Schizofrenia - 6 wczesnych sygnałów, których nie wolno ignorować

Schizofrenia nieustannie uznawana jest za jedną z najpoważniejszych chorób psychicznych i rzeczywiście, nieleczona może ona w wyjątkowo negatywny sposób wpływać na życie chorych. Skuteczne leczenie jak najbardziej umożliwia jednak pacjentom zwyczajne funkcjonowanie, aby jednak je zastosować, konieczne jest najpierw rozpoznanie choroby. Im wcześniej pacjent zacznie przyjmować odpowiednie leki, tym lepiej – z tego właśnie powodu korzystna jest znajomość wczesnych objawów schizofrenii.

Spis treści

1. Wczesne objawy schizofrenii: zmiany nastroju i ekspresji emocji
2. Wczesne objawy schizofrenii: wycofanie z życia społecznego
3. Wczesne objawy schizofrenii: dziwaczne zachowania
4. Wczesne objawy schizofrenii: podejrzliwość i nietypowe przekonania
5. Wczesne objawy schizofrenii: zaburzenia czynności poznawczych
6. Wczesne objawy schizofrenii: nieprzewidywalność
7. Wczesne objawy schizofrenii: dlaczego leczenie warto zacząć jak najszybciej?

Schizofrenia to choroba, która typowo rozpoczyna się we wczesnej dorosłości, zmagać się z nią jednak mogą zarówno dzieci, jak i osoby starsze. Najbardziej kojarzonymi z nią objawami są zazwyczaj urojenia i omamy, w praktyce jednak po pierwsze nie zawsze to one dominują w obrazie klinicznym, a po drugie objawy psychotyczne niekoniecznie muszą być pierwszymi objawami schizofrenii.

Choroba rozpoczynać się może od pojawiania się naprawdę różnorakich dolegliwości, dotyczących m.in. nastroju, jak i funkcjonowania społecznego.

Wczesne objawy schizofrenii: zmiany nastroju i ekspresji emocji

Jednymi z wczesnych objawów schizofrenii bywają zmiany zachowania pacjenta, które jego najbliżsi wiązać mogą z wystąpieniem u niego zaburzeń depresyjnych.

Mowa tutaj o takich problemach, jak np. obniżenie nastroju, ale i jego znaczne wahania. Charakterystyczne dla zaburzeń psychotycznych bywa również spłycenie afektu, czyli osłabienie ekspresji emocjonalnej – pacjenci ze schizofrenią mogą sprawiać wrażenie całkowicie pozbawionych odczuwania emocji i mogą oni mieć taką samą minę zarówno wtedy, gdy w ich życiu dzieje się coś bardzo dobrego, jak i wtedy, gdy przydarzają im się skrajne negatywne doświadczenia.

W przebiegu schizofrenii pojawiać się może także i anhedonia, czyli utrata możliwości odczuwania szczęścia. Czasami zdarza się tak, że pacjenci całkowicie porzucają swoje dotychczasowe zainteresowania, nawet takie, wokół których wcześniej koncentrowali oni całą swoją uwagę.

Wczesne objawy schizofrenii: wycofanie z życia społecznego

Do jednych z pierwszych objawów schizofrenii zaliczane bywają zmiany dotyczące funkcjonowania w społeczeństwie. Nierzadko dzieje się tak, że osoba, u której rozwija się proces psychotyczny, zaczyna odizolowywać się od bliskich jej ludzi – zarówno znajomych, jak i członków rodziny. Co istotne, najczęściej ciężko znaleźć racjonalne uzasadnienie takiego postępowania – pacjent może nagle, bez żadnego powodu, zacząć spędzać czas w osamotnieniu.

Wczesne objawy schizofrenii: dziwaczne zachowania

Potencjalnym objawem schizofrenii, którego zdecydowanie nie można bagatelizować, są różnorakie dziwaczne zachowania. Chory może zacząć np. zbierać różne, całkowicie nieprzydatne – przez innych uznawane za śmieci – rzeczy twierdząc, że mają one niebywałą wartość. Dziać się może również i tak, że zacznie on gromadzić ogromne zapasy produktów żywnościowych, czego powodów nie będzie w stanie lub nie będzie chciał wytłumaczyć.

W przypadku schizofrenii może dochodzić również do sytuacji, w której osoba chora zacznie się ubierać całkowicie inaczej niż zwykle czy wykonywać sobie niezwykle krzykliwy, dziwaczny makijaż. Szczególnie niepokoić powinno to wtedy, gdy zachowania tego rodzaju pojawiają się u osoby, która wcześniej na co dzień ubierała się wręcz aż nazbyt zwyczajnie, w sposób zdecydowanie niewyróżniający jej z tłumu.

