Śnisz, że się budzisz? Oto, co twój organizm chce ci powiedzieć

Sen o przebudzeniu to motyw, który powraca w wielu filmach. Bohater budzi się, wykonuje wszystkie codzienne, rutynowe czynności przed wyjściem do pracy, a w ostatniej chwili, odpalając silnik samochodu …budzi się we własnym łóżku. Dla niektórych osób może to brzmieć jak fikcja, ale części z nas zdarza się na co dzień. Co mówią nam sny o przebudzeniu?

Spis treści

1. Na czym polega „fałszywe przebudzenie”?
2. Jesteś zestresowany lub niespokojny?
3. Jak zadbać o zdrowy i głęboki sen?
4. Czy wizyta u psychoterapeuty może pomóc?

Naukowcy określają fenomen snu o przebudzeniu mianem fałszywego przebudzenia. Osoby, które doświadczają tego zjawiska rzadko kiedy zgłaszają, że śnią rzeczy całkowicie fikcyjne. Znacznie częściej marzenia senne przypominają ich codzienną rutynę.

Choć dokładna przyczyna takich zaburzeń nie jest znana, spekuluje się, że problem ma związek z zachwianą fazą REM, a w szczególności z występowaniem nadpobudliwości (np. u pacjentów ze stwierdzonym zespołem stresu pourazowego, PTSD), a nawet bezsennością. Wszystkie te stany wiążą się ze skróceniem fazy REM, jej fragmentaryzacją, a co za tym idzie – snem gorszej jakości.

Na czym polega „fałszywe przebudzenie”?

Bez względu na obrazy i odczucia, które pojawiają się podczas snu, prawdziwemu przebudzeniu towarzyszy uczucie niepokoju i dezorientacji. W przeciwieństwie do wielu innych powtarzających się motywów snu, jak marzenia o oceanie lub przebudzenie na księżycu, fałszywe przebudzenia rzadko są odosobnione. Zwykle idą w parze z innymi zaburzeniami fazy REM, w tym:

• snem świadomym (tzw. sen wiedzy), w którym osoba śniąca wie, że śpi, ale jednocześnie ma dostęp do swojej wiedzy i wspomnień;
• paraliżem sennym, czyli stanem występującym podczas zasypiania lub przebudzenia, kiedy osoba nie może poruszyć się lub przemówić, ale pozostaje całkowicie świadoma tego, co dzieje się wokół niej. Często też wyczuwa obecność osoby trzeciej w pomieszczeniu.

Neurolodzy zwracają uwagę, że osoby, u których zdarzają się fałszywe przebudzenia częściej cierpią na innego rodzaju zaburzenia snu i koszmary senne. Czy fałszywe przebudzenie może być powodem do zmartwień i co w ten sposób stara się przekazać ci mózg?

Jesteś zestresowany lub niespokojny?

Choć powtarzające się sny o przebudzeniu są całkowicie niegroźne dla zdrowia, może być to próba przekazania ważnych informacji o stanie podświadomości. Często zdarza się, że w ten sposób objawia się lęk, niepokój lub nerwowość. Być może czekasz na wynik ważnego badania? A może przygotowujesz się do ważnego egzaminu lub czeka cię rozmowa o pracę w dużej firmie?

Zwykle przypisujemy takim scenariuszom ogromne znaczenie (nie zawsze współmierne do ich rzeczywistego wpływu na nasze życie). Jeśli na co dzień twoje myśli regularnie krążą dookoła wydarzenia, na które czekasz, nawet kiedy nie zdajesz sobie z tego sprawy, jest bardzo prawdopodobne, że znajdzie to odzwierciedlenie w snach. Nie jest to jednak żadnego rodzaju przepowiednia, a jedynie projekcja mózgu i jego wyobrażenie tego, co jeszcze się nie zdarzyło.

Specjaliści zajmujący się na co dzień analizą snów zwracają uwagę, że podczas snu regularnie manifestują się tematy, które spychamy do podświadomości albo unikamy ich na co dzień. W ten sposób może powracać problem niespłaconego kredytu za mieszkanie albo kłótni z partnerem.

Jak zadbać o zdrowy i głęboki sen?

W codziennej gonitwie zapominamy o tym, że nasz organizm nie funkcjonuje jak maszyna i nie potrafi przestawić się w „tryb spania” na żądanie. Wynika to ze specyfiki układu hormonalnego i nerwowego, które potrzebują czasu, aby się wyciszyć.

Nadmiernie pobudzone mogą powodować powstawanie różnego rodzaju marzeń sennych, mniej lub bardziej nierzeczywistych. Lekarze specjalizujący się w leczeniu zaburzeń snu przypuszczają, że fałszywe przebudzenia bywają też wynikiem zaburzonej rutyny snu. Jak z tym walczyć? Przede wszystkim postaraj się wypracować zdrowe nawyki, które wspierają zdrowy i głęboki sen.

Warto zadbać o regularną dawkę ruchu na co dzień. W ten sposób lepiej dotleniamy organizm i regulujemy gospodarkę hormonalną organizmu. Ćwiczenia relaksacyjne i oddechowe wykonywane w godzinach wieczornych sprawiają też, że zamiast przewracać się na drugi bok po położeniu się do łóżka szybciej zasypiamy. Przed snem pomoże dawka ćwiczeń relaksacyjnych lub jogi, staraj się unikać bardzo intensywnych treningów, które mogą nadmiernie pobudzać układ nerwowy.

Jeśli twoim nawykiem jest oglądnie telewizji lub scrollowanie mediów społecznościowych spróbuj zamienić go na czytanie książki, spacer z psem lub inną czynność, która nie wymaga korzystania z elektroniki. Emitowane przez ekrany niebieskie światło pobudza mózg do pracy, a tym samym utrudnia zaśnięcie.

Ważne jest wypracowanie jednakowego rytmu spania. Wstawanie i kładzenie się spać o podobnej porze sprawia, że organizm „uczy się” danego rytmu, a zaśnięcie przychodzi samo.

Należy zadbać o stworzenie optymalnych warunków w sypialni. Można to zrobić poprzez:

• eliminację wewnętrznych źródeł światła i hałasu;
• zasłonięcie okna żaluzjami lub roletami, które zablokują światło z zewnątrz.

Na zaburzenia snu wpływ może mieć również spożywanie kofeiny lub alkoholu oraz przyjmowanie nikotyny. Każda z tych substancji wykazuje działanie psychoaktywne. Dlatego należy ich unikać na minimum 5-6 godzin przed położeniem się do łóżka.

Czy wizyta u psychoterapeuty może pomóc?

Jeżeli zidentyfikowanie przyczyny fałszywych przebudzeń jest niemożliwe, a problem stale się pogłębia dobrym pomysłem może okazać się wizyta u psychoterapeuty. Poprzez stosowanie różnego rodzaju narzędzi, dopasowanych do stosowanej przez specjalistę szkoły, często udaje się zidentyfikować źródło problemów i znaleźć na nie rozwiązanie.

Niekiedy niezbędna może okazać się pomoc psychiatry, który zaordynuje odpowiednie leczenie farmakologiczne, dopasowane do stanu zdrowia pacjenta. Można rozważyć skorzystanie z pomocy jednej z klinik snu, które zajmują się leczeniem zaburzeń na tym tle.

Zaburzenia snu, w tym fałszywe przebudzenia mogą mieć wiele przyczyn, zawsze jednak prowadzą do zmniejszenia komfortu życia na co dzień. Dlatego tak ważne staje się zidentyfikowanie źródła problemu i dopasowanie spersonalizowanego rozwiązania. Problemów ze snem nigdy nie należy ignorować, ponieważ w dłuższej perspektywie mogą doprowadzić nawet do pojawienia się objawów somatycznych.