Strupki, przebarwienia, krosty. Dermatolożka ostrzega przed mniej znanym rakiem skóry

Nie udawaj, że nie widzisz, gdy ranka na skórze goi się zbyt długo. Nie lekceważ dziwnych plamek, strupków i pieprzyków, bo w twojej ocenie nie wyglądają jak czerniak. To tylko jeden ze złośliwych nowotworów skóry - mówi nasza ekspertka dr Kamila Stachura i przypomina, jak może objawiać się rak.

Skóra to nie tylko nasz bezcenny płaszcz ochronny, ale też informator o stanie zdrowia, który często pomaga w rozpoznaniu wielu groźnych schorzeń odległych, dlatego zasługuje na troskę i regularne badania profilaktyczne.

Niestety, sama również może ciężko chorować i jest to częstsze niż się powszechnie sądzi. Co druga osoba w naszym kraju po 65. roku życia zachoruje na raka skóry. To najczęściej występujący nowotwór złośliwy u człowieka o białym kolorze skóry.

Zrób sobie przegląd jeszcze przed wakacjami

Pierwsze ciepłe dni, osłaniamy ciała, a na skórze nieraz problemy niekoniecznie tylko estetyczne.

Mniej więcej u połowy populacji po 40. roku życia występuje rogowacenie słoneczne. Takie zmiany zwykle osiągają rozmiar 3-6 mm, ale początkowo są tak małe, że łatwiej je wyczuć palcami niż zobaczyć. Przesuwając po ich powierzchni palcem ma się wrażenie, jakby dotykało się papieru ściernego. Rosnące rogowacenia mogą swędzieć, wywoływać uczucie kłucia lub napięcia skóry, w rzadkich przypadkach krwawią.

- Każda zmiana na skórze może, a nawet powinna skłonić cię do wizyty u dermatologa. A profilaktyka powinna być naszą najlepszą przyjaciółką – mówi dr Kamila Stachura lekarz dermatolog z wieloletnim doświadczeniem.

Zmiana koloru, plamka, strupek, nowy pieprzyk, ranka, która uparcie się nie goi? Rak skóry ma wiele twarzy, które bardzo często wyglądają niewinnie i przez ten fakt nie budzą naszej czujności.

- Nie chodzi o to, by straszyć, ale o to byśmy byli wyczuleni na pojawiające się zmiany na ciele, bo jak pokazują statystyki problem jest powszechny - podkreśla nasza ekspertka.

Co roku 1300-1400 osób w Polsce przegrywa walkę z czerniakiem, kolejne kilkaset z rakami skóry. Co kilka godzin ktoś przez nie w Polsce umiera.

Rak skóry - 3 rodzaje

Gdy nowotwór rozwija się w komórkach skóry, może występować na różnych obszarach ciała. Dlatego tak ważne jest, aby regularnie sprawdzać swoją skórę pod kątem zmian, takich jak pojawiające się znamiona, owrzodzenia czy guzki.

Niezależnie od zalecanych dorocznych kontroli profilaktycznych, wszelkie podejrzane objawy trzeba zgłaszać lekarzowi dermatologowi. Wczesne wykrycie raka skóry zwiększa szanse na skuteczne leczenie i wyzdrowienie.

– Dużo słyszymy o czerniaku, w mediach, u kosmetyczki czy lekarza rodzinnego. I z tego należy się cieszyć. Nie jest on jednak jedynym i najpopularniejszym nowotworem występującym na naszym największym organie – mówi dr Stachura.

Możemy wyróżnić 3 główne rodzaje nowotworów złośliwych skóry. Oprócz dość dobrze poznanego czerniaka możemy spotkać się z rakiem podstawnokomórkowym i kolczystokomórkowym. Każdy z nich ma swoje charakterystyczne cechy i objawy.

Rak podstawnokomórkowy - najczęstszy rak skóry

To najczęściej występujący typ raka skóry. Objawia się z reguły jako mała, błyszcząca grudka lub guzek na skórze. Zmiana może krwawić i nie goić się.

Charakteryzuje się perłową, błyszczącą barwą, często pokryty jest naczynkami krwionośnymi. Ten rodzaj nowotworu rzadko się rozprzestrzenia, ale może być agresywny i wyniszczający, jeśli nie zostanie wyleczony na czas.

Rak kolczystokomórkowy - lepsze rokowania

Objawia się zwykle jako zgrubienie lub owrzodzenie na skórze, które może krwawić i nie goić się. Rak kolczystokomórkowy może mieć też wygląd płytkiego, czerwonego, łuszczącego się placka o nieregularnym kształcie i nieprawidłowym zabarwieniu.

