajduje także zastosowanie podczas usuwania zębów mlecznych ze znacznie zresorbowanymi korzeniami.

• Znieczulenie nasiękowe

Jest techniką znieczulenia miejscowego polegającą na zdeponowaniu roztworu środka znieczulającego pod błonę śluzową jamy ustnej. Lek podawany jest za pomocą jednorazowej strzykawki z igłą lub specjalnych strzykawek typu karpula. Znieczulenie w zależności od wskazań uzyskać można jednym lub kilkoma wkłuciami. Środek znieczulenia miejscowego blokuje drobne gałązki nerwowe okolicy podania a także penetruje w głąb kości porażając nerwy tam zlokalizowane. Ta technika znieczulenia wykorzystywana jest w stomatologii do znieczulania zębów przed zabiegami z zakresu stomatologii zachowawczej, protetyki, periodontologii, do ekstrakcji zębów, pobierania wycinków ze zmian błony śluzowej itp. Ze względu na miejsce podania środka znieczulającego możemy wyróżnić znieczulenia przywierzchołkowe, śródwięzadłowe, brodawek międzyzębowych oraz okoliczne.

• Znieczulenie przewodowe

To typ znieczulenia, w którym środek znieczulający podawany jest w okolicę pnia nerwu. W wyniku przerwania przewodzenia impulsów nerwowych zanika czucie bólu w całej okolicy unerwionej przez dany nerw. W stomatologii najczęściej wykorzystuje się tą technikę do unieczynnienia nerwu zębodołowego dolnego podczas ekstrakcji zębów bocznych dolnych.

Skutki uboczne znieczulenia stomatologicznego

Tak jak każda inna interwencja w ludzki organizm tak i znieczulenie miejscowe może wiązać się z wystąpieniem pewnych powikłań. Warto zaznaczyć, że nawet prawidłowo wykonane znieczulenie obarczone jestem pewnym ryzykiem wystąpienia skutków ubocznych. Można wyróżnić dwie grupy powikłań mogących wystąpić podczas znieczulenia miejscowym, wykonywanego w gabinecie stomatologicznym:

• Pierwszą grupę powikłań stanowią powikłania związane ze stanem ogólnym pacjenta. Zalicza się do niej rzadkie reakcji związane z zatruciem środkami znieczulającymi lub z nadwrażliwością immunologiczną na podany lek. Do tej grupy zaliczyć można także reakcje związane ze stresem, omdlenia, zaburzenia rytmu serca itp.
• Drugą grupę powikłań stanowią miejscowe skutki uboczne. Zaliczamy do nich powikłania związane ze zranieniem tkanek miękkich przez igłę iniekcyjną. Uszkodzeniu mogą ulec naczynia krwionośne, nerwy a także mięśnie. W rzadkich przypadkach może dojść do złamania igły. Ze względu na bliskość struktur anatomicznych znieczuleniu mogą ulec inne nerwy np. nerw twarzowy odpowiedzialny m.in. za skurcze mięśni mimicznych twarzy. Objawy porażenia ustępują samoistnie, kiedy środek znieczulenia miejscowego przestaje działać. Do tej grupy powikłań zalicza się także powikłania bakteryjne polegające na zakażeniu tkanek przez mikroorganizmy. Może pojawić się ból, obrzęk w miejscu wkłucia. W rzadkich przypadkach dochodzi do szczękościsku.

Znieczulenie komputerowe u dentysty

Coraz więcej nowych rozwiązań, związanych ze znieczuleniem miejscowym pacjentów, jest dostępnych w gabinetach stomatologicznych. Dużą popularnością cieszą się tzw. znieczulenia komputerowe. Z ich pomocą stomatolog może wykonać wszystkie te rodzaje znieczuleń, które przeprowadzane są z użyciem zwykłej strzykawki. Systemy znieczuleń komputerowych nie przypominają jednak klasycznej strzykawki. Wyposażone są one w specjalny komputer, za pomocą którego lekarz wybiera odpowiedni program znieczulenia. To komputer, a nie lekarz steruje tempem podawania środka znieczulenia miejscowego. Dzięki delikatnemu wstrzykiwaniu środka znieczulającego, całemu procesowi nie towarzyszą nieprzyjemne uczucia takie jak dyskomfort, rozpychanie czy ból.