RAK JELITA GRUBEGO rośnie bezobjawowo

Rak jelita grubego to jeden z bardziej podstępnych nowotworów, ponieważ rozwija się, długo nie dając żadnych objawów. Zanim wystąpią pierwsze dolegliwości, może upłynąć nawet 10 lat.

Spis treści

1. Jestem dziedzicznie obciążony - w rodzinie wiele osób zmarło na raka jelita grubego
2. Charakterystyka raka jelita grubego
3. Czynniki ryzyka raka jelita grubego
4. Objawy raka jelita grubego
5. Diagnostyka raka jelita grubego
6. Wybierz się na badanie profilaktyczne
7. Leczenie nowotworu jelita grubego

Złośliwy nowotwór jelita grubego to drugi pod względem częstości występowania nowotwór w Europie. W Polsce corocznie jest rozpoznawany u 12 tys. osób, a 8,5 tys. umiera z tego powodu. Nowotwór jelita grubego w równym stopniu dotyka kobiet i mężczyzn. Aż 90 proc. przypadków stwierdza się u osób po 50. roku życia.

Rak jelita grubego to złośliwy rozrost błony śluzowej, który może się rozwinąć w dowolnej części liczącego 150 cm długości jelita grubego i ok. 10 cm odbytnicy. Większość przypadków tego nowotworu rozwija się z niezłośliwych narośli, które we wczesnym stadium przypominają polipy. Większość z nich można bez problemu usunąć. Ponieważ nie sprawiają one żadnych dolegliwości, mało kto zgłasza się z ich powodu do lekarza. Tak więc niepostrzeżenie może rozwijać się groźna dla życia i zdrowia choroba nowotworowa.

Jestem dziedzicznie obciążony - w rodzinie wiele osób zmarło na raka jelita grubego

Piotr Lornec (48 lat) zgłosił się do onkologa po przeczytaniu w gazecie informacji o tym, że rak jelita grubego może być nowotworem dziedzicznym. Na szczęście dobrze znał zdrowotną historię swojej rodziny, w której rak był przyczyną śmierci wielu jego bliskich.

– Już po pierwszym spotkaniu z onkologiem dostałem skierowanie na kolonoskopię – opowiada. – Bałem się tego badania, bo oczywiście naczytałem się w internecie koszmarnych opisów. W rzeczywistości nie było tak źle. Już w trakcie badania okazało się, że w jelicie grubym mam kilka polipów. Zostały usunięte i przekazane do badania histopatologicznego. Tylko w jednym były nieliczne komórki nowotworowe. Po kolejnych badaniach okazało się, że nie ma potrzeby zastosowania dodatkowego leczenia w postaci chemio- lub radioterapii. Mogę powiedzieć, że udało mi się w ostatniej chwili. Teraz jestem pod stałą opieką poradni genetycznej w Centrum Onkologii. Regularnie robię badania i mam nadzieję, że na tym się wszystko zakończy. Ale przyznam, że jest we mnie strach, który sprawia, że inaczej patrzę na życie i już nie lekceważę swojego zdrowia. Dlatego wszystkich zachęcam do badań profilaktycznych. Mnie uratowały życie.

Charakterystyka raka jelita grubego

Zazwyczaj nowotwór powstaje z polipów (łagodnych gruczolaków), które tworzą się na wewnętrznych ścianach jelita. Przemiana gruczolaka w nowotwór trwa ok. 10 lat i następuje w wyniku serii genetycznych mutacji zachodzących w poszczególnych komórkach zdrowej tkanki. W początkowym stadium choroba rozwija się, nie dając żadnych sygnałów.

Czynniki ryzyka raka jelita grubego

Szczególną ostrożność powinny zachować osoby, których krewni chorowali na nowotwory, ponieważ 2–4 proc. wszystkich zachorowań ma podłoże genetyczne. Zachorowaniu sprzyjają też:

• otyłość i nadwaga
• dieta uboga w warzywa i owoce
• częste jedzenie czerwonego mięsa, np. wołowiny.

