Echolalia: rodzaje i przyczyny. Jak leczyć echolalię?

Echolalia to zaburzenia, w którego przebiegu pacjenci powtarzają zasłyszane od innych pojedyncze słowa, fragmenty zdań czy nawet całe zdania. Echolalia bywa fizjologiczna w pewnym okresie życia dziecka, później jednak staje się patologią związaną m.in. z autyzmem. U dorosłych echolalia może z kolei wystąpić po udarze mózgu czy w związku z jakimś zaburzeniem otępiennym.

Spis treści

1. Echolalia - rodzaje
2. Przyczyny echolalii
3. Co doprowadza do echolalii u dorosłych?
4. Jak leczyć echolalię?

Echolalia jest problemem dość charakterystycznym, związany jest on bowiem z komunikacją międzyludzką. Ogólnie jako echolalię definiuje się stan, w którym pacjent powtarza pojedyncze słowa, fragmenty zdań czy też całe wypowiedzi innych ludzi. Co ciekawe, w przypadku echolalii człowiek może nie tylko dokładnie powtarzać zasłyszane od innych treści, ale i może wypowiadać je w dokładnie takim samym tonie.

Echolalia - rodzaje

Wyróżnia się dwa rodzaje echolalii. Pierwszym z nich jest echolalia natychmiastowa, gdzie pacjent powtarza zasłyszaną wypowiedź od razu. Przykładowo, dziecko zapytane przez mamę: "czy chcesz iść na dwór", pytającym tonem może odpowiadać "czy chcesz iść na dwór". Drugim rodzajem echolalii jest echolalia odroczona, gdzie pacjent zasłyszane treści wypowiada dopiero po jakimś czasie – powtarzane mogą być na przykład (w zupełnie nieadekwatnej ku temu sytuacji) wypowiedzi bohaterów z bajki, którą dziecko oglądało nawet kilka dni temu.

Przyczyny echolalii

Echolalia spotykana jest przede wszystkim w grupie najmłodszych pacjentów. Podkreślenia wymaga to, że występowanie tego zjawiska nie zawsze musi nasuwać obawy, że z dzieckiem dzieje się coś złego. Otóż echolalia może stanowić całkowicie naturalny etap rozwoju mowy u dziecka. Powtarzania zasłyszanych od osób dorosłych kwestii może być w końcu pierwszym zjawiskiem sugerującym to, że dziecko właśnie zaczyna mówić.

W sytuacji, kiedy proste słowa czy zdania zaczyna powtarzać 12-miesięczny maluch czy 2-latek, najprawdopodobniej nie ma powodów do obaw. Specjalistę zdecydowanie odwiedzić powinni jednak rodzice takiego dziecka, które skończyło 3. rok życia i u którego występuje echolalia. Przyczyną echolalii może być bowiem zarówno spowolnienie rozwoju mowy, jak i znacznie poważniejsza jednostka, w której przebiegu mogą występować różnorodne zaburzenia komunikacji, w tym również te w postaci echolalii. Mowa tutaj o autyzmie.

Echolalia występować może również w połączeniu z innymi niż autyzm psychiatrycznymi jednostkami. Zaburzenie pojawiać się może bowiem także u dzieci cierpiących na zespół Tourette’a, występować w przebiegu schizofrenii u dzieci.

Jak leczyć echolalię?

Dość łatwo można się domyślić, iż echolalia znacząco zaburza porozumiewanie się z pacjenta doświadczającego tego problemu z jego otoczeniem. Już z tego powodu występowanie u pacjenta echolalii wręcz wymaga wdrożenia postępowania terapeutycznego. Podstawową rolę w leczeniu echolalii odgrywają oddziaływania psychoterapeutyczne w postaci terapii mowy.

Aby terapia mowy mogła dać jakiekolwiek efekty, istotne jest nie tylko to, aby dziecko pracowało nad komunikacją werbalną w gabinecie terapeutycznym, ale i by czyniło to ono w domu ze swoimi opiekunami. Rodzice dziecka, u którego występuje echolalią, otrzymują od specjalistów szereg różnorodnych porad dotyczących tego, jak mogą oni wspierać swoją pociechę i w jaki sposób powinni oni się z nią komunikować. Istotne dla sukcesu terapeutycznego w przypadku echolalii jest chociażby to, aby do dziecka mówić zróżnicowanym, ale jednocześnie prostym językiem. Wśród różnych metod, które mogą pomóc dziecku z echolalią, jako przykład można podać np. niedokańczanie zdań – rozpoczęcie sentencji i niewypowiedzenie jej do końca może wskazywać dziecku na to, że przyszła pora na to, aby to ono samo się wypowiedziało.

Dla dzieci z echolalią wyjątkowo ważne jest to, aby ich rodzice wykazywali się cierpliwością. Terapia echolalii i innych występujących u dziecka problemów (np. w sytuacji, kiedy przyczyną echolalii jest autyzm) może być bardzo długa, jednakże pokazywanie dziecku, że rodziców złości powtarzanie przez niego różnych słów, nie przyniesie żadnego pozytywnego skutku. Może to jedynie doprowadzić do wystąpienia u dziecka kolejnych problemów, takich jak zaburzenia nastroju w postaci jego obniżenia czy rozwinięcia się u niego jakichś zaburzeń lękowych.

Źródła:

1. L. Sterponi, J. Shankey, Rethinking echolalia: repetition as interactional resource in the communication of a child with autism, Journal of Child Language / Volume 41 / Issue 02 / March 2014, pp 275 - 304; dostęp on-line: http://gse3.berkeley.edu/faculty/lsterponi/website/Publications/Sterponi&Shankey-Rethinking%20Echolalia.pdf

2. Materiały autism-help.org, dostęp on-line: http://www.autism-help.org/communication-echolalia-autism.htm