IED – zaburzenia eksplozywne przerywane. Przyczyny nagłych wybuchów gniewu

Wybuchnięcie gniewem raz na jakiś czas zdarza się najprawdopodobniej każdemu człowiekowi. Ale u niektórych ludzi tego rodzaju emocje pojawiają się stosunkowo często, dodatkowo czasami ciężko jest znaleźć przyczynę wybuchu gniewu – możliwe, że takie osoby cierpią na okresowe zaburzenie eksplozywne (IED). Naukowcom do tej pory nie udało się jednoznacznie ustalić, co odpowiada za występowanie tego problemu, istnieją jednak pewne przypuszczenia co do mechanizmu powstawania IED.

Spis treści

1. Objawy okresowych zaburzeń eksplozywnych (IED)
2. Przyczyny okresowych zaburzeń eksplozywnych (IED)

Okresowe zaburzenia eksplozywne (IED), od angielskiej nazwy Intermittent Explosive Disorder, należą do zaburzeń kontroli impulsów. Problem nie jest zaliczany do grupy schorzeń psychicznych. Klasyfikuje się go jako jedno z zaburzeń psychicznych.

Czynnikiem, który może odróżniać zdarzające się sporadycznie i niezbyt często napady gniewu od napadów o patologicznym nasileniu jest to, co powoduje ich wystąpienie. W przypadku okresowych zaburzeń eksplozywnych pacjenci reagują nieodpowiednio nawet na minimalnie drażniące ich sytuacje, co więcej – przyczyny gniewu czasami w ogóle może być trudno się doszukać.

Czytaj też: KONSTRUKTYWNA KŁÓTNIA, czyli ja się kłócić z głową

Objawy okresowych zaburzeń eksplozywnych (IED)

Do licznych objawów okresowych zaburzeń eksplozywnych zaliczają się:

• epizody agresji (zarówno werbalnej, jak i fizycznej) w stosunku do różnych ludzi, ale i zwierząt czy przedmiotów (w przypadku tych ostatnich - dochodzić może do niszczenia mienia),
• występowaniu podczas epizodów agresji różnego rodzaju dolegliwości somatycznych, takich jak jąkanie się, przyśpieszona czynność serca, wzmożenie pocenia się.

Po doświadczeniu epizodu gniewu pacjenci z IED mogą doświadczać zarówno poczucia ulgi czy rozładowania emocjonalnego, jak i odczuwać wyrzuty sumienia.

Aby móc w ogóle mówić o okresowym zaburzeniu eksplozywnym, osoba doświadczająca nadmiernie częstych epizodów agresji musi mieć więcej niż 6 lat. Oprócz tego muszą zostać wykluczone inne potencjalne przyczyny wymienionych wcześniej objawów (takie jak istnienie u pacjenta choroby psychicznej czy stosowanie przez niego jakichś substancji psychoaktywnych, np. narkotyków).

Czytaj też: 6 kroków do zapanowania nad złością

Przyczyny okresowych zaburzeń eksplozywnych (IED)

Patogeneza okresowych zaburzeń eksplozywnych pozostaje do tej pory nie do końca jasna. Główne czynniki potencjalnie związane z występowaniem IED dzielone są na trzy grupy. Wymienia się w tym przypadku uwarunkowania psychologiczne, czynniki genetyczne oraz aspekty związane z neuroprzekaźnikami działającymi w ośrodkowym układzie nerwowym.

Czynnikami psychologicznymi, które bywają uznawane za podłoże okresowych zaburzeń eksplozywnych, są:

• doświadczenie traumy w okresie dzieciństwa (np. nadużycia seksualnego),
• nieprawidłowe wzorce zachowań funkcjonujące w rodzinie (zauważalna jest tendencja do pojawiania się IED u tych osób, które dorastały w rodzinach, gdzie często występowała przemoc i agresja),
• doświadczanie poczucia odrzucenia.

Czytaj też: Rodzina dysfunkcyjna i patologiczna - czym się różnią?

Podejrzewane o wpływ na występowanie okresowych zaburzeń eksplozywnych są także czynniki natury genetycznej. Tego rodzaju hipoteza została wysunięta m.in. na podstawie tego, że zwiększone ryzyko IED obserwuje się u tych osób, u których jakiś członek najbliższej rodziny już cierpi na to zaburzenie.

W przypadku okresowych zaburzeń eksplozywnych obserwowane bywają u pacjentów również zaburzenia poziomów neuroprzekaźników w obrębie struktur ośrodkowego układu nerwowego. Według istniejących badań przyczyna okresowych zaburzeń eksplozywnych może tkwić w niedoborach serotoniny – zbyt mała ilość tego neuroprzekaźnika może skutkować bowiem nie tylko rozwojem depresji, ale i zwiększać ryzyko wystąpienia zachowań agresywnych.

Istnieją również przypuszczenia dotyczące roli zaburzeń hormonalnych w występowaniu omawianego problemu. Rozważania w tym wypadku koncentrują się wokół nadmiernych stężeń testosteronu – choćby ze względu na to, że zaburzenie częściej występuje wśród mężczyzn niż wśród kobiet.

Mimo tego, że przyczyny występowania okresowych zaburzeń eksplozywnych nie są do końca jasne, to pacjentom obarczonym problemem i ich rodzinom zalecić można poszukiwanie pomocy wśród specjalistów od ochrony zdrowia psychicznego. Zastosowanie psycho- czy farmakoterapii w przypadku IED może bowiem sprawić, że niekontrolowane napady gniewu przestaną się pojawiać, dzięki czemu funkcjonowanie zarówno społeczne, jak i zawodowe pacjenta będzie mogło ulec poprawie.