Ten rodzaj raka skóry charakteryzuje większe ryzyko rozprzestrzeniania się niż w przypadku raka podstawnokomórkowego, ale mimo wszystko zazwyczaj ma lepsze rokowania.

Przy braku przerzutów pięć lat przeżywa ok. 90 proc. chorych. Gdy obecne są przerzuty w okolicznych węzłach chłonnych, odsetek osób przeżywających pięć lat spada do 40–50 proc.

Czerniak - najgroźniejszy nowotwór skóry

Czerniak to najbardziej agresywny typ złośliwego nowotworu skóry. Objawia się jako zmiana barwy, kształtu lub wielkości istniejącego już znamienia lub zupełnie nowej plamki na skórze.

Czerniaki mają zwykle różne odcienie brązu, czerni lub czerwieni. Wykazują też największą zdolność do rozprzestrzeniania się na inne obszary ciała i niestety mogą okazać się śmiertelne, jeśli nie zostaną wyleczone na czas.

- Gorąco zachęcam, regularnie sprawdzajcie swoją skórę pod kątem zmian, które mogą wskazywać na obecność raka skóry. Oglądajcie swoje ciało w lustrze lub poproście kogoś bliskiego, by od czasu do czasu zrobił to dla was. A jeśli zauważycie jakiekolwiek podejrzane zmiany, takie jak nowe guzki, zgrubienia, owrzodzenia lub zmiany w zachowaniu istniejących znamion, umówcie się z lekarzem dermatologiem. Wczesne wykrycie raka skóry zwiększa szanse na skuteczne leczenie i wyleczenie choroby – apeluje i podkreśla dr Stachura.

Rak skóry - 5 głównych czynników ryzyka

Na co uważać, by zminimalizować ryzyko wystąpienia choroby? Poniżej niektóre z głównych czynników ryzyka:

1. Nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV: szkodliwe jest zarówno to pochodzące ze słońca, jak i solarium. Opalenizna jest niezdrowa i niemodna. Stosuj filtry z wysoką protekcją, nie eksponuj ciała w szczytowych godzinach, kiedy słońce jest w zenicie. Wystarczy 10-15 minut na słońcu z odsłoniętą głową i ramionami, by zaspokoić zapotrzebowanie na witaminę D i tego się trzymaj.
2. Skłonność genetyczna: osoby, u których rodzinnie występuje rak skóry, mogą być bardziej narażone na zachorowanie. W takiej sytuacji zrób badania genetyczne w kierunku raka. O skierowanie poproś lekarza dermatologa lub lekarza rodzinnego.
3. Jasna karnacja: osoby o jasnej karnacji, z piegami, blond lub rudymi włosami oraz niebieskimi lub zielonymi oczami, są bardziej podatne na raka skóry. Powinny unikać ekspozycji na słońce, nie korzystać z usług solarium, a pojawiające się znamiona diagnozować z pomocą dermatoskopu. Te zalecenia generalnie dotyczą wszystkich, ale przy wyższym ryzyku czujność powinna być jeszcze większa.
4. Uszkodzenia skóry: oparzenia słoneczne, blizny, owrzodzenia lub inne urazy mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia raka skóry. Należy obserwować takie zmiany na skórze i jeśli długotrwale się nie goją, udać się do lekarza dermatologa na konsultację.
5. Osłabienie układu odpornościowego: osoby z osłabionym układem odpornościowym, na przykład z powodu chorób autoimmunologicznych, HIV/AIDS lub stosowania immunosupresantów, mogą być bardziej podatne na raka skóry.

Dr Kamila Stachura

Lekarz dermatolog, założycielka kliniki dr Stachura w Szczecinie. Absolwentka Wydziału Lekarskiego Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie. Staż specjalistyczny odbyła w Klinice Dermatologii i Wenerologii PUM. Członkini Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Stowarzyszenia Lekarzy Dermatologów Estetycznych SLDE oraz European Academy of Dermatology and Venerology (EADV). Szkoleniowiec w zakresie m.in. zabiegów iniekcyjnych, prelegent na konferencjach dla lekarzy w Polsce i za granicą z zakresu dermatologii i medycyny estetycznej. Od wielu lat specjalizuje się w leczeniu chorób skóry oraz w terapiach łączonych z zakresu medycyny estetycznej, w tym najnowszych osiągnięć technologii laserowych.

Eliza Dolecka

Dr Kamila Stachura