Rak żołądka: objawy, leczenie, rokowania

Rak żołądka to nowotwór złośliwy, który objawy daje dość późno. Zdarza się w Polsce coraz rzadziej, lecz nadal co roku rejestrowanych jest ponad 5 tys. nowych przypadków tego nowotworu. Znacznie częściej chorują na ten nowotwór mężczyźni niż kobiety. Ale czujni musimy być wszyscy, by wykryć raka żołądka odpowiednio wcześnie. Najlepszym sposobem jest wykonanie gastroskopii i pobranie wycinka błony śluzowej żołądka do badania.

Spis treści

1. Rak żołądka - rodzaje
2. Rak żołądka - przyczyny
3. Objawy raka żołądka
4. Rak żołądka - badania
5. Leczenie raka żołądka

Rak żołądka to nowotwór złośliwy, który jest trzecią przyczyną zgonu z powodu nowotworów w Polsce u mężczyzn i piątą u kobiet. Rak żołądka wykryty we wczesnym stadium daje 90 proc. szans na 5-letnie przeżycie. Niestety, w Polsce w początkowej fazie choroby udaje się wychwycić jedynie 5-8 proc. przypadków.

A wszystko dlatego, że raka żołądka wykrywa się późno, dopiero w stopniu zaawansowanym, gdy skuteczne leczenie jest znacznie utrudnione, a w niektórych przypadkach wręcz niemożliwe. Dlatego, jeśli lekarz zleci ci gastroskopię, nie unikaj jej.

W przypadku raka żołądka nie mają sensu profilaktyczne badania obrazowe (np. USG lub tomografia komputerowa) czy oznaczanie markerów nowotworowych. Przy wszelkiego rodzaju dolegliwościach gastrycznych utrzymujących się powyżej dwóch tygodni warto wykonać właśnie gastroskopię.

Rak żołądka to najczęściej występujących nowotworów na świecie - piąty nowotwór złośliwy pod względem zapadalności i trzeci pod względem śmiertelności. Rocznie rejestruje się około miliona nowych zachorowań i ok. 750 tysięcy zgonów. Najczęściej chorują mieszkańcy Japonii, Korei, Chin, krajów Ameryki Środkowej i Południowej (Chile, Kolumbia), Rosji i krajów byłego ZSRR.

Rak żołądka - rodzaje

Najczęściej, bo w niemal 95 proc. złośliwych nowotworów żołądka, ma on postać gruczolakoraka, czyli nowotworu wywodzącego się z komórek nabłonka gruczołowego żołądka. Pozostałe 5 proc. to:

• chłoniaki
• mięsaki
• rakowiaki
• guzy stromalne (podścieliskowe)

Klinicznie nowotwory te dzieli się według tzw. klasyfikacji Laurena na dwa typy:

• rak żołądka rozlany
• rak żołądka jelitowy

Jest to istotny podział, gdyż te grupy różnią się rokowaniem, występowaniem i podłożem rozwoju choroby.

Typ jelitowy raka żołądka rozwija się na podłożu zmian przedrakowych, częściej występuje u mężczyzn i daje choremu lepsze rokowania na przyszłość.

Typ rozlany raka żoładka natomiast rozwija się na niezmienionej błonie śluzowej, a rokowanie jest gorsze. Częściej występuje u kobiet, zazwyczaj młodych, w części żołądka położonej bliżej przełyku. Ciekawe jest, że częściej występuje u ludzi z grupą krwi A. Uwaga! Ten typ raka pojawia się rodzinnie.

Rak żołądka - przyczyny

W różnych badaniach dowiedziono, że czynniki środowiskowe odgrywają znacznie większą rolę w powstawaniu nowotworów żołądka niż uwarunkowania genetyczne. Jednak nie udało się do końca wyjaśnić wszystkich przyczyn zwiększających ryzyko zachorowania. Lekarze podkreślają znaczenie kilku czynników, wśród których zwykle wymienia się sposób odżywiania oraz występowanie tzw. stanów przedrakowych.

Dowiedziono, że rakowi żołądka sprzyja dieta oparta na jedzeniu dużych ilości produktów konserwowanych, wędzonych i mocno solonych z użyciem nadmiaru saletry (żywność taka zawiera rakotwórcze azotyny) oraz na spożywaniu małych ilości świeżych warzyw i owoców - podobnie jak w przypadku innych nowotworów przewodu pokarmowego właściwe odżywianie odgrywa ogromną rolę w profilaktyce raka żołądka.

Innym ważnym czynnikiem ryzyka jest palenie tytoniu i nadużywanie alkoholu.

Kolejną przyczyną raka żołądka jest infekcją bakterią Helicobacter pylori. Wywołuje ona przewlekły stan zapalny błony śluzowej żołądka, który inicjuje przebudowę komórek nabłonka wyściełającego żołądek i powstawanie ognisk nowotworowych.

Objawy raka żołądka

Początek choroby dość łatwo przeoczyć, ponieważ podobne objawy występują także przy innych dolegliwościach przewodu pokarmowego. We wczesnym etapie rozwoju raka żołądka pojawiają się:

• przewlekłe pieczenie w żołądku
• wzdęcia
• nudności
• utrata apetytu
• niekiedy - niewielkie bóle brzucha

W miarę postępu choroby występują:

• spadek wagi
• uczucie osłabienia
• wymioty
• krew w stolcu
• nasilające się bóle brzucha

Bóle brzucha dotyczą nadbrzusza, czyli części brzucha znajdującej się powyżej pępka. Pojawiają się po posiłkach, a ustępują, gdy chory jest na czczo. Bóle te nie słabną po zażyciu leków zobojętniających soki trawienne, przyjmowanych z powodu takich dolegliwości jak zgaga czy wrzody żołądka. Niepokoić powinny takie objawy, jak:

• utrata masy ciała
• brak apetytu i nudności, wymioty
• zaburzenia połykania
• uczucie wstrętu do jedzenia mięsa

Gdy choroba się rozwija, możliwe są zaburzenia oddawania stolca (kał jest smolisty, ma czarny kolor, co jest następstwem krwawienia z przewodu pokarmowego).

Częstym objawem jest anemia, także spowodowana krwawieniem z guza. U niektórych osób cierpiących na raka żołądka występuje też:

• bladość skóry i spojówek
• senność
• nieuzasadnione zmęczenie

Dieta antyrakowa - obejrzyj WIDEO

Rak żołądka - badania

Jeżeli lekarz podejrzewa nowotwór żołądka, zleca prześwietlenie górnego odcinka przewodu pokarmowego po podaniu kontrastu z barytem. Baryt pokrywa śluzówkę żołądka i czyni ją bardziej widoczną.

Podstawowym badaniem wykluczającym lub potwierdzającym diagnozę jest gastroskopia, czyli oglądanie (od wewnątrz) śluzówki żołądka z pobraniem wycinków do badania z podejrzanych miejsc.

Komórki pobrane ze śluzówki są poddawane ocenie pod mikroskopem. Gdy lekarz stwierdzi obecność komórek nowotworowych, w ocenie rozległości nowotworu pomocna jest tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny.

Dość często stosuje się też ultrasonografię, ale należy pamiętać, że jest to badanie uzupełniające.

Leczenie raka żołądka

Rodzaj terapii jest uzależniony od stopnia zaawansowania nowotworu. Ale jedynym sposobem leczenia, który daje szansę całkowitego wyleczenia, jest operacja – polega ona na usunięciu żołądka (lub jego znacznej części) i okolicznych węzłów chłonnych.

U niektórych chorych po operacji konieczne jest leczenie uzupełniające, czyli chemioterapia. Niestety, skuteczność tego rodzaju leczenia wciąż nie jest wysoka ze względu na specyficzną budowę nowotworów żołądka.

Wczesne ogniska raka żołądka ograniczone do błony śluzowej (wczesny rak żołądka) można leczyć metodą endoskopową, np. mukozektomią, czyli poprzez wycięcie błony śluzowej.

W przypadkach bardzo zaawansowanych (gdy nie jest możliwe doszczętne wycięcie raka) poza chemioterapią zaleca się często tzw. chirurgiczne leczenie paliatywne.

Polega ono na wykonaniu zespolenia zdrowej części żołądka z jelitem cienkim, co umożliwia swobodne przechodzenie jedzenia z żołądka do jelit, z pominięciem miejsca, gdzie znajduje się guz nowotworowy.

Artykuł pochodzi z miesięcznika "Zdrowie"

O autorze

Anna Jarosz

Dziennikarka od ponad 40 lat zaangażowana w popularyzację edukacji zdrowotnej. Laureatka wielu konkursów dla dziennikarzy zajmujących się medycyną i zdrowiem. Otrzymała m. in. Nagrodę Zaufania „Złoty OTIS” w kategorii „Media i Zdrowie”, Wyróżnienie Św. Kamila przyznawane z okazji Światowego Dnia Chorego, dwukrotnie „Kryształowe Pióro” w ogólnopolskim konkursie dla dziennikarzy promujących zdrowie oraz wiele nagród i wyróżnień w konkursach na „Dziennikarza Medycznego Roku” organizowanego przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia.

Przeczytaj więcej artykułów tej autorki

Anna Jarosz

Konsultacja: dr n. med. Grzegorz Luboiński