Lapisowanie zębów

Lapisowanie zębów, inaczej impregnacja, to technika leczenia próchnicy, która atakuje zęby mleczne. Kiedy konieczne jest lapisowanie zębów? Jak przebiega i czy jest bezpieczne? Jakie są skutki uboczne lapisowania zębów? Jaka jest skuteczność lapisowania zębów?

Spis treści

1. Na czym polega lapisowanie?
2. Lapisowanie krok po kroku
3. Wady i zalet lapisowania

Lapisowanie, inaczej impregnacja, jest techniką leczenia próchnicy. Stosowane jest lapisowanie zębów mlecznych. Pierwsze zęby mleczne pojawiają się w jamie ustnej malucha już około 5-6 miesiąca życia. Do około 3 roku życia w jamie ustnej widoczne są już wszystkie zęby mleczne. Już od początku należy o nie odpowiednio dbać. Wśród dorosłych krąży mit, że zębów mlecznych nie trzeba leczyć, bo i tak same wypadną. Nie jest to prawdą. O zęby mleczne należy prawidłowo dbać i jeżeli to konieczne odpowiednio leczyć. Uzębienie mleczne bierze udział w prawidłowym rozwoju szczęki i żuchwy. Zęby mleczne utrzymują przestrzeń dla swoich stałych następców. Często przedwczesna utrata zęba mlecznego powoduje rozwinięcie lub nasilenie wady zgryzu, co skutkuje koniecznością leczenia ortodontycznego w przyszłości.

Na czym polega lapisowanie?

Impregnacja ubytku polega na wysyceniu związkami chemicznymi próchnicowo zmienionych tkanek zęba. Do impregnacji najczęściej używa się dwóch związków azotanu srebra lub chlorku cynku. Pierwszy z nich ze względu na swoją skuteczność jest częściej stosowany.

Lapisowanie, jeżeli jest wskazane może zostać wykonane już w bardzo wczesnym wieku.

Związki chemiczne stosowane do lapisowania mają dwojakie działanie. Po pierwsze są bakteriobójcze, po wtóre powodują mineralizację a więc wzmacniają rozmiękłe tkanki zęba. Wskazaniem do wykonania lapisowania są rozległe płaskie ubytki próchnicowe, w których nie ma możliwości założenia wypełnienia, czyli potocznie nazywanej ,,plomby’’. Ubytki takie występują między innymi w "próchnicy butelkowej", często spotykanej u maluchów. Ten rodzaj próchnicy charakteryzuje się gwałtownym przebiegiem, który w krótkim czasie powoduje całkowite zniszczenie koron zębów. Szczególnie narażone są na nią zęby sieczne. Inną sytuacją, która może skłonić do wykonania zabiegu lapisowania jest dziecko nieskore do współpracy, niecierpliwe. W takiej sytuacji łatwiej nakłonić dziecko do bezbolesnego, szybkiego zabiegu, który zahamuje postęp procesu próchnicowego, aż do czasu kiedy wykonanie wypełnienia będzie możliwe.

Po zabiegu bardzo ważna jest poprawa higieny jamy ustnej oraz zmiana nawyków żywieniowych. Zabieg lapisowania w zamierzeniu ma zmniejszyć dynamikę procesu próchnicowego, nie uleczy on zębów i nie przywróci utraconych tkanek zęba, dlatego jeżeli to tylko możliwe ubytki próchnicowe powinno się wypełniać odpowiednimi materiałami stomatologicznymi.

Lapisowanie krok po kroku

Impregnacja ognisk próchnicowych jest bezbolesnym, bezpiecznym i szybkim zabiegiem. Polega ona na wcieraniu w próchnicowo zmieniane tkanki dwóch roztworów jeden po drugim. Najczęściej stosowanym roztworem jest azotan srebra, który strącać można z użyciem np. płynu Lugola.

Zabieg rozpoczyna się od dokładnego oczyszczenia mechanicznego zęba z nalotów oraz osuszenia zęba. Błona śluzowa powinna zostać odizolowana od przypadkowego kontaktu z roztworem impregnującym. Następnie w powierzchnię zmiany próchnicowej wciera się dokładnie pierwszy z roztworów, tuż po nim na chore miejsce nakłada się drugi z roztworów ( tzw. strącalnik). Po zakończonym zabiegu mały pacjent przez około godzinę nie powinien nic jeść ani pić.

Cykl lapisowania składa się z trzech wizyt w odstępach tygodniowych. Na każdej z wizyt lapisowane są wszystkie wymagające tego zęby. Zabieg lapisowania nie jest trwały i wymaga powtórzenia po około 3 miesiącach a następnie po pół roku od pierwszej impregnacji. Lapisowanie zębów mlecznych jest procedurą, która może zostać wykonana w ramach świadczeń finansowanych z Narodowego Funduszu Zdrowia.

Wady i zalet lapisowania

Zacznijmy może od zalet impregnacji. Niewątpliwie na korzyść lapisowania działa fakt, że jest to zabieg szybki i bezbolesny. Nawet najbardziej nieskłonne do współpracy dzieci zazwyczaj udaje namówić się do "pomalowania" ząbków. Dzięki działaniu związków chemicznych proces próchnicowy zostaje zahamowany a zęby mogą przetrwać. Oczywiście należy pamiętać, że kiedy dziecko nabierze zaufania do lekarza i poczuje się nieco pewniej w gabinecie stomatologicznym, zalapisowane zęby powinny zostać wypełnione (o ile pozwalają na to warunki). Tak więc lapisowanie pomaga zachować zęby mleczne, tak aby jak najdłużej utrzymywały przestrzeń dla zębów stałych.

Wadą lapisowania jest fakt, że najczęściej stosowany i najskuteczniejszy środek impregnujący (azotan srebra) powoduje przebarwienie zębów na ciemny czarny, ciemnobrunatny kolor. Przebarwienie dotyczy oczywiście tylko miejsc dotkniętych próchnicą. Zdrowe zęby pozostają bez zmian w zabarwieniu. Dostępne są też preparaty, które nie mają działania przebarwiającego zęby, a zabieg z ich użyciem to tzw. bezbarwne lapisowanie. Preparaty przeznaczone do bezbarwnego lapisowania cechują się nieco mniejszą skutecznością w hamowaniu próchnicy.

Innym minusem lapisowania jest fakt, że nie leczy ono próchnicy. Jest to zabieg, który ma na celu spowolnić lub zahamować rozwój ubytku próchnicowego, tak aby zęby mleczne jak najdłużej pozostały w jamie ustnej utrzymując miejsce dla zębów stałych. Lapisowanie nie przywróci utraconych tkanek oraz funkcji zębów, dlatego jeżeli to tylko możliwe leczenie próchnicy powinno polegać na opracowaniu i wypełnianiu ubytków próchnicowych odpowiednimi materiałami stomatologicznymi.