Jak nadwaga i otyłość wpływają na stopy?

Nadwaga i otyłość przyczyniają się do powstawania wielu poważnych schorzeń, w tym także do wad i deformacji stóp. Jakie schorzenia stóp powoduje nadmierna masa ciała i jak wpływa ona na cały narząd ruchu?

Spis treści

1. Wady i dolegliwości stóp spowodowane nadwagą
2. Jak nadwaga i otyłość wpływają na narząd ruchu?

- Nadwaga i otyłość to jedna z przyczyn schorzeń, wad oraz deformacji stóp. Badacze zaobserwowali, że chociaż ponad 80% dzieci rodzi się ze zdrowymi stopami, to tylko 20% dorosłych cieszy się ich zdrowiem – mówi dr n. med. Joanna Stodolna-Tukendorf.

Ludzka stopa i kostka stanowią silną, mechaniczną strukturę składającą się z 26 kości, 33 połączeń stawowych oraz ponad 100 mięśni, ścięgien i więzadeł. Ta stosunkowo niewielka powierzchnia ciała odgrywa 5 istotnych funkcji, w tym: podporową, amortyzacyjną oraz lokomocyjną. Aby nie dochodziło do przeciążeń, muszą zostać zachowane proporcje między wielkością stóp a masą ciała. Tylko wtedy całość pracuje prawidłowo. Przy nadwadze i otyłości nie ma takiej szansy.

Wady i dolegliwości stóp spowodowane nadwagą

Nadmierne obciążenie stopy na jej niewielkiej powierzchni może powodować niewydolność mięśniową i więzadłową, a tym samym prowadzić do takich schorzeń jak:

• Płaskostopie poprzecznePłaskostopie poprzeczne wynika z rozejścia się kości śródstopia w wyniku osłabienia konstrukcji więzadłowej. W prawidłowo zbudowanej stopie podparcie zapewnia I i V głowa kości śródstopia. W obniżonym lub odwróconym łuku ciężar spoczywa na II i III kości. Pojawiają się przykre objawy, jak m.in. ból pod podeszwami, pieczenie, odciski i modzele.Przeczytaj także: Płaskostopie poprzeczne - jak zapobiegać? Metody leczenia płaskostopia.
• Stopa płaska Stopa płaska elastyczna lub utrwalona to przypadłość, która charakteryzuje się obniżeniem łuków podłużnych stopy oraz w niektórych przypadkach koślawym ustawieniem pięty. U osób w zaawansowanym stadium wady obserwuje się płaskostopie utrwalone, strukturalne, czyli łuk podłużny nie odtwarza się nawet przy stopie odciążonej. Pacjenci skarżą się na zmęczenie oraz bóle mięśni stóp nawet przy krótkim wysiłku fizycznym.
• Zapalenie rozcięgna podeszwowego Rozcięgno podeszwowe stanowi mechaniczne połączenie między piętą a palcami i jako jeden z mechanizmów amortyzacyjnych odbiera większą część sił napięcia działającego w obrębie stopy. Zapalenie rozcięgna podeszwowego często występuje u kobiet z nadwagą, w średnim wieku. Najczęściej u tych pań, u których podczas ciąży doszło do rozluźnienia więzadeł, przez co zmieniła się struktura i praca stóp. Również zmiany hormonalne w okresie około menopauzalnym powodują rozluźnienie się więzadeł.
• Paluch koślawy, tzw. haluks (halluks) Jest to schorzenie polegające na zmianie ustawienia palucha poprzez odchylenie jego osi w stronę palca drugiego. Początkowo mimo, że deformacja jest mało widoczna, towarzyszy jej ból. Jednak z czasem pojawia się stan zapalny, zaczerwienienie, pieczenie, zniekształcenie, a dolegliwości bólowe, o dziwo, zmniejszają się.Przeczytaj także: Halluksy - przyczyny, objawy, leczenie Nowoczesne operacje halluksów

Jak nadwaga i otyłość wpływają na narząd ruchu?

