Chorzy na otyłość olbrzymią nie mają się gdzie leczyć

Braki w wyposażeniu szpitali i przychodni, niedostatecznie rozpowszechniona wiedza o otyłości oraz zaledwie kilkunastu specjalizujących się w jej leczeniu lekarzy obesitologów – to problemy, jakie napotykają pacjenci chorzy na otyłość tzw. olbrzymią. Polska służba zdrowia po prostu nie jest przygotowana do opieki nad osobami z chorobą, o której mówi się, że to pandemia XXI wieku.

Spis treści

1. Pacjent z otyłością - czym go zbadać?
2. Jak się leczy otyłość olbrzymią?
3. Pacjent z otyłością - jak go leczyć?
4. Pacjent z otyłością - jak go zoperować?

Na nadwagę i otyłość choruje już ponad 50 proc. Polaków*. Wedle szacunków w naszym kraju żyje nawet siedemset tysięcy** ludzi chorujących na otyłość III stopnia tj. najbardziej zaawansowane stadium choroby, zwane też otyłością olbrzymią (wskaźnik masy ciała BMI 40+). Jak wynika ze sprawozdania Rzecznika Praw Pacjenta (RPP)***, problem dostępności do świadczeń zdrowotnych dla osób z otyłością jest coraz częściej sygnalizowany przez pacjentów oraz ich rodziny.

Pacjent z otyłością - czym go zbadać?

– Zgłoszenia pacjentów głównie dotyczyły niedostosowanego dla osób z otyłością sprzętu diagnostycznego, takiego jak tomograf komputerowy oraz rezonans magnetyczny, ale także np. braku w szpitalu łóżka o odpowiednich parametrach udźwigu czy też niedostosowanego dla osoby z otyłością fotela stomatologicznego. Brak odpowiedniego sprzętu dla pacjentów chorujących na otyłość może oznaczać pewne ograniczenia w możliwości wykonania konkretnego badania, a co za tym idzie osoby te mogą nie być w wystarczający sposób objęte opieką zdrowotną – komentuje Krystyna Barbara Kozłowska, p.o. Rzecznika Praw Pacjenta. Od 2014 roku działania na rzecz zapewnienia osobom chorym na otyłość prawidłowego dostępu do usług medycznych prowadzi Fundacja Osób Chorych na Otyłość OD-WAGA. Wystąpienia Fundacji skłoniły Rzecznika Praw Pacjenta do podjęcia w 2015 r. działań mających na celu poprawę dostępu do świadczeń zdrowotnych tej grupy pacjentów. Wyniki monitoringu placówek medycznych** potwierdziły istnienie problemu nieprzystosowania polskiej służby zdrowia do diagnostyki, leczenia, rehabilitacji i opieki nad chorymi na otyłość tzw. olbrzymią i tzw. skrajnie olbrzymią (BMI 60+). Według danych RPP w województwach lubelskim, śląskim, świętokrzyskim i wielkopolskim nie ma łóżek pacjenckich o odpowiedniej nośności (od 150 do 300 kg). W Śląskiem oraz siedmiu innych województwach pacjenci pozbawieni są dostępu do aparatu wykonującego pozytonową tomografię emisyjną, który posiadałby odpowiednie dla chorych na otyłość tzw. olbrzymią parametry. W całym kraju dostępnych jest jedynie kilka bariatrycznych karetek pogotowia, a także jedynie kilka stołów operacyjnych o nośności przekraczającej trzysta kilogramów**. Dające realną szansę na poprawę stanu zdrowia chorych operacje bariatryczne, których przeprowadzanie determinuje m.in. odpowiedni udźwig i funkcjonalność stołów operacyjnych, wykonuje zaledwie około 30 szpitali.

Jak się leczy otyłość olbrzymią?

Źródło: x-news/Dzień Dobry TVN

Pacjent z otyłością - jak go leczyć?

W Polsce nie ma także wystarczającej liczby lekarzy specjalizujących się w leczeniu otyłości, szczególnie otyłości tzw. olbrzymiej i tzw. skrajnie olbrzymiej.

