Nowotwory ginekologiczne - rak narządów ginekologicznych. Rodzaje, objawy, rokowania

Nowotwory ginekologiczne dzielą się między innymi na raka jajnika, endometrium, jajowodów, szyjki macicy, pochwy i sromu. Nowotwory ginekologiczne to bardzo zróżnicowana grupa, a ze względu na umiejscowienie raka, objawy mogą być różne.

Spis treści

1. Nowotwory ginekologiczne - rak szyjki macicy
2. Nowotwory ginekologiczne - rak endometrium
3. Nowotwory ginekologiczne - mięsaki macicy
4. Nowotwory ginekologiczne - rak jajnika
5. Nowotwory ginekologiczne - nowotwory germinalne jajnika
6. Nowotwory ginekologiczne - nowotwory gonadalne
7. Nowotwory ginekologiczne - rak pochwy
8. Nowotwory ginekologiczne - mięsak pochwy
9. Nowotwory ginekologiczne - rak sromu
10. Nowotwory ginekologiczne - czerniak sromu
11. Nowotwory ginekologiczne - zaśniad groniasty
12. Nowotwory ginekologiczne - rak kosmówki

Nowotwory ginekologiczne ze względu na umiejscowienie dzielą się na nowotwory sromu, pochwy, szyjki macicy, trzonu macicy, jajowodów, jajników oraz nowotwory trofoblastu. Nowotwory ginekologiczne można także również podzielić na nowotwory pochodzące z komórek nabłonka (rak) oraz nowotwory łącznotkankowe (mięsaki). Kolejną grupę tworzą nowotwory rozwijające się wewnątrz jajnika, które nie należą ani do raków ani mięsaków.

Nowotworów ginekologicznych jest bardzo dużo. Poniżej opisano najpowszechniejsze z nich wraz z objawami, jakie dają oraz możliwościami leczenia, które daje współczesna medycyna. 

Nowotwory ginekologiczne - rak szyjki macicy

Rak szyjki macicy to nowotwór narządów płciowych występujący najczęściej na świecie. W krajach rozwiniętych jest on spotykany coraz rzadziej ze względu na prowadzoną profilaktykę. Mowa tu o szczepionce przeciwko wirusowi HPV, która skutecznie przeciwdziała zakażeniom wirusem brodawczaka ludzkiego typu 6, 11, 16 i 18. Typy wirusa 16 i 18 są onkogenne i odpowiedzialne za odpowiedzialne za 70 procent przypadków zachorowań na raka szyjki macicy na świecie.

Na raka szyjki macicy chorują najczęściej kobiety po menopauzie, jednak najważniejszym czynnikiem ryzyka jest zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego.

Rak szyjki macicy - profilaktyka

Profilaktyka raka szyjki macicy polega na prowadzeniu programów skriningowych, dzięki którym możliwe jest wczesne wykrycie zmian przedrakowych. Prostym testem skriningowym jest badanie cytologiczne. Jego wynik może umożliwić rozpoznanie stanu przedrakowego i szybkie wdrożenie leczenia.

Do stanów przedrakowych należą wewnątrznabłonkowa neoplazja małego (CIN 1), średniego CIN 2) i dużego (CIN 3) stopnia. Jedynie neoplazja małego stopnia nie musi być poddana leczeniu.

Rak szyjki macicy - objawy

Do objawów raka szyjki macicy należą krwawienia miedzy miesiączkami lub po menopauzie oraz upławy o nieprzyjemnym zapachu. Występują one w stadiach zaawansowanych, początkowo nowotwór ten nie daje żadnych znaków.

Rak szyjki macicy - diagnostyka

Postawienie diagnozy możliwe jest dzięki wykonaniu biopsji szyjki macicy. Stopnie zaawansowania klinicznego odzwierciedla klasyfikacja FIGO posiadająca cztery stopnie. Stopień I- rak szyjki macicy ograniczony wyłącznie do szyjki macicy. Stopień II - rak naciekający struktury poza szyją macicy, jednak nie dochodzi do ścian kostnych miednicy, nacieka pochwę nie przekraczając dolnej 1/3 części.

Stopień III - rak nacieka przymacicza dochodząc do ścian kostnych miednicy, zajmuje pochwę przekraczając 1/3 dolną część. Stopień IV - rak przekracza granicę miednicy mniejszej lub nacieka błonę śluzową pęcherza moczowego lub odbytnicy.

Rak szyjki macicy - leczenie

Leczenie jest rożne zależnie od stopnia zaawansowania nowotworu. W stanach przedrakowych lub wczesnych postaciach stosuje się najczęściