Gronkowiec - objawy zakażenia gronkowcem

Gronkowiec to bakteria tlenowa mająca dla ludzi patogenny charakter. Gronkowce mają kulisty kształt. Wywołują one różne zakażenia. W zależności od rozwoju choroby stosowane jest inne leczenie.

Spis treści

1. Gronkowiec - rodzaje
2. Choroby skórne wywołane przez gronkowce
3. Choroby skórne u dzieci wywołane przez gronkowce
4. Zatrucie pokarmowe wywołane przez gronkowca
5. Gronkowcowe zapalenie jelit
6. Gronkowiec a zespół wstrząsu toksycznego
7. Gronkowiec a bakteriemia i zapalenie wsierdzia
8. Gronkowcowe zapalenie płuc i ropniak opłucnej
9. Gronkowiec a zapalenie kości i szpiku
10. Gronkowiec a septyczne zapalenie stawów
11. Gronkowiec a infekcje cewników i wszczepów
12. Gronkowiec a infekcje endoprotez stawowych
13. Gronkowiec a infekcje dróg moczowych

Gronkowce są to patogenne dla człowieka tlenowe bakterie o kulistym kształcie. Ich podziału dokonuje się na podstawie zdolności do wytwarzania koagulazy. Jest to białkowy enzym produkowany przez niektóre mikroorganizmy. Pozwala on na przemianę fibrynogenu w fibrynę. Wyróżniamy różne rodzaje gronkowców, które wywoływać mogą odmienne schorzenia. Jakie są objawy gronkowca?

Gronkowiec - rodzaje

Gatunki najczęściej spotykanych gronkowców to koagulazododatni gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus), który ma największe znaczenie w chorobach człowieka. Stanowi fizjologiczną florę skóry i błon śluzowych.

Do gronkowców koagulazoujemnych zaliczamy:

• gronkowiec koagulazoujemy (Staphylococcus epidermidis),
• gronkowiec koagulazoujemy (Staphylococcus haemolyticus),
• gronkowiec koagulazoujemy (Staphylococcus lugdunensis),
• gronkowiec koagulazoujemy (Staphylococcus saprophyticus).

Gronkowce wywołują wiele chorób m.in.: układu pokarmowego, choroby płuc, kości, serca i stawów, a gronkowiec skórny wywołuje choroby skórne.

Choroby skórne wywołane przez gronkowce

Zapalenie mieszka włosowego

Zapalenie mieszka włosowego to stan zapalny objawiający się pęcherzykiem wypełnionym ropną treścią, często przebitym włosem. Zmiany mogą występować w różnych lokalizacjach: na twarzy, tułowiu lub kończynach. Terapia zazwyczaj opiera się na miejscowym stosowaniu aerozoli zawierających antybiotyki.

Jedynie w przypadku zmian rozległych proponowana jest antybiotykoterapia.

Figówka

Figówka to inaczej przewlekłe zapalenie ropne mieszków włosowych. Jest to rodzaj zapalenia mieszka włosowego charakteryzujący się wyjątkowo przewlekłym przebiegiem. Zmiany w postaci krost, grudek, bądź nawet rozmiękających ropnych guzów występują zazwyczaj w obrębie owłosionej skóry twarzy lub głowy.

Leczenie wymaga zazwyczaj długiego okresu antybiotykoterapii.

Czyrak

W przypadku czyraka stan zapalny również dotyczy okolicy mieszka włosowego. Początkowo występuje w postaci guzka, który później przekształca się w krostę, przebitą włosem. Pod krostą dochodzi do tworzenia się martwicy i rozpadu tkanek.

Po usunięciu czopa martwiczego powstaje zazwyczaj ubytek, pozostawiający później bliznę. Lokalizacja czyraków jest różna, jednak warto zwrócić uwagę na te, które pojawiają się w okolicy skroni, oczodołu lub górnej wargi, ponieważ mogą one dawać powikłania w postaci przejścia zakażenia na zatoki jamiste i opony mózgu.

Leczenie wykorzystuje kompres ichtiolowy, oraz usunięcie czopa martwiczego poprzez nacięcie zmiany. W niektórych przypadkach stosuje się również antybiotykoterapię.

Choroby skórne u dzieci wywołane przez gronkowce

Zapalenie pęcherzowe i złuszczające skóry noworodków

Zapalenie pęcherzowe i złuszczające skóry noworodków pochodzenia gronkowcowego (SSSS- staphylococcal scalded skin syndrome). Jest wywoływane przez Staphylococcus aureus (grokowca złocistego), który produkuje toksyny eksfoliatywne działające niszcząco na naskórek.

Choroba ta objawia się zapaleniem skóry o bardzo ciężkim przebiegu z obecnością pęcherzy oraz spełzaniem naskórka. Najczęściej występuje u dzieci w pierwszych trzech miesiącach życia, u dorosłych dużo rzadziej. Przebycie choroby nie pozostawia blizn. Zejścia śmiertelne są wynikiem wtórnej infekcji bakteryjnej odsłoniętej skóry.

Leczenie polega na podawaniu antybiotyków oraz pozajelitowo płynów.

Liszajec pęcherzowy noworodków

Jest to umiejscowiona postać zapalenia pęcherzowego i złuszczającego skóry noworodków. Objawia się występowaniem pęcherzy z treścią surowiczą oraz ropną w pierwszych tygodniach życia.

Zatrucie pokarmowe wywołane przez gronkowca

Jest jednym z najczęściej występujących zatruć pokarmowych. Rozwija się ono w wyniku spożycia jedzenia zawierającego enterotoksynę gronkowca złocistego. Pokarmy będące najczęściej skażone to lody, szynki, solona wieprzowina oraz sałatki ziemniaczane. Istotne w przypadku tego zakażenia jest to, że podgrzanie jedzenie nie zapobiega zatruciu, ponieważ jest ono zależne od obecności ciepłostablinej toksyny, odpornej na wysokie temperatury, a nie od obecności samych bakterii.

Objawami zatrucia pokarmowego wywołanego przez gronkowca są:

• wymioty,
• wodniste biegunki,
• bóle brzucha, które zwykle ustępują po upływie 24 godzin.

Leczenie polega na łagodzeniu objawów poprzez podawanie leków przeciwbólowych lub hamujących biegunkę. W przypadkach ostrych zatruć gronkowcem, przebiegających ze znacznym odwodnieniem pacjenta podaje się kroplówki. Antybiotykoterapia nie jest wskazana.

Gronkowcowe zapalenie jelit

Wywoływane jest przez niektóre szczepy Streptococcus aureus. Dochodzi do niego zazwyczaj u pacjentów, którzy byli poddania antybiotykoterapii środkami o szerokim spektrum działania, w związku z czym doszło do zniszczenia ochronnej flory fizjologicznej. Stan taki umożliwia nadmierny wzrost gronkowca. Do objawów zakażenia gronkowcem należą wodniste biegunki, bóle brzucha oraz gorączka. 

Gronkowiec a zespół wstrząsu toksycznego

Choroba ta wywołana jest przez dostanie się do krwi toksyny TSST-1 gronkowca złocistego, w wyniku wzrostu tej bakterii w ranie lub w pochwie. Objawia się ona podwyższoną temperaturą, obniżeniem ciśnienia krwi, zaczerwienieniem, skóra w obrębie całego ciała łuszczy się oraz dochodzi do wewnątrznaczyniowej koagulacji (plamica piorunująca).

Leczenie wykorzystuje antybiotykoterapię, która znacznie obniżyła współczynnik śmiertelności tej choroby.

Gronkowiec a bakteriemia i zapalenie wsierdzia

Staphylococcus aureus jest częstą przyczyną bakteriemii. W wielu przypadkach do infekcji dochodzi w wyniku hospitalizacji i przebytych operacji. Zapalenie wsierdzia jest infekcją wtórną w wyniku bakteriemii. Na początku rozwoju choroby objawy mogą być niecharakterystyczne i przypominać grypę.

Po pewnym czasie pojawia się gorączka, dreszcze i bóle klatki piersiowej wywołane przez zatory płucne. Warto też wspomnieć, że Staphylococcus epidermidis również ma związek z zapaleniem wsierdzia. W tym przypadku do infekcji dochodzi zazwyczaj w wyniku wszycia do mięśnia sercowego sztucznych zastawek. Procesowi chorobowemu towarzyszy wytworzenie ropnia.

Leczenie zapalenia wsierdzia wymaga szybkiej interwencji chirurgicznej.

Gronkowcowe zapalenie płuc i ropniak opłucnej

Gronkowiec złocisty może przedostać się do układu oddechowego drogą kropelkową lub przez krwiobieg z innego miejsca infekcji, np. w wyniku bakteriemii lub zapalenia wsierdzia. Ropniak opłucnej pojawia się u niektórych pacjentów z zapaleniem płuc.

Podstawą leczenia jest antybiotykoterapia oraz drenaż w przypadku ropniaka.

Gronkowiec a zapalenie kości i szpiku

Objawami zapalenia kości są bardzo silne miejscowe bóle kości oraz wysoka gorączka. U dorosłych ból często lokalizuje się w kręgosłupie. Po 2-3 tygodniach od wystąpienia objawów na nasadach kości pojawiają się ropnie Brodiego.

Do zapalenia kości może dojść w wyniku infekcji wtórnej lub poprzez przedostanie się bakterii do kości na przykład w wyniku operacji chirurgicznej bądź urazu. Leczenie opiera się na interwencji chirurgicznej oraz antybiotykoterapii.

Gronkowiec a septyczne zapalenie stawów

Choroba ta objawia się bólem stawów oraz ich zaczerwieniem. Najczęściej dotyczy dużych stawów takich jak staw łokciowy, kolanowy, biodrowy lub barkowy. Występuje u osób przyjmujących dożylnie zastrzyki lub u chorych ze zwyrodnieniami stawowymi.

Gronkowiec a infekcje cewników i wszczepów

Patogenem odpowiedzialnym za tego typu infekcje najczęściej jest Staphylococcus epidermidis. Ze względu na zdolność tworzenia biofilmu, czyli struktury chroniącej przed antybiotykami i komórkami układu odpornościowego bakteria ta jest dużym problemem medycznym. Częstym powikłaniem długo trwającego zakażenia gronkowcem jest kłębuszkowe zapalenie nerek.

Gronkowiec a infekcje endoprotez stawowych

Osoby chore odczuwają miejscowy ból, dochodzi też do mechanicznej destrukcji stawu. Objawy ogólnoustrojowe nie występują. Leczenie opiera się na wymianie stawu połączonej z antybiotykoterapią.

Gronkowiec a infekcje dróg moczowych

Za infekcje dróg moczowych najczęściej odpowiedzialny jest Staphylococcus saphrophyticus. Dochodzi do nich zazwyczaj u młodych, aktywnych seksualnie kobiet. Objawami występującymi w przebiegu zakażenia są ból podczas oddawania moczu oraz obecność ropy w moczu. Terapia polega na antybiotykoterapii, do ponownej infekcji dochodzi rzadko.