• Zmienia się postawa ciała. Przeciążenia w układzie kostno-stawowym sprzyjają zaburzeniom statyki ciała i powstaniu wadliwej postawy.
• Dochodzi do pogłębienia naturalnych krzywizn kręgosłupa: lordozy lędźwiowej i szyjnej, kifozy piersiowej oraz przesunięcia środka ciężkości do przodu. To jest bezpośrednią przyczyną przeciążenia przodostopia i może prowadzić do powstawania płaskostopia poprzecznego.
• Przesuwa się środek ciężkości ciała, co prowadzi do: przykurczy funkcjonalnych mięśni stopy, łydki i ścięgna Achillesa, także  zmian napięcia mięśnia prostownika grzbietu w części lędźwiowej i szyjnej oraz mięśni podpotylicznych (co jest spowodowane pogłębieniem krzywizn kręgosłupa). W rezultacie przesunięcie środka ciężkości może być przyczyną dolegliwości bólowych odcinka lędźwiowego, szyjnego oraz potylicznych bólów głowy, łącznie z migreną szyjną.
• Zmienia się wzorzec chodu. Zwiększony wymiar poprzeczny uda powoduje zmianę prawidłowego wzorca, czego efektem jest chód kołyszący na szerokiej podstawie.
• Dochodzi do zaburzeń w całym narządzie ruchu od od stóp do głowy. Zmiany w obrębie układu mięśniowo-szkieletowego stóp pociągając za sobą zaburzenie mechaniki stania i chodu, nasilenie zmian zwyrodnieniowych stawów, co ma wpływ na pojawiające się dolegliwości w obrębie pozostałych części kończyn dolnych i kręgosłupa. Z kolei wraz z rozwojem dolegliwości w obrębie kręgosłupa, na zasadzie sprzężenia zwrotnego, pogłębiają się dolegliwości i zmiany anatomiczne w obrębie stóp.

- Nadwaga i otyłość z jednej strony przyczyniają się do powstawania schorzeń i wad stóp, a z drugiej powodują nadmierne obciążenie i zmiany w postawie ciała. To pociąga łańcuch reakcji, które negatywnie wpływają na cały narząd ruchu, powodując kolejne dolegliwości bólowe i problemy zdrowotne – podsumowuje fizjoterapeuta dr Joanna Stodolna-Tukendorf.

Chorujesz na otyłość II lub III stopnia? Szukasz informacji o operacjach bariatrycznych, czyli chirurgicznym leczeniu otyłości? Zapraszamy do serwisu: OTYŁOŚĆ pod SKALPEL

O autorze

Dr n. med. Joanna Stodolna-Tukendorf, fizjoterapeuta i ortopodolog w FootMedica Klinika Zdrowej Stopy

Współzałożycielka i dyrektor merytoryczny sieci gabinetów FootMedica Kliniki Zdrowej Stopy (www.footmedica.pl). Współwłaścicielka firmy Pro Pedis, zajmującej się szkoleniami w zakresie diagnostyki, terapii manualnej stóp oraz wykonywania wkładek termoformowalnych, a także wyposażeniem gabinetów podologii ortopedycznej. Mieszka i na co dzień pracuje w Busku-Zdroju, gdzie w rodzinnym Ośrodku Rehabilitacji Natura sprawuje opiekę ortopodologiczną. Specjalizuje się w diagnostyce i terapii osób z hipermobilnością konstytucjonalną (wrodzoną wiotkością stawową), terapii manualnej schorzeń narządu ruchu oraz podologii ortopedycznej. Uczestniczka kongresów i sympozjów naukowych z zakresu fizjoterapii, kosmetologii, podologii i terapii manualnej w Polsce i zagranicą. Tłumacz kursów i publikacji naukowych na temat terapii manualnej, ortopedii, fizjoterapii. Autorka referatów i publikacji na temat hipermobilności, zaburzeń stabilizacji oraz zaburzeń w obrębie stopy i ich oddziaływania na narząd ruchu.