Stres pourazowy: objawy. Jak rozpoznać stres pourazowy?

Stres pourazowy (PTSD) wywołany jest przez traumatyczne wydarzenie. Charakterystyczne objawy tworzą zespół stresu pourazowego. O bardzo trudnych sytuacjach, wypadku, gwałcie, czy byciu molestowanym, nie można po prostu zapomnieć. Konieczna jest terapia i leczenie. Jakie są kryteria i najczęstsze objawy zespołu stresu pourazowego?

Spis treści

1. Kogo dotyka zespół stresu pourazowego (PTSD)?
2. Objawy i kryteria stresu pourazowego według DSM-IV:
3. Wydarzenia, które powodują traumę:

Stres pourazowy to zespół chorobowy, które objawia w postaci sennych koszmarów, izolacji, zamknięcia się w sobie. Spowodowany jest traumatycznym wydarzeniem, o którym trudno zapomnieć.

Kogo dotyka zespół stresu pourazowego (PTSD)?

Nie każdy, kto przeżył traumatyczne wydarzenie dozna stresu pourazowego. Najbardziej narażone są osoby, które bezpośrednio doświadczyły traumy - były ofiarami lub świadkami oraz te, które z powodu bezradności nie mogły pomóc ani sobie, ani innym ofiarom.

Jak wynika z badań amerykańskiego National Comorbidity Survey (NCS), na dolegliwości związane ze stresem pourazowym częściej narażone są kobiety. To właśnie one jako najczęstszą przyczynę objawów podają gwałt, w drugiej kolejności wymieniają molestowanie seksualne. Dla mężczyzn największą traumą jest walka zbrojna.

Objawy i kryteria stresu pourazowego według DSM-IV:

I. Osoba przeżyła traumatyczne zdarzenie, w którym wystąpiły obydwa warunki:

1. Doświadczenie, bycia świadkiem lub styczność ze zdarzeniem bądź zdarzeniami związanym z faktem lub niebezpieczeństwem śmierci, bądź poważnego zranienia lub naruszenia nietykalności fizycznej własnej albo innych osób.

2. Reakcja osoby obejmowała wówczas silny strach, bezradność lub przerażenie.

II. Traumatyczne zdarzenie jest ciągle doświadczane na nowo na jeden lub kilka sposobów, takich jak:

• nawracające i natrętne wspomnienia urazu obejmujące wyobrażenia, myśli lub spostrzeżenia; powracające koszmary senne o przeżytym zdarzeniu;
• złudzenia lub zachowania jakby uraz się powtarzał;
• silny niepokój w styczności z wewnętrznymi bądź zewnętrznymi wskazówkami symbolizującymi lub przypominającymi jakiś aspekt traumatycznego wydarzenia;
• reakcje fizjologiczne na wewnętrzne lub zewnętrzne wskazówki symbolizujące lub przypominające jakiś aspekt traumatycznego zdarzenia.

III. Trwałe unikanie bodźców związanych z urazem i osłabienie normalnej reaktywności (niewystępujące przed urazem), objawiające się, co najmniej trzema z następujących zachowań:

• dążenie do unikania myśli, uczuć lub rozmów związanych z urazem;
• dążenie do unikania czynności, miejsc lub ludzi pobudzających wspomnienia o urazie;
• niemożność przypomnienia ważnych aspektów urazu;
• wyraźne zmniejszenie zainteresowania wykonywaniem istotnych czynności;
• poczucie wyłączenia lub wyobcowania;
• ograniczony zasięg afektu;
• poczucie zamkniętej przyszłości.

IV. Trwałe objawy nadpobudliwości (niewystępujące przed urazem), wyrażające się w co najmniej dwóch formach:

• trudności w zasypianiu lub przesypianie;
• rozdrażnienie lub wybuchy gniewu;
• trudności z koncentracją;
• nadmierna czujność;
• wyolbrzymione reakcje lękowe.

V. Zaburzenia utrzymują się co najmniej miesiąc.

VI. Zaburzenia powodują klinicznie znaczące pogorszenie samopoczucia lub upośledzenie społecznych, zawodowych bądź innych ważnych obszarów funkcjonowania.

Anna Jakimiuk

Barbara Kosmala