Nadczynność tarczycy w ciąży czyli tyreotoksykoza ciążowa

Tyreotoksykoza, czyli nadczynność tarczycy w ciąży to częsta patologia endokrynologiczna wśród kobiet w ciąży. Tyreotoksykoza ciążowa polega na zwiększonym stężeniu hormonów produkowanych przez tarczycę tj. tyroksyny czy trójjodotyroniny. Jakie są przyczyny i objawy nadczynności tarczycy w ciąży? Jak przebiega leczenie?

Spis treści

1. Diagnostyka chorób tarczycy w ciąży
2. Badanie TSH w ciąży - sprawdź na czym polega
3. Wpływ nadczynności tarczycy na ciążę
4. Tyreotoksykoza ciężarnych
5. Przełom tarczycowy jako powikłanie tyreotoksykozy
6. Leczenie nadczynności tarczycy w ciąży

Tyreotoksykoza ciążowa, czyli nadczynność tarczycy w ciąży to stan, który ma negatywny wpływ nie tylko na organizm matki, ale także na rozwijający się płód. Nieprawidłowa gospodarka hormonalna może wikłać nie tylko okres ciąży, ale także porodu, gdzie najgroźniejszym stanem jest przełom tarczycowy.

Układ hormonalny organizmu jest ze sobą ściśle powiązany, a jego prawidłowe funkcjonowanie jest niezwykle istotne dla zachowania homeostazy organizmu. Sam gruczoł tarczowy, a dokładniej jego praca jest kontrolowana przez nadrzędną strukturę jaką jest przysadka mózgowa. W ciąży dodatkowo taką funkcję spełnia gonadotropina kosmówkowa - βhCG.

W pierwszym trymestrze ciąży tyroksyna matki jest niezbędna do prawidłowego rozwoju układu nerwowego. Dopiero około 20-25 t.c. funkcję tą przejmuje tarczyca płodu. Dlatego prawidłowo funkcjonująca tarczyca matki jest niezwykle istotna.

Diagnostyka chorób tarczycy w ciąży

Aby rozpoznać nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu hormonalnego konieczne jest oznaczenie stężenia hormonów tarczycy w surowicy matki. Interpretując wyniki trzeba mieć na uwadze fizjologiczne zmiany zachodzące w organizmie matki podczas ciąży. Zmiany dotyczą nie tylko samego układu dokrewnego, ale wiążą się z metabolizmem tych substancji, za co są odpowiedzialne nerki. Wynik badania powinien także uwzględniać wszystkie leki, które przyjmuje matka. W nadczynności tarczycy ma miejsce zwiększone wydzielanie hormonów tarczycy a dokładniej zwiększa się stężenie form wolnych niezwiązanych z białkami transportowymi. Podstawowy hormon TSH występuje w zmniejszonej ilości, ponieważ gospodarka hormonalna działa na zasadzie sprzężenia zwrotnego i większe stężenie wolnych hormonów zmniejsza stężenie hormonu wyjściowego.

Badanie TSH w ciąży - sprawdź na czym polega

Wpływ nadczynności tarczycy na ciążę

Do patognomonicznych objawów nadczynności tarczycy zalicza się:

• nadpobudliwość
• niepokój
• drżenie rąk
• ciągłe zmęczenie

Niektóre objawy mogą być interpretowane jako ciążowe co opóźnia diagnostykę i włączenie stosownego leczenia. Pacjentki zgłaszają ponadto zmniejszenie tolerancji wysiłku fizycznego. Do innych objawów zalicza się powiększenie obwodu szyi u matki, a dokładniej tzw. wole tarczycy.

W przypadku rzetelnego badania USG płodu zdarza się, że wykwalifikowany ultrasonografista obserwuje nieznacznie powiększone wole u płodu. Wiele z wymienionych dolegliwości nakłada się na te, które zgłaszają pacjentki w fizjologicznej ciąży. Patognomonicznym objawem może być brak przyrostu masy ciała albo spadek masy ciała.

Do innych objawów nadczynności tarczycy zalicza się kołatanie serca. Dochodzi do wzrostu częstości oraz siły skurczów mięśnia sercowego, co bywa interpretowane przez pacjentkę jako uczucie bicia serca. Przekłada się to na pracę serca płodu, która również staje się szybsza. Nadczynność tarczycy jest czynnikiem predykcyjnym do rozwoju nadciśnienia tętniczego, co jest z kolei związane z poważną patologią jaką jest stan przedrzucawkowy.

W odniesieniu do płodu poza tachykardią, przy nieleczonej nadczynności tarczycy obserwuje się uszkodzenie układu nerwowego, rzadko uogólniony obrzęk płodu. Wiele dzieci rodzi się jeszcze przed 30 t.c. co z kolei wiąże się ze wszystkimi konsekwencjami wcześniactwa.

Tyreotoksykoza ciężarnych

Pod tym pojęciem określa się nadczynność tarczycy związaną z ciążą. Podwyższone stężenie hormonów tarczycy w tym przypadku jest następstwem działania gonadotropiny kosmówkowej. Zdecydowanie częściej taką przypadłość spotyka się w przypadku ciąży mnogiej czy w sytuacji niepowściągliwych wymiotów ciężarnych, gdzie w obu sytuacjach ma miejsce zwiększone stężenie gonadotropiny. Stan ten pojawia się około 15-20 t.c. i ma tendencję do samoograniczania się.

Przełom tarczycowy jako powikłanie tyreotoksykozy

Najgroźniejszym powikłaniem jest przełom tarczycowy. Do jego charakterystycznych objawów zalicza się:

• temperatura ciała 38-40 st. C
• duszność
• kołatanie serca
• biegunka/wymioty
• nadmierne pobudzenie lub patologiczna senność

Wszystkie wymienione objawy są wskazaniem do szybkiej interwencji i wymagają pilnej hospitalizacji.

Leczenie nadczynności tarczycy w ciąży

Leczenie nadczynności tarczycy polega na stosowanie tyreostatyków: głównie metamizol. Nie udowodniono toksycznego działania na płód, w związku z tym można je bezpiecznie stosować w okresie ciąży. Leczenie izotopami praktykowane w przypadku nadczynności tarczycy w okresie ciąży jest bezwzględnie przeciwwskazane.