Nowoczesne metody leczenia otyłości. Kiedy korzyści przeważają nad ryzykiem?

Otyłość jest poważnym problemem zdrowotnym, który może prowadzić do wielu przewlekłych chorób. Leczenie otyłości, szczególnie za pomocą metod operacyjnych, stale zyskuje na popularności. W artykule omówimy wskazania do chirurgicznych interwencji, ich skuteczność, a także potencjalne skutki uboczne, które należy rozważyć przed podjęciem decyzji.

Kiedy rozpoznaje się otyłość?

Otyłość diagnozuje się przede wszystkim na podstawie wskaźnika masy ciała (BMI), który jest obliczany przez podzielenie wagi (w kilogramach) przez kwadrat wzrostu (w metrach). Otyłość stwierdza się, gdy BMI wynosi 30 lub więcej.

Warto jednak pamiętać, że sam wskaźnik nie zawsze w pełni odzwierciedla stan zdrowia, dlatego diagnoza otyłości może być potwierdzona dodatkowymi metodami. Jednym z takich sposobów jest pomiar obwodu talii, który pozwala ocenić ryzyko chorób sercowo-naczyniowych związanych z nadmierną ilością tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha.

Chirurgiczne metody leczenia otyłości

Chirurgiczne metody leczenia otyłości, zwane bariatrią, są rozważane w przypadkach ciężkiej otyłości (BMI powyżej 40) lub otyłości średniego stopnia (BMI powyżej 35) z towarzyszącymi schorzeniami, takimi jak cukrzyca typu 2, nadciśnienie czy choroby serca.

Rękawowa resekcja żołądka

Rękawowa resekcja to jedna z najczęściej wykonywanych operacji bariatrycznych. Polega na usunięciu około 80 proc. żołądka, aż do pozostawienia wąskiego, rurkowatego fragmentu. Dzięki temu znacznie zmniejsza się objętość narządu, co ogranicza ilość spożywanego jedzenia oraz wpływa na uczucie sytości.

Dodatkowo operacja zmienia równowagę hormonów odpowiedzialnych za apetyt, zmniejszając produkcję greliny. W pierwszym roku po operacji pacjenci mogą stracić 50-70 proc. nadmiernej masy ciała.

By-pass żołądkowy

By-pass żołądkowy to procedura, która polega na stworzeniu małego zbiornika na górze żołądka i połączeniu go z dalszą częścią jelita cienkiego. W wyniku tego zabiegu tylko niewielka część narządu jest zaangażowana w trawienie pokarmu, a jelito cienkie zostaje skrócone, co zmienia sposób wchłaniania składników odżywczych.

Pacjenci mogą stracić 60-80 proc. nadmiernej masy ciała w ciągu pierwszego roku po zabiegu. Jest to jedna z najskuteczniejszych operacji bariatrycznych, która dodatkowo przyczynia się do obniżenia poziomu cukru we krwi i normalizacji ciśnienia tętniczego.

Opaska żołądkowa

Operacja polega na umieszczeniu silikonowej opaski wokół górnej części żołądka. Opaska jest regulowana, co pozwala na kontrolowanie ilości spożywanego pokarmu. Pacjent jest zmuszony do jedzenia mniejszych ilości i przeżuwania pokarmu wolniej. Chociaż opaska żołądkowa może prowadzić do utraty 40-50 proc. nadmiernej masy ciała w ciągu dwóch lat, jest mniej skuteczna w porównaniu do innych operacji.

Zmiana kierunku i długości pasażu jelitowego (BPD)

BPD to zaawansowana operacja, która łączy elementy dwóch zabiegów: rękawowej gastrektomii i obejścia żołądka. Zabieg ten polega na usunięciu dużej części narządu oraz skróceniu jelita cienkiego.

Pacjent spożywa małe porcje, a zmniejszona powierzchnia jelita prowadzi do ograniczonego wchłaniania kalorii. BPD prowadzi do utraty 70-80 proc. nadmiernej masy ciała w ciągu pierwszych 12-18 miesięcy.

Balon żołądkowy

Balon żołądkowy polega na wprowadzeniu balonu wypełnionego powietrzem lub solą fizjologiczną do żołądka. Powoduje uczucie pełności i ogranicza ilość spożywanego pokarmu. Efektywność balonowania żołądka zależy od motywacji pacjenta i wprowadzenia zdrowych nawyków żywieniowych. Średnia utrata masy ciała wynosi około 15-30 proc. w ciągu 6-12 miesięcy.

Skutki uboczne chirurgicznych metod leczenia otyłości

Rękawowa resekcja żołądka, choć skuteczna w leczeniu otyłości, wiąże się z potencjalnymi skutkami ubocznymi. W krótkim okresie po operacji mogą wystąpić bóle, wzdęcia, wymioty, nudności oraz trudności z nawodnieniem. Długoterminowo pacjenci mogą zmagać się z niedoborami witamin i minerałów, refluksem, zaburzeniami trawienia i kamieniami żółciowymi.

By-pass żołądkowy powoduje ból, wymioty, wzdęcia oraz trudności w trawieniu. Jednym z poważniejszych powikłań jest zespół nagłych objawów, takich jak nudności, zawroty głowy, przyspieszone tętno i biegunki, szczególnie po spożyciu dużej ilości cukru.

W dłuższym okresie mogą wystąpić niedobory witamin i minerałów, co prowadzi do anemii, osteoporozy i innych problemów zdrowotnych. By-pass może także nasilić refluks żołądkowo-przełykowy oraz zwiększyć ryzyko powstawania kamieni żółciowych.

Opaska żołądkowa początkowo wywołuje bóle brzucha, nudności, wymioty oraz trudności z przełykaniem pokarmu. Częstym problemem jest także refluks żołądkowo-przełykowy, który może powodować zgagę, ból w klatce piersiowej i problemy z trawieniem. W dłuższej perspektywie może dojść do przesunięcia lub pęknięcia opaski, co wymaga interwencji chirurgicznej.

Zmiana kierunku i długości pasażu jelitowego (BPD) to skomplikowana operacja, która wiąże się z ryzykiem niedoborów witamin i minerałów, co może prowadzić do anemii, osteoporozy i innych problemów zdrowotnych. Pacjenci mogą doświadczać biegunek, wzdęć, zespołu dumpingowego, a także refluksu żołądkowo-przełykowego. Dodatkowo istnieje ryzyko uszkodzenia jelit i odwodnienia.

Balon żołądkowy powoduje bóle brzucha, nudności i wymioty. W dłuższym okresie może wystąpić refluks żołądkowo-przełykowy, infekcja związana z obecnością balona lub jego przemieszczenie. W rzadkich przypadkach balon może pęknąć, co wymaga interwencji chirurgicznej.

Paula Komendarczuk