Ważny lek dla chorych na raka płuca dostępny dla Polaków. Refundacja już od 1 kwietnia

Rak płuca to wciąż główny zabójca wśród nowotworów w Polsce, Europie i na świecie. Eksperci i pacjenci od dawna nie mają wątpliwości, że przepisem na zmianę tragicznych statystyk jest wczesna diagnostyka, terapie celowane i leczenie skojarzone. Nowy lek to nadzieja dla jednej grupy pacjentów.

• 1 kwietnia na liście leków refundowanych znajdzie się alektynib - lek obniżający ryzyko zgonu o 80 proc. u pacjentów ze specyficznymi mutacjami genetycznymi, obniżającymi skuteczność tradycyjnych terapii.
• Rak płuca to nie jest jedna choroba, a cała grupa, o różnych przyczynach, przebiegu i rokowaniach. Alektynib jest przeznaczony dla pacjentów z ALK-dodatnim rakiem niedrobnokomórkowym płuca.
• Wpisanie leku na listę nie oznacza jeszcze, że pacjenci będą nim leczeni. Wdrażanie programów lekowych w Polsce nieraz trwa długie miesiące, także wtedy, gdy dla leczenia znaczenie ma każdy dzień.

Niedrobnokomórkowy rak płuca (NSCLC) z mutacjami ALK - o co chodzi?

Niedrobnokomórkowy rak płuca to najczęściej diagnozowany typ raka płuc, odpowiadający za około 85% wszystkich przypadków. Wśród pacjentów z NSCLC istnieje jednak szczególna grupa z mutacjami ALK (kinaza chłoniaka anaplastycznego). To około 3-5% osób z tym nowotworem. 

Ich leczenie to szczególne wyzwanie dla medycyny. Generalnie z rakiem płuca nie jest lekko, ale tu występuje szczególnie wysoka agresywność nowotworu i częste nawroty po usunięciu guza, co znacznie obniża szanse na długoterminowe przeżycie. Mutacje ALK często dotyczą osób młodszych i niepalących. 

Dotychczasowe leczenie pacjentów z ALK-dodatnim NSCLC po operacji obejmowało głównie chemioterapię, która nie zawsze skutecznie zapobiega nawrotom choroby.

Alektynib i rak drobnokomórkowy - jak to działa

Alektynib to terapia celowana, blokująca aktywność ALK, czyli mutacji znacząco obniżających szanse skutecznego leczenia. Lek znacząco poprawia przeżycie bez nawrotu choroby w porównaniu do tradycyjnej chemioterapii, niezależnie od tego, z jaką mutacją ALK mierzy się pacjent.

Alektynib jest powszechnie akceptowaną opcją leczenia pooperacyjnego dla pacjentów z ALK-dodatnim NSCLC. Terapia ta nie tylko przedłuża życie, ale również jego jakość.

Oczywiście to wciąż nie jest leczenie doskonałe - nie daje wielkich nadziei pełnego powrotu do zdrowia. Na obecnym etapie lekarze mają jednak inny cel - chcą by, ich pacjenci zmagali się z chorobą przewlekłą, która daje oddychać, a nie z bezwzględnym zabójcą.

Konieczne jest dalsze doskonalenie terapii celowanych, by lepiej odpowiadały na indywidualne potrzeby pacjentów z mutacjami genetycznymi.

Zobacz: najczęstsze objawy raka płuc

Zobacz galerię 8 zdjęć

Rak płuca w Polsce - problemy na każdym etapie

Rak płuca to groźny przeciwnik i żeby go pokonać potrzebna jest najdoskonalsza możliwa broń, właściwa na każdym etapie.

Przede wszystkim rozpoznajemy go zbyt późno. Jeśli zmiany są już widoczne na zdjęciu RTG, to choroba zapewne jest zaawansowana, a zdecydowanie dokładniejsze badanie tomograficzne wciąż pozostaje niedostępne dla wielu pacjentów, chociaż mogą na nie kierować już lekarze POZ.

By dobrać optymalną terapię, potrzebna jest precyzyjna wiedza na temat guza, a taka diagnostyka jest prowadzona w renomowanych ośrodkach, ale z pewnością nie jest dostępna wystarczająco wcześnie dla wielu chorych.

Mamy w Polsce wybitnych ekspertów od metod małoinwazyjnych, choćby radiologii interwencyjnej, a pacjenci nawet nie mają szansy, by usłyszeć, że do oszczędzającego zabiegu kwalifikują się. Kwestia dostępności? Teoretycznie refundacja jest od paru miesięcy, ale w powijakach.

Generalnie trzeba mieć świadomość, że wpisanie jakiegoś leku czy terapii na listę refundacyjną nie oznacza, że chorzy mogą zaraz z niej skorzystać. Kwestie organizacyjne, formalne i biurokratyczne nieraz zabierają rok i dłużej, bo przecież jest kolejka.

Zdecydowana większość chorych, by wygrać z nowotworem, wymaga indywidualnego podejścia i uważności. Nawet jeśli jest dobra wola, to brakuje zaplecza sprzętowego, pieniędzy, miejsc w placówkach leczniczych... Wciąż, żeby żyć, trzeba jeszcze mieć szczęście.

Z danych przedstawionych przez Polską Grupę Raka Płuca wynika, że u zaledwie 20 proc. osób z niedrobnokomórkowym rakiem płuca, który jest najczęstszą odmianą tego nowotworu, przeprowadzenie radykalnej operacji jest możliwe. Pozostali pacjenci są wykluczeni ze względu na przerzuty odległe lub przeciwwskazania medyczne. Co więcej, nawet po pomyślnym zabiegu u 30–50 proc. chorych dochodzi do nawrotów choroby lub przerzutów do narządów odległych.

Prof. Cezary Piwkowski z Wielkopolskiego Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii wskazał na konieczność współpracy między torakochirurgami, onkologami klinicznymi, diagnostami molekularnymi oraz patologami, aby efektywnie zaplanować optymalny przebieg terapii. Eksperci zobowiązują się do stworzenia w Polsce Lung Cancer Units — ośrodków wielodyscyplinarnych, w których specjaliści z różnych dziedzin będą decydować wspólnie o najlepszym schemacie leczenia dla pacjenta.

W takich ośrodkach pacjenci mają szansę na leczenie zgodne z najwyższymi europejskimi standardami, co obecnie dotyczy zaledwie 60 proc. chorych w Polsce

— tłumaczy prezes Polskiej Grupy Raka Płuca, prof. Rodryg Ramlau.

i oby ich doczekali chociaż ci, którzy dziś jeszcze nawet nie wiedzą, że zachorują.

Eliza Dolecka