Projekt ZACHOWAJ RÓWNOWAGĘ: jak zapobiegać rozwojowi nadwagi i otyłości wśród dzieci i młodzieży?

Poradnikzdrowie.pl patronuje projektowi Zachowaj Równowagę prowadzonemu przez Instytut Żywności i Żywienia. Celem programu jest walka z nadwagą i otyłością wśród dzieci i młodzieży poprzez promocję zdrowego żywienia i aktywności fizycznej w szkołach i przedszkolach - przy zaangażowaniu zarówno nauczycieli, jak i rodziców. Placówki, które spełnią kryteria opracowane przez IŻŻ, otrzymają specjalne certyfikaty. Warto przyłączyć się do akcji!

Problem nadwagi i otyłości

Występowanie nadmiernej masy ciała wśród dzieci, czyli nadwagi oraz bardziej niebezpiecznej dla zdrowia choroby otyłości, gwałtownie narasta nie tylko na świecie ale i w Polsce. Wstępne wyniki najnowszego badania Instytutu Żywności i Żywienia przeprowadzonego w maju i czerwcu 2013 roku w szkołach podstawowych i gimnazjach z 16 województw wskazują, że w szkołach podstawowych (klasy IV i VI) odsetek uczniów z nadmierną masą ciała nadal wzrasta i osiągnął już 28% u chłopców i 22% u dziewcząt. Było to badanie wstępne przed rozpoczęciem działalności edukacyjnej zrealizowane jako część Projektu Zachowaj Równowagę prowadzonego przez IŻŻ w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy.

Cel programu

Głównym celem programu certyfikującego jest zapobieganie rozwojowi nadwagi i otyłości oraz innych chorób przewlekłych poprzez efektywne promowanie zasad prawidłowego żywienia i aktywności fizycznej wśród dzieci i młodzieży. Program jest adresowany do szkół i przedszkoli, gdyż to właśnie placówki edukacyjne, w których młodzi wychowankowie spędzają dużo czasu, powinny wspierać rodziców w kształtowaniu prozdrowotnych postaw u swoich dzieci. Wyrazem uznania dla programu certyfikującego jest honorowy patronat Ministerstwa Edukacji.

Założenia programu

Program zakłada poddanie szkół i przedszkoli procesowi certyfikacji, który jest odzwierciedleniem działalności szkoły na rzecz poprawy żywienia i zwiększenia aktywności fizycznej wśród dzieci. Ideą przewodnią inicjatywy jest zaangażowanie całej społeczności szkolnej i przedszkolnej – wychowawców, dzieci i rodziców – w podejmowanie wspólnych prozdrowotnych działań. W szkole i przedszkolu, gdzie naturalnym procesem jest nauczanie i kształtowanie postaw, istnieje szereg możliwości wdrażania zasad prawidłowego stylu życia poprzez m.in.: udostępnianie prawidłowo zbilansowanych posiłków, organizację wspólnych śniadań/obiadów, zapewnienie długich przerw śniadaniowych/obiadowych, zmienianie asortymentu produktów spożywczych dostępnych w sklepikach szkolnych na prozdrowotne, a także wprowadzanie różnych codziennych form aktywności fizycznej wśród dzieci i młodzieży.

Jak będzie wdrażany program?

W ciągu najbliższych dwóch lat program będzie realizowany w 100 placówkach w każdym województwie (25 przedszkoli, 25 szkół podstawowych, 25 gimnazjów i 25 szkół ponadgimnazjalnych), a w następnych latach obejmie zasięgiem kolejne placówki. Program ten jest dobrowolną inicjatywą, stwarza system możliwości spontanicznego przyłączania się placówek do programu, a udział w nim jest swoistą nobilitacją dla szkoły/przedszkola. Każda placówka dobrowolnie uczestnicząca w programie otrzymuje specjalne materiały edukacyjne z zakresu żywienia i aktywności fizycznej, takie jak np. plakaty edukacyjne, materiały edukacyjne dla rodziców, poradnik dla nauczycieli ze scenariuszami lekcji, interaktywne książeczki dla przedszkolaków, film edukacyjny z udziałem Pascala Brodnickiego. Dodatkowej atrakcyjności programowi dodają konkursy z nagrodami. Platformą komunikacyjną akcji jest strona projektu Zachowaj Równowagę dla rodziców i nauczycieli oraz strona na portalu społecznościowym Facebook dedykowana starszym dzieciom i młodzieży. Szkoła, która pomyślnie wdroży program zgodnie z opracowanymi kryteriami, otrzyma certyfikat Szkoły/Przedszkola Przyjaznego Żywieniu i Aktywności Fizycznej.

Co należy zrobić, żeby otrzymać certyfikat?

Szkoła/przedszkole ubiegające się o certyfikat mają za zadanie stworzenie na terenie placówki warunków sprzyjających promocji prawidłowego żywienia i aktywności fizycznej. Certyfikat Szkoły/Przedszkola Przyjaznego Żywieniu i Aktywności Fizycznej otrzymają te z nich, które spełnią kryteria specjalnie opracowane dla każdego rodzaju placówki edukacyjnej. Kryteria, zróżnicowane w zależności od rodzaju placówki, obejmują m.in.:

• organizację wspólnych śniadań na terenie szkoły;
• zapewnienie odpowiednio długiej przerwy śniadaniowej;
• zapewnienie odpowiedniego miejsca do spożywania wybranej przez szkołę formy zdrowego pełnowartościowego posiłku;
• zapewnianie obiadów szkolnych/posiłków przedszkolnych zgodnych z zaleceniami/normami (jeśli są prowadzone);
• zmianę na prozdrowotny asortymentu w sklepikach szkolnych, automatach z napojami i żywnością na terenie szkoły;
• ograniczenie wpływu niewłaściwej reklamy żywności i napojów na terenie szkoły;
• prowadzenie „reklamy pozytywnej” (np. plakaty);
• organizowanie zajęć motywujących dzieci do samodzielnych prozdrowotnych wyborów (wymiana przepisów, dzień zdrowego jedzenia, warzywne wtorki itp.);
• dbanie o rozwijanie wśród uczniów zdolności i wiedzy kulinarnej zgodnej z zasadami racjonalnego żywienia (zajęcia praktyczne);
• organizacja imprez sportowo-rekreacyjnych, festynów rodzinnych;
• edukacja rodziców na temat roli żywienia i aktywności fizycznej w prawidłowym rozwoju dzieci (np. organizacja pogadanek, prelekcji, edukacja rodziców z wykorzystaniem strony internetowej szkoły/przedszkola);
• wprowadzenie motywującego systemu oceniania na lekcjach WF, którego celem jest zachęcanie ucznia do podejmowania samodzielnej aktywności ruchowej w czasie wolnym;
• wdrożenie zróżnicowanej oferty zajęć do wyboru na lekcjach WF.

Przewidywane efekty programu Zachowaj Równowagę

• zmotywowanie szkół i przedszkoli do działań prozdrowotnych poprzez zaproponowaną pomoc w trakcie realizacji programu,
• poprawa wiedzy dzieci i młodzieży oraz rodziców na temat prawidłowego żywienia i aktywności fizycznej,
• zmiana nawyków żywieniowych dzieci i młodzieży,
• zwiększenie motywacji uczniów do codziennej aktywności fizycznej,
• zwiększenie udziału uczniów w obowiązkowych zajęciach wychowania fizycznego,
• zorganizowanie w szkołach miejsc do spożywania posiłków,
• zahamowanie trendu narastania choroby otyłości wśród dzieci i młodzieży.

Projekt Zachowaj Równowagę jest prowadzony przez Instytut Żywności i Żywienia (IŻŻ) w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy (SPPW) i współfinansowana przez Ministerstwo Zdrowia. Partnerami IŻŻ w realizacji projektu są Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”, Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie oraz Polskie Towarzystwo Dietetyki. Jego celem jest zapobieganie nadwadze, otyłości oraz innym chorobom przewlekłym poprzez edukację społeczeństwa w zakresie żywienia i aktywności fizycznej. Więcej informacji: www.ZachowajRownowage.pl

Poradnikzdrowie jest patronem projektu Zachowaj Równowagę.