Wpływ otyłości na płodność. Zaburzenia płodności spowodowane nadmierną masą ciała

Badania kliniczne potwierdzają, że nadmierna masa ciała jest czynnikiem w znacznym stopniu zwiększającym ryzyko zaburzeń płodności. Nieregularność owulacji u kobiet i spadek jakości produkowanej spermy u mężczyzn – to najczęstsze zaburzenia płodności spowodowane chorobą otyłości.

Spis treści

1. Wpływ otyłości na płodność kobiet
2. Komplikacje podczas ciąży związane z otyłością
3. Wpływ otyłości na płodność mężczyzny
4. Czy otyłość wywołuje permanentne problemy z płodnością?

Najpowszechniejszą metodą oceniania prawidłowej wagi jest obliczanie wskaźnika masy ciała BMI (ang. Body mass index). Współczynnik ten można oszacować za pomocą prostego równania - wagę podaną w kilogramach należy podzielić przez wzrost w metrach podniesiony do kwadratu. Otyłość diagnozowana jest w przypadku, kiedy wynik działania jest równy lub wyższy niż 30.

Wpływ otyłości na płodność kobiet

Zbyt duża masa ciała może być przyczyną zakłóceń w układzie hormonalnym wpływających na przebieg cyklu menstruacyjnego. Zaburzona może zostać m.in. gospodarka węglowodanowa, która odpowiedzialna jest za prawidłową pracę jajników. Prowadzi to między innymi do nieregularnej owulacji, występowania cykli bezowulacyjnych, zaniku miesiączki, powstawania cyst na jajnikach oraz wzmożonej produkcji testosteronu. Otyłość podwyższa także ryzyko rozwoju zespołu policystycznych jajników - dolegliwości będącej jedną z najczęstszych przyczyn bezpłodności u kobiet.

Komplikacje podczas ciąży związane z otyłością

Nadmiar tkanki tłuszczowej wiąże się nie tylko z obniżonym prawdopodobieństwem zapłodnienia, ale także zwiększonym ryzykiem wystąpienia komplikacji w trakcie ciąży oraz po porodzie. Kobiety z otyłością są o wiele bardziej narażone na rozwój takich dolegliwości jak stan przedrzucawkowy, cukrzyca ciężarnych lub zaburzenia krzepliwości krwi. W przypadku kobiet ze znaczną nadwagą wzrasta także ryzyko potrzeby cesarskiego cięcia lub konieczności sztucznego wywoływania porodu. Otyłość matki może mieć także wpływ na stan zdrowia dziecka. Najwyższy odsetek  poronień oraz narodzin martwych dzieci notuje się właśnie w przypadku kobiet, których BMI przekracza 30.

Wpływ otyłości na płodność mężczyzny

Badania kliniczne potwierdzają związek pomiędzy otyłością a jakością produkowanego nasienia. Sperma mężczyzn z BMI przekraczającym 30 zawiera mniejsze stężenie plemników, dodatkowo są one mniej ruchliwe niż plemniki wytwarzane w organizmach osób z optymalną masą ciała. Dla porównania, w spermie mężczyzny z prawidłowym BMI znajduje się średnio 18,6 milionów ruchliwych plemników, nasienie mężczyzny chorego na otyłość zawiera natomiast około 0.7 miliona plemników zdolnych do swobodnego przemieszczania.   Obniżenie płodności jest wynikiem zachwiania równowagi hormonalnej. W tkance tłuszczowej zachodzi przemiana testosteronu w estrogeny. U mężczyzn z otyłością dochodzi zatem do zachwiania proporcji pomiędzy męskimi i żeńskimi hormonami. Może to wywrzeć negatywny wpływ na produkcję plemników, libido oraz sprawność seksualną. Ponadto nadmierna masa ciała u mężczyzn powoduje nieznaczne podwyższenie temperatury jąder, która może wpłynąć na proces wytwarzania nasienia. Odpowiednia temperatura jąder jest niezbędnym elementem procesu produkcji zdrowych plemników.

Czy otyłość wywołuje permanentne problemy z płodnością?

Jak wskazują badania kliniczne, redukcja płodności u osób z otyłością jest procesem odwracalnym. Szacuje się, że utrata 5 proc. masy ciała może przyczynić się do znaczącego wzrostu częstotliwości cykli owulacyjnych, a co za tym idzie przywrócenia regularności miesiączek. Utrata wagi może także przyczynić się do poprawy parametrów nasienia.

Autor: Katarzyna Sadowska, Specjalista kliniki internetowej KlikMedik