– Przedstawicielom służby zdrowia brakuje odpowiedniej wiedzy na temat postępowania z pacjentami chorymi na otyłość czy prawidłowego dawkowania im leków. Grono lekarzy przygotowanych do leczenia otyłości obejmuje zaledwie kilkudziesięciu specjalistów. To chirurdzy wykonujący zabiegi bariatryczne, których jest około czterdziestu oraz kilkunastu lekarzy obesitologów, wykształconych za granicą, gdyż w polskim systemie edukacji lekarskiej nie istnieje taka specjalizacja. Brak jest odpowiedniego sprzętu w przychodniach i szpitalach. W przypadku systemu ratownictwa nie ma także procedur transportu dla osób chorych na otyłość tzw. skrajnie olbrzymią – mówi Magdalena Gajda, społeczny Rzecznik Praw Osób Chorych na Otyłość i prezes Fundacji OD-WAGA. Jak wskazuje Fundacja braki w wyposażeniu placówek ograniczają możliwość korzystania ze świadczeń medycznych przez uprawnionych do nich pacjentów. – Lekarze odmawiają wykonania zabiegów tłumacząc się, że nie dysponują odpowiednim sprzętem medycznym. Najlepiej wyposażone są szpitale wykonujące zabiegi chirurgicznego leczenia otyłości, bo mają na co dzień pacjentów, którzy takiego sprzętu potrzebują – komentuje Magdalena Gajda.

Pacjent z otyłością - jak go zoperować?

Właśnie zabiegi bariatryczne mają istotne znaczenie dla chorych na otyłość. Ministerstwo Zdrowia oddzieliło chirurgię bariatryczną od chirurgii ogólnej, tworząc, funkcjonujący od stycznia 2017 roku, nowy system refundacji zabiegów bariatrycznych. Według opracowania Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji****, powołującej się na raport HTA (Health Technology Assessment), a także badań światowych, tego typu zabiegi to najskuteczniejsza metoda leczenia otyłości III stopnia i jej powikłań np. cukrzycy typu 2, nadciśnienia tętniczego, chorób serca, zwyrodnienia stawów. Przeprowadzenie operacji i opieka nad przebywającym w szpitalu chorym wymagają wyposażenia szpitala w odpowiedni sprzęt m.in. łóżka, stoły operacyjne, stoły do zabiegów ambulatoryjnych czy sprzęt diagnostyczny. Rocznie w Polsce przeprowadza się jedynie od 2 do 3 tysięcy takich zabiegów.

Zdaniem Fundacji OD-WAGA potrzeba działań zmierzających do zniwelowania problemu ograniczeń w korzystaniu z usług medycznych dla chorych na otyłość jest niezbędne, by wyrównać szanse każdego obywatela do gwarantowanego prawnie dostępu do ochrony zdrowia.

* „Według Europejskiego Ankietowego Badania Zdrowia (EHIS) z 2014 r., w Polsce osoby z nadwagą i chore na otyłość  stanowiły odpowiednio 36,6 proc. i 16,7 proc. populacji osób w wieku 15 lat i więcej, czyli łącznie 53,3 proc. Podobne dane publikuje raport „Bieżące statystyki otyłości i nadwagi w Polsce”. Odsetek osób z otyłością  stale rośnie - w 1996 r. wynosił 27,7 proc. w 2004 r. wzrósł do poziomu 29,6 proc., aby w połowie bieżącej dekady objąć połowę populacji”Nadwaga i otyłość w Polsce - Biuro Analiz Sejmowychhttp://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/E1076D55B37A9603C12580E2002F7655/$file/Infos_227.pdf „Osoby z nadwagą i otyłością: 49,55%” - dane za drugie półrocze 2015 r.Raport MillwardBrown „Bieżące statystyki otyłości i nadwagi w Polsce”https://potrafiszschudnac.pl/media/PotrafiszSchudnac_Raport.pdf **Informacje Fundacji OD-WAGA z monitoringu placówek medycznych http://od-waga.org.pl/otylosc/specjalistyczny-sprzet-medyczny.html Informacja Fundacji OD-WAGA o liczbie chorych na tzw. otyłość olbrzymią na podstawie danych uzyskanych ze szpitali wykonujących zabiegi chirurgii bariatrycznej *** Biuro Rzecznika Praw Pacjentahttp://www.bpp.gov.pl/gfx/bpp/userfiles/_public/bip/sprawozdania_roczne/sprawozdanie_za_2016_r._-_wersja_przyjeta_przez_rade_ministrow.pdf (s.29)http://www.bpp.gov.pl/gfx/bpp/userfiles/_public/bip/wystapienia_rzecznika/tabela-otyli-2.10.2015.pdf ****http://www.aotm.gov.pl/www/wp-content/uploads/2016/08/WT_541_2_2016_bariatria_raport.pdf (s.24)