Oponiaki: objawy i leczenie łagodnych guzów mózgu

Oponiaki (łac. meningioma) to łagodne guzy mózgu - złośliwych jest tylko około 5 procent z nich. Jakie są objawy oponiaka? Jak przebiega leczenie oponiaków? Dowiedz się jakie są rokowania w przypadku oponiaków.

Spis treści

1. Oponiaki: objawy
2. Oponiaki: diagnoza
3. Oponiaki: leczenie
4. Oponiaki: rokowania

Oponiaki najczęściej występują u pacjentów pomiędzy 40. a 70. rokiem życia, dwa razy częściej te guzy mózgu występują u kobiet. W wieku średnim ten stosunek sięga nawet 3:1, a w przypadku oponiaków kanału kręgowego nawet 6:1. Częstsze występowanie oponiaków u kobiet sugerować mogłoby wpływ hormonów płciowych na rozwój guza.

Oponiaki to nowotwory mózgu bardzo rzadko występujące u dzieci (1,5 procenta wszystkich przypadków). Oponiaki lokalizują się głównie w okolicy sierpa mózgu (wypustki opony twardej przebiegającej w płaszczyźnie pionowej), okolicy kości klinowej i siodła tureckiego.

Do czynników, które zwiększają ryzyko zachorowania na oponiaka należą geny i napromieniowanie. Istnieją podejrzenia, że wpływać na pojawienie się oponiaków mogą hormony i infekcje wirusowe, ale jak na razie nie udało się tego potwierdzić.

Oponiaki: objawy

Objawy oponiaków, tak jak i w przypadku innych guzów mózgu, zależą przede wszystkim od lokalizacji guza.

Do objawów oponiaka należą:

• bóle głowy
• wieloletnie napady padaczkowe
• zaburzenia wzrokowe
• zaburzenia węchu
• zaburzenia słuchu
• niedowład połowiczy (zmniejszenie siły i ograniczenie zakresu ruchów po jednej stronie ciała)
• zaburzenia czucia
• zaburzenia funkcji nerwów czaszkowych (np. drętwienie twarzy)
• wzrost ciśnienia śródczaszkowego

Oponiaki rdzenia kręgowego powodują ból o charakterze korzeniowym, niedowład kończyn dolnych, a nawet ich porażenie (niemożność wykonania ruchu), zaburzenia zwieraczy.

Zdarza się również, że oponiak nie daje żadnych objawów.

Oponiaki: diagnoza

Powyższe objawy powinny skłonić lekarza do zlecenia pogłębionej diagnostyki. Lekarz stawia diagnozę po wykonaniu badań obrazowych, czyli przede wszystkim tomografii komputerowej (CT) i rezonansu magnetycznego (MR).

Oponiaki: leczenie

Leczenie oponiaków polega na operacyjnym usunięciu guza. Duże znaczenie w rokowaniu ma umiejscowienie guza, jego rozmiary, unaczynienie i zaburzenia funkcji nerwów czaszkowych.

Neurochirurg zawsze dąży do usunięcia guza w całości, jednak jeśli resekcja oponiaka może prowadzić do upośledzenia sprawności chorego, często podejmuje się decyzję o jedynie częściowym usunięciu guza. Dodatkowo usuwana jest opona twarda, co zmniejsza ryzyko nawrotu oponiaka.

W niektórych przypadkach zabieg poprzedzany jest embolizacją, czyli zamykaniem światła naczyń zaopatrujących guz. Jako leczenie uzupełniające stosuje się radioterapię i chemioterapię. W przypadku oponiaków rdzenia kręgowego leczenie polega na operacyjnym usunięciu guza.

Podczas badań histopatologicznych i molekularnych odkryto na powierzchni komórek oponiaków wiele typów receptorów dla żeńskich hormonów płciowych, jednak ich rola nie jest jasna. Próby stworzenia terapii hormonalnej jak na razie nie przynoszą żadnych pozytywnych skutków.

Oponiaki: rokowania

Możliwe jest całkowite wyleczenie oponiaka, pod warunkiem że w trakcie operacji uda się go całkowicie usunąć. Ewentualne wznowy wynikają z pozostawienia komórek nowotworowych z powodu np. trudnych warunków operacyjnych, wynikających z umiejscowienia guza czy nie wykrytego wrastania guza w żyły czaszki i dotyczą 5-15 procent pacjentów.

Wznowy występują bardzo późno - średnio 6,5 roku po operacji i często są bezobjawowe. Bardzo rzadko zdarzają się przerzuty poza ośrodkowy układ nerwowy (zwykle krwiopochodne do płuc).

Czytaj też:

• Objawy guza mózgu. Jakie objawy daje guz mózgu?
• Tętniak mózgu jest trudny do wykrycia
• Glejak: objawy i leczenie guza mózgu

Agnieszka Paculanka