Wczesne objawy schizofrenii: podejrzliwość i nietypowe przekonania

Powyżej wspominano już o jednych z najbardziej kojarzonych ze schizofrenią objawów, którymi są urojenia. Zanim jednak dojdzie do tego, że pacjent zacznie przejawiać zdecydowanie urojeniowe przekonania, mogą u niego występować nieco inne, mniej niewiarygodne w swej istocie twierdzenia.

We wczesnych etapach schizofrenii chorzy bywają bardzo podejrzliwi – z tego może się zresztą brać ich tendencja do odizolowywania się do innych ludzi. Mogą żywić oni przekonanie, iż inni im zazdroszczą, chcą wyrządzić im jakąś krzywdę czy też że cały świat – członkowie najbliższej rodziny czy koledzy z pracy – sprzymierzyli się przeciwko pacjentowi.

Początkowo pacjent może wydawać się w pewnym stopniu krytyczny wobec swoich własnych osądów, mimo to i tak ciężkie może być przekonanie go o tym, że w rzeczywistości się myli i nikt nie ma na celu działania na jego niekorzyść.

Wczesne objawy schizofrenii: zaburzenia czynności poznawczych

Problemem, który może być jednym z pierwszych objawów procesu psychotycznego, bywa pogorszenie czynności poznawczych. Szczególnie wyraźnie widoczne bywa ono u nastolatków, u których rozwinie się schizofrenia – mogą oni nagle, bez żadnego powodu, zacząć zmagać się z trudnościami w nauce.

Tak jak u uczniów problemy z koncentracją czy zapamiętywaniem łatwo stwierdzić poprzez zaobserwowanie tego, że zdobywają oni gorsze oceny, tak u dorosłych stwierdzenie zaburzeń czynności poznawczych bywa już trudniejsze, jednakże nie jest to niemożliwe. Wzbudzać czujność powinna przede wszystkim sytuacja, w której dotychczas świetnie zorganizowany i odnoszący sukcesy zawodowe człowiek zaczyna mieć problemy z wykonywaniem nawet najprostszych czynności.

Wczesne objawy schizofrenii: nieprzewidywalność

Pacjenci ze schizofrenią bywają nieprzewidywalni – zdarza się, że bez powodu wpadają oni w bardzo silną złość, oprócz tego możliwe są również sytuacje, w których bez jakiegokolwiek powodu będą oni doświadczać napadów niepohamowanego śmiechu czy płaczu.

Zdarza się, że w początkowym stadium schizofrenii chorzy używają całkowicie niezrozumiałych słów, jak i to, że z chorym ciężko się porozumieć – bywa bowiem tak, że podczas rozmów pacjent opowiada o jednym, a rozmówca o czymś całkowicie innym i wszelkie próby sprowadzenia chorego do pierwotnego tematu dyskusji mogą spełzać na niczym.

Wczesne objawy schizofrenii: dlaczego leczenie warto zacząć jak najszybciej?

Okres poprzedzający wystąpienie pełnoobjawowej schizofrenii bywa określany mianem stanu prepsychotycznego (prodromu). U jednych osób już w jego trakcie pojawiają się wyraźne przesłanki sugerujące schizofrenię, u innych z kolei pacjentów dolegliwości bywają na tyle dyskretne, że nawet wyjątkowo doświadczonym psychiatrom ciężko jest stwierdzić istnienie tego problemu.

Niezależnie od tego, czy pacjent przejawia bardziej, czy mniej nasilone potencjalne wczesne objawy schizofrenii, zdecydowanie – w razie wątpliwości – warto udać się z nim do specjalisty.

Naukowcy do dziś nie są zgodni co do tego, czy u osób ze stanem prepsychotycznym zasadne jest włączanie leczenia lekami przeciwpsychotycznymi. Warto jednak wziąć pod uwagę zdanie tych z nich, którzy postulują, iż czas trwania nieleczonej psychozy może mieć wpływ na rokowania chorych.

Sugerowane jest bowiem to, że im dłuższy czas mija od wystąpienia pierwszych objawów schizofrenii do rozpoczęcia jej leczenia, tym rokowania pacjentów mogą być gorsze. Ostatecznie wtedy, gdy coś niepokoi bliskich osoby potencjalnie chorej, nie warto zwlekać – najlepiej jak najwcześniej zacząć ją namawiać do odwiedzenia specjalisty, ponieważ nierzadko dzieje się tak, że trudno jest nakłonić chorego na schizofrenię do skorzystania ze specjalistycznej pomocy.