Ćwiczenia w szpitalu po operacji bariatrycznej

Tuż po operacji bariatrycznej możesz czuć się obolały, osłabiony i przygnębiony. W odzyskaniu równowagi fizycznej i psychicznej pomogą ci specjalne ćwiczenia. Podpowiadamy jak ćwiczyć w szpitalu, aby przyspieszyć regenerację organizmu i nie dopuścić do komplikacji pooperacyjnych.

Spis treści

1. Ćwiczenia pionizacyjne
2. Ćwiczenia oddechowe
3. Ćwiczenia przeciwzakrzepowe

Operacje bariatryczne, czyli zabiegi chirurgicznego leczenia otyłości u pacjentów chorych na otyłość II stopnia i schorzenia współwystępujące (np. cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, choroba zwyrodnieniowa stawów) oraz  otyłość III stopnia, czyli tzw. olbrzymią wykonuje się dwiema metodami. Obie operacje wykonuje się w pełnym znieczuleniu ogólnym. Pierwsza to tzw. zabieg klasyczny, czyli laparotomia. Aby dostać do żołądka i układu pokarmowego, a potem je odpowiednio zmodyfikować chirurg wykonuje pełne nacięcie przez powłoki brzuszne, od mostka do pępka.

Operacje bariatryczne metodą klasyczną przeprowadza się bardzo rzadko. Najczęściej do zabiegów bariatrycznych wykorzystuje się laparoskopię. Technika ta polega na wykonaniu w powłokach brzusznych trzech niewielkich nacięć, przez które chirurg wprowadza specjalne prowadnice, czyli trokary, a w nich umieszcza narzędzia chirurgiczne.

Bez względu na technikę, żelazną zasadą jest, aby pacjent po operacji jak najkrócej leżał w łóżku. To ważne, aby nie dopuścić do powikłań pooperacyjnych ze strony układu krążenia lub układu oddechowego (zakrzepicy, zatoru płucnego, zapalenia płuc) wywołanych zbyt długim unieruchomieniem. Każdy ruch ciała w pozycji siedzącej lub pionowej wywołuje napięcie mięśni brzucha i tułowia. Dzięki temu sącząca się z rany pooperacyjnej treść szybciej przechodzi wprost do drenu (redonu) i rana goi się po prostu szybciej. Dzięki ruchowi sam organizm jest też bardziej dotleniony i lepiej regeneruje się. Aby przyśpieszyć te procesy pacjent tuż po operacji bariatrycznej, jeszcze w szpitalu musi wykonywać odpowiednie ćwiczenia, do których zaliczamy jak najszybsza pionizacje ciała, gimnastykę oddechową oraz ćwiczenia przeciwzakrzepowe.

Ćwiczenia pionizacyjne

Jeśli nie wystąpią żadne komplikacje i będziesz się dobrze czuć, to po laparoskopii już w 2-3 godziny, a po laparotomii najczęściej na drugi dzień po wybudzeniu ze znieczulenia ogólnego zostaniesz poddany tzw. pionizacji. Proces ten składa się z etapów:

• siadanie na łóżku z nogami ułożonymi na łóżku, z lekko podpartymi plecami
• siadanie na łóżku ze spuszczonymi nogami – na leżąco przekręć się na bok z tej strony, z której chcesz opuścić nogi, a następnie podpierając się na jednej ręce, a drugą przytrzymując brzuch unieś się do pozycji siedzącej jednocześnie spuszczając nogi z łóżka

Siadanie poprzez uprzednie przekręcenie się na bok zaleca się wykonywać przez 1-2 miesiące po operacji, aby nie dopuścić do powstania przepukliny i przeciążenia kręgosłupa.

• wstanie z łóżka do pełnej pozycji pionowej
• wykonanie kilka kroków wokół łóżka i/lub do łazienki, toalety
• kilka godzin po wybudzeniu – dłuższe spacery po sali chorych i korytarzu; leżenie w łóżku nie na płasko, ale z uniesieniem pleców

Pamiętaj, aby ćwiczeń pionizacyjnych nie wykonywać zbyt gwałtownie i szybko. Po każdym etapie odpocznij chwilę. Pozwól organizmowi przystosować się do nowej pozycji. Możesz mieć zawroty głowy, mroczki przed oczami i poczucie, że twoje nogi są jak z waty. Nie obawiaj się ich, bo to naturalne tzw. zaburzenia ortostatyczne, które mogą wystąpić w pierwszych godzinach po operacji.

Ćwiczenia oddechowe

Po operacji klasycznej będzie boleć cię rana pooperacyjna i cały brzuch. Po laparoskopii odczujesz ból głównie w klatce piersiowej i splocie słonecznym, promieniujący do lewego barku, czasem do łopatki i ręki. Podczas zabiegu, kiedy chirurg wypełnia dwutlenkiem węgla jamę brzuszną, aby odsłonić wszystkie narządy i mieć do nich łatwiejszy dostęp, przepona przemieszcza się w kierunku płuc i czasami podrażnia nerw przeponowy dając właśnie takie dolegliwości. Ból nie jest duży, ale może trwać kilka godzin. Aby go nie czuć będziesz podświadomie oddychał wolniej i bardziej płytko. A to właśnie teraz potrzebny jest oddech „pełną piersią”, aby przepona wróciła na swoje miejsce, a gaz szybciej uwolnił się z organizmu. Oddychając głębiej dostarczysz też organizmowi więcej tlenu przyśpieszając jego regenerację po operacji.

Ćwiczenia oddechowe po operacji bariatrycznej:

• Ćwiczenia z oporem: samodzielne przy pomocy butelki - butelkę napełnij do połowy wodą i przez słonkę wydychaj do niej powietrze wywołując bulgotanie wody; z fizjoterapeutą, lub trenerem oddechu, ze specjalnym urządzeniem z 3 kulkami do treningu głębokiego oddechu – wydychając do niego powietrze musisz unieść i przytrzymać kulki w górze.
• Ćwiczenia ruchowe: usiądź na łóżku ze spuszczonymi nogami i rękoma splecionymi na kolanach, następnie wdychając głęboko powietrze nosem unieś ręce do góry, a potem wypuścić powietrze ustami opuszczając ręce.

Ćwiczenia przeciwzakrzepowe

Ćwiczenia przeciwzakrzepowe po operacji bariatrycznej to gimnastyka kończyn dolnych, bo to właśnie w łydkach najczęściej powstają skrzepliny krwi, które mogą zatkać naczynie krwionośne, lub oderwać się, przemieścić i spowodować zator płucny.

Ćwiczenie przeciwzakrzepowe po operacji bariatrycznej:

• usiądź na łóżku lub krześle z wyprostowanymi nogami, a potem naprzemiennie zginaj i prostuj w stawie kolanowym raz jedną, a raz drugą nogę.

O autorze

Magdalena Gajda

Specjalistka ds. choroby otyłości i dyskryminacji osób chorób na otyłość. Prezes Fundacji Osób Chorych na Otyłość OD-WAGA, Społeczny Rzecznik Praw Osób Chorych na Otyłość w Polsce oraz przedstawicielka Polski w Europejskiej Koalicji na Rzecz Osób Żyjących z Otyłością. Z zawodu – dziennikarka specjalizująca się w tematyce zdrowotnej, a także specjalistka PR, komunikacji społecznej, storytellingu i CSR. Prywatnie – od dzieciństwa chora na otyłość, po operacji bariatrycznej w 2010 r. Waga wyjściowa – 136 kg, waga obecna – 78 kg.

Magdalena Gajda

Konsultacja: Marta Waszkiewicz