Objawy raka jelita grubego

Niepokój powinny wzbudzić:

• dokuczliwe zaparcia – gdy rozrastają się polipy wewnątrz jelita, zmniejsza się jego wewnętrzny przekrój
• zmiana rytmu wypróżnień, której nie można wytłumaczyć zmianą diety lub trybu życia
• biegunki połączone z oddawaniem dużej ilości gazów, które utrzymują się przez wiele tygodni
• anemia, którą odczuwa się jako osłabienie, brak poprzedniej sprawności, większą podatność na zmęczenie
• bóle w dole brzucha i dolnych partiach pleców, uczucie dyskomfortu
• nudności, wymioty, trudności w przełykaniu
• poczucie niepełnego wypróżnienia
• krwawienia z odbytu – ślady krwi na papierze lub bieliźnie.

Diagnostyka raka jelita grubego

• Badanie per rectum (przez odbytnicę) to jedna z podstawowych metod diagnostycznych. Lekarz palcem bada stan jelita, co umożliwia wykrycie źródeł krwawienia i guzków nowotworowych. Badanie pozwala na wykrycie prawie 1/3 raków jelita grubego.
• Kolonoskopia to badanie całego jelita grubego, któremu powinna poddać każda osoba (niezależnie od płci), która ukończyła 50 lat. Tylko w ten sposób można wykryć wszystkie zmiany przedrakowe, np. polipy.
• Wlew kontrastowy (wykonanie serii zdjęć radiologicznych jelita grubego po podaniu do jelita płynnego kontrastu i napełnieniu go powietrzem).
• Anoskopia - wziernikowanie kanału odbytu i końcówki odbytnicy.
• Rektoskopia - wziernikowanie odbytnicy.
• Rektoromanoskopia -rektoskopia poszerzona o badanie końcowego odcinka esicy, czyli dolnego odcinka jelita grubego znajdującego się tuż przed odbytnicą.
• Sigmoidoskopia - wziernikowanie końcowego odcinka jelita grubego wraz z esicą.
• Czasem robi się kolonoskopię wirtualną, czyli radiologiczną tomografię komputerową jelita wypełnionego powietrzem.

Leczenie nowotworu jelita grubego

W przypadku raka jelita grubego w dolnym odcinku (rak odbytnicy) stosuje się tzw. leczenie skojarzone, czyli napromienianie zmienionych miejsc, a następnie zoperowanie ich. Daje ono największe szanse na powodzenie terapii i zachowanie zwieracza odbytu.

W przypadku raka odbytu często przeprowadzenie operacji nie jest możliwe – wtedy stosuje się połączenie chemio- i radioterapii. Szansą dla chorych są leki, które opóźniają tworzenie się nowych komórek nowotworowych, a więc przedłużają życie w zaawansowanych stadiach choroby. Nadal jednak w przypadku rozsianej postaci choroby, z wieloma przerzutami, szanse na całkowite wyleczenie są niewielkie.

W przypadku licznych przerzutów możliwe jest przedłużenie życia poprzez stosowanie różnego rodzaju chemioterapii, czyli zestawu leków, które zabijają wszystkie szybko dzielące się komórki, w tym również nowotworowe. Takie leczenie stosuje się przed operacją, aby zmniejszyć rozmiar guza, oraz po niej, by unicestwić komórki rakowe, które rozprzestrzeniły się w organizmie (tzw. leczenie adjuwentowe – uzupełniające), a także wtedy, gdy nastąpiły przerzuty do innych narządów. Zastosowanie chemioterapii przed zabiegiem i po nim zwiększa odsetek chorych przeżywających 3 lata bez wznowy z 28 do 34 proc. Nowym standardem jest leczenie skojarzone z przeciwciałami. Polega ono na chemioterapii z przeciwciałami, które działają wybiórczo, tylko na komórki nowotworowe, nie uszkadzając zdrowych komórek organizmu.

Dramatyczne statystyki pod względem 5-letnich przeżyć chorych na raka jelita grubego. Polska zajmuje jedno z ostatnich miejsc w Europie

Anna Jarosz

Konsultacja: Grażyna Rydzewska