Otyłość a skóra - problemy dermatologiczne osób otyłych

Nadmiar tkanki tłuszczowej to nie tylko widoczny objaw choroby otyłości. Zbyt duże nagromadzenie komórek tłuszczowych zaburza strukturę powłoki skórnej i prawidłowe wypełnianie jej naturalnych funkcji, a także wywołuje wiele zmian dermatologicznych. Podpowiadamy z jakimi problemami skórnymi zmagają się osoby z otyłością.

Spis treści

1. Otyłość a skóra - rozstępy skórne
2. Otyłość a skóra - cellulit
3. Otyłość a skóra - wyprzenie
4. Otyłość a skóra - rogowacenie ciemne
5. Otyłość a skóra - choroba Dercuma

Otyłość jako tzw. choroba matka prowadzi do ok. 50 innych, groźnych schorzeń. Lekarze zazwyczaj przestrzegają się przed tymi najpoważniejszymi, m.in. cukrzycą typu 2, nadciśnieniem tętniczym, chorobą zwyrodnieniową stawów, chorobami serca, chorobami układu krążenia lub nowotworami. O problemach dermatologicznych osób z otyłością, zwłaszcza otyłością III stopnia (tzw. otyłością olbrzymią) pisze się i mówi niewiele.

Chorujesz na otyłość II lub III stopnia? Szukasz informacji o operacjach bariatrycznych, czyli chirurgicznym leczeniu otyłości? Zapraszamy do serwisu: OTYŁOŚĆ pod SKALPEL

Tymczasem, nadmiar tkanki tłuszczowej zlokalizowanej wewnątrz organizmu i pod skórą m.in. wpływa negatywnie na wypełnianie przez skórę jej funkcji ochronnej i działanie jej gruczołów. Pokłady tkanki tłuszczowej tworzą fałdy (m.in. na ramionach, udach, brzuchu, karku), które wzajemnie się o siebie ocierają nie tylko utrudniając osobie z otyłością poruszanie się i wykonywanie codziennych czynności, ale także gojenie się ran. Otyłość prowadzi więc do wielu schorzeń dermatologicznych. Jakie są najczęstsze problemy skórne, które dotykają osoby chore na otyłość?

Otyłość a skóra - rozstępy skórne

Rozstępy to podłużne, wrzecionowate zmiany skórne, które powstają w efekcie rozciągania się skóry i zrywania włókien kolagenu. U osób z otyłością pojawiają się najczęściej na skórze brzucha, pośladów, piersi, pleców, po wewnętrznej i zewnętrznej stronie ud, a także na ramionach. Najpierw przyjmują barwę czerwoną (tzw. rozstępy zapalne), a po ok. 2 latach bledną nabierając perłowej barwy (tzw. rozstępy zanikowe). Rozstępy same nie znikają. Do ich usuwania wykorzystuje się kilka metod, m.in. peelingi, dermabrazję i radiofrekwencję mikroigłową. Przeczytaj także: Rozstępy: jak skutecznie zlikwidować rozstępy? 7 skutecznych ćwiczeń na rozstępy na udach i pośladkach

Otyłość a skóra - cellulit

Cellulit, inaczej: lipodystrofia typu kobiecego, to nierównomierne rozmieszczenie tkanki tłuszczowej pod skórą. U osób z otyłością pojawia się najczęściej na piersiach, brzuchu i udach. Skóra z cellulitem jest pomarszczona i włóknista, dlatego potocznie mówi się o niej: skórka pomarańczowa. Komórki tłuszczowe formują się w grudki, a między nimi tworzą się puste przestrzenie, w których zbiera się woda oraz produkty przemiany materii. Potem powstaje obrzęk, który prowadzi do zmian w ukrwieniu. Rozmiar cellulitu i jego wygląd zależą od stopnia zaawansowania – skala czterostopniowa. Wyróżnia się także: cellulit wodny, tłuszczowy i tzw. skórę materacową. Aby pozbyć się cellulitu trzeba zastosować metody, które oczyszczą organizm z zatrzymywanej wody, pobudzą ukrwienie i spalą nadmiar tkanki tłuszczowej, czyli np. treningi ruchowe (np. na orbitreku, ćwiczenia na brzuch) i odpowiednia dieta z wyeliminowaniem soli i sodu. Przy zaawansowanych stadiach cellulitu można skorzystać z takich zabiegów kosmetycznych jak drenaż limfatyczny, fala uderzeniowa, endermologia (masaż podciśnieniowy), karboksyterapia.

Przeczytaj także:Cellulit – skąd się bierze? Ćwiczenia na cellulit – WIDEO Dieta na cellulit. Cellulit – jak się go skutecznie pozbyć?

Otyłość a skóra - wyprzenie

Słowo "wyprzenie" oznacza dosłownie: tarcie pomiędzy. Dochodzi do niego, gdy dwie fałdy wilgotnej, ciepłej skóry trą o siebie. Jeśli w fałdach stykającej się skóry woda nie odparowuje prawidłowo to tzw. wyprzenie mechaniczne. Jeśli pojawiają się tam grzyby to tzw. wyprzenie drożdżakowe, a gdy dojdzie do infekcji bakteryjnej – tzw. wyprzenie bakteryjne. U osób chorych na otyłość wyprzenie występuje najczęściej pod pachami, w pachwinach, między skórą piersi a tułowia, między fałdami brzucha, ale może pojawić się w tak nietypowych miejscach jak za uszami i między palcami nóg. Objawy wyprzenia to zaczerwienienie skóry, maceracja naskórka, pieczenie, świąd, łuszczenie, wypryski. Podstawą leczenia jest właściwa pielęgnacja skóry (częste mycie, dokładne osuszanie, wietrzenie), a także stosowanie środków, które zapobiegają nadmiernemu poceniu się oraz leków: przeciwzapalnych, przeciwgrzybiczych i antybiotyków. Nie leczone wyprzenie prowadzi do wyprzeniowego zapalenia, gdy skóra pokrywa się nadżerkami, wysiękami i strupami.

Otyłość a skóra - rogowacenie ciemne

Rogowacenie ciemne to zaburzenie pigmentacji skóry. Jego charakterystycznym objawem są ciemne, często wręcz czarne zmiany skórne o grubej, aksamitnej fakturze. Czasem wywołują one uporczliwy świąd. Pojawiają się najczęściej na szyi, pod pachami, w pachwinach, ale mogą też wystąpić na łokciach, kostkach lub w innych miejscach zagięcia skóry, na wewnętrznych stronach dłoni, podeszwach stóp, a nawet wargach.

Skąd się bierze rogowacenie ciemne, tego wciąż nie wiadomo. Prawdopodobną przyczyną jest nadmierny rozrost komórek naskórka – kreatynocytów. Ale wiadomo już, że ta przypadłość dermatologiczna występuje w kilku rodzajach:1. typ najczęstszy - związany z insulinoopornością – dotyczy osób w każdym wieku; bywa, że chory rodzi się już z plamami zwiastującymi chorobę; 2. typ związany z nadwagą i otyłością – ryzyko zachorowania na ten typ rogowacenia wzrasta wraz z wagą, może dotknąć osoby w każdym wieku, ale zwykle ustępuje po redukcji masy ciała do zdrowego poziomu; 3. typ bezprzyczynowy – tzw. postać akralna, defekt kosmetyczny; może ujawnić się bez żadnej przyczyny także u osób całkowicie zdrowych; najczęściej pojawia się na stopach, kolanach i łokciach; 4. typ jednostronny – może być powiązany ze wszystkimi trzema wyżej przedstawionymi typami; 5. typ farmakologiczny - pojawia się po odstawieniu pewnych leków, np. insuliny, glikokortykosteroidów, doustnych leków antykoncepcyjnych, leków obniżających poziom cholesterolu; 6. typ paraneoplastyczny – najrzadszy; postać złośliwa związana z chorobą nowotworową; najczęściej ujawnia się przy raku umiejscowionym w przewodzie pokarmowym; sama zmiana skórna nie ma charakteru nowotworowego; 7. typ mieszany – połączenie dwóch lub więcej opisanych wyżej typów. Niestety, tylko w niewielu przypadkach, wyleczenie choroby właściwej powoduje zredukowanie czy zupełny zanik zmiany skórnej. Przy leczeniu rogowacenia ciemnego wykorzystuje się farmakoterapię oraz fotochemioterapię.

Otyłość a skóra - choroba Dercuma

Choroba Dercuma, inaczej: tłuszczakowatość bolesna, to rzadka choroba skóry, która dotyka najczęściej kobiety z otyłością w wieku pomenopauzalnym. Objawia się wieloma podskórnymi guzami, tzw. tłuszczakami zlokalizowanymi w różnych partiach ciała. Najczęściej pojawiają się na tułowiu i kończynach, ale mogą też wystąpić na karku, plecach, ramionach, udach i w pachwinach. Tłuszczaki mogą być różnej wielkości. Pokrywająca je skóra nie jest zmieniona. Guzy są miękkie i można je przesuwać pod skórą. Tłuszczaki naciskają na komórki nerwowe wywołując ból. Guzy tłuszczakowe usuwa się chirurgicznie.

Przeczytaj także: Choroba Dercuma: przyczyny, objawy i leczenie podskórnych tłuszczaków

O autorze

Magdalena Gajda

Specjalistka ds. choroby otyłości i dyskryminacji osób chorób na otyłość. Prezes Fundacji Osób Chorych na Otyłość OD-WAGA, Społeczny Rzecznik Praw Osób Chorych na Otyłość w Polsce oraz przedstawicielka Polski w Europejskiej Koalicji na Rzecz Osób Żyjących z Otyłością. Z zawodu – dziennikarka specjalizująca się w tematyce zdrowotnej, a także specjalistka PR, komunikacji społecznej, storytellingu i CSR. Prywatnie – od dzieciństwa chora na otyłość, po operacji bariatrycznej w 2010 r. Waga wyjściowa – 136 kg, waga obecna – 78 kg.

Magdalena Gajda