Ból żuchwy to nie zawsze problem dla stomatologa. Jakie schorzenia mogą za nim stać?

Ból żuchwy to przypadłość, która może mieć związek nie tylko ze schorzeniami stomatologicznymi, ale także z reumatycznymi, neurologicznymi, a nawet kardiologicznymi. Nie należy więc bólu żuchwy lekceważyć. Kiedy koniecznie trzeba zgłosić się do lekarza?

Spis treści

1. Ból żuchwy - wypadki
2. Ból żuchwy - zespół Costena
3. Ból żuchwy - szczękościsk
4. Ból żuchwy - szkliwiak
5. Ból żuchwy - inne schorzenia
6. Ból żuchwy i głowy
7. Ból żuchwy - leczenie

Ból żuchwy nie jest częsty, dlatego budzi szczególny niepokój, Żuchwa, potocznie nazywana dolną szczęką a czasem brodą, jest dużą kością, która okala nasza twarz. Z czaszką jest połączona stawami skroniowo-żuchwowymi, które znajdują się po obu stronach twarzy, trochę poniżej uszu. 

Żuchwa jest pojedynczą kością, zrośniętą z dwóch części. Jej główną częścią jest trzon, czyli to, co potocznie nazywamy brodą. Od tego miejsca odchodzą gałęzie żuchwy. Każda z nich dzieli się na wyrostek kłykciowy i wyrostek dziobiasty. To tu znajduje się staw skroniowo-żuchwowy.

Ból żuchwy - wypadki

Częstą przyczyną bólu żuchwy są urazy, do których dochodzi podczas uprawiania sportu lub w czasie bójki na pięści. Uraz może spowodować wybicie szczęki, jej pęknięcie lub złamanie żuchwy.

Objawem takiego urazu jest opuchlizna, trudności z otwarciem ust, ból podczas dotykania miejsca urazu oraz podczas mówienia albo jedzenia.

W takich przypadkach konieczna jest wizyta u lekarza, który będzie mógł orzec czy nie doszło do pęknięcia lub złamania żuchwy.

Gdyby tak się stało konieczne jest unieruchomienie miejsca pęknięcia, aby kość mogła się właściwie zrosnąć. Pęknięta kość łączy się specjalnymi szynami lub płytkami dostosowanymi do kształtu szczęki.

Ból żuchwy - zespół Costena

Zespół Costena to inaczej mówiąc zespół bolesnego stawu skroniowo-żuchwowego. To schorzenie, które objawia się przeskakiwaniem żuchwy. To uczucie opisywane, jako wysuwanie się żuchwy do przodu. Poza tym chory ma znacznie ograniczony zakresu ruchu szczęki, odczuwa ból i słyszy trzask lub zgrzyt podczas otwierania ust.

Zespół Costena zazwyczaj ma związek z nieprawidłowym ułożeniem żuchwy, które nie zostało skorygowane przez ortodontę. U części osób wadliwy zgryz powoduje w późniejszym wieku problemy ze stawami skroniowo-żuchwowymi. Konieczna jest wtedy korekta operacyjna szczęki. 

Ból żuchwy - szczękościsk

Szczękościsk, jak wskazuje nazwa, uniemożliwia otwarcie ust, a tym samym mówienie.

Jego przyczyną może być przewlekły stres. Czasem szczękościsk jest zapowiedzią poważniejszych chorób, w tym zmian nowotworowych lub ropni w obszarze skroniowo-żuchwowym dlatego ważna jest staranna diagnoza.

Ból żuchwy - szkliwiak

Szkliwiak to nowotwór żuchwy, który długo się rozwija i równie długo nie daje żadnych dolegliwości. Rak żuchwy wymaga leczenia operacyjnego. 

Ból żuchwy - inne schorzenia

• Bruksizm

Ból szczęki, a właściwie stawu skroniowo-żuchwowego może być wywołany przez wiele chorób i nieprawidłowości w obrębie szczęki. Ból może się pojawić z powodu stanu zapalnego zębów, dziąseł, ropni około zębowych lub z powodu nieświadomego zgrzytania zębami (bruksizm).

• Wady zgryzu

Kolejnym powodem stomatologicznym będą nieskorygowane wady zgryzu, źle dopasowane protezy zębowe czy aparaty ortodontyczne.

Ból może mieć też związek z takimi problemami jak:

• zapalenie zatok
• zapalenie ucha
• choroby ślinianek
• migrena
• zapalenie nerwu trójdzielnego

Ważne też, aby pamiętać, że nagły ból w obrębie żuchwy może być zapowiedzią zawału serca. Gdy pojawi się kołatanie serca, ucisk w klatce piersiowej, nudności lub utrata przytomności należy jak najszybciej wezwać karetkę pogotowia. 

Ból żuchwy bardzo często pojawia się także u osób chorujących na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS). U chorych stawy skroniowo-żuchwowe mogą być zmienione podobnie, jak stawy rąk czy stóp.

Ból żuchwy i głowy

Ból szczęki i głowy może wywoływać zwiększone napięcie stawu skroniowo-żuchwowego. Spowodowane jest z reguły przez nerwicę, przewlekły stres i zgrzytanie zębami. Ulgę przynosi leczenie schorzeń podstawowych (głównie nerwicy) oraz unikanie sytuacji stresowych.

Ważne jest też odciążenie stawu, czyli unikanie twardych pokarmów, żucia gumy oraz "oszczędne" ziewanie, czyli z ustami tylko częściowo otwartymi.

Ból żuchwy i głowy może być spowodowany również przez stany zapalne kości, zatok i uszu, dysfunkcje stawu skroniowo-żuchwowego. 

Ból żuchwy - leczenie

Po ustaleniu przyczyny bólu żuchwy trzeba rozpocząć leczenie, które będzie dostosowane do stanu chorego.

W niektórych sytuacjach wystarczy zastosowanie technik relaksacyjnych, w innych może być konieczne przeprowadzenie zabiegu operacyjnego.

O autorze

Anna Jarosz

Dziennikarka od ponad 40 lat zaangażowana w popularyzację edukacji zdrowotnej. Laureatka wielu konkursów dla dziennikarzy zajmujących się medycyną i zdrowiem. Otrzymała m. in. Nagrodę Zaufania „Złoty OTIS” w kategorii „Media i Zdrowie”, Wyróżnienie Św. Kamila przyznawane z okazji Światowego Dnia Chorego, dwukrotnie „Kryształowe Pióro” w ogólnopolskim konkursie dla dziennikarzy promujących zdrowie oraz wiele nagród i wyróżnień w konkursach na „Dziennikarza Medycznego Roku” organizowanego przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia.

Przeczytaj więcej artykułów tej autorki

Anna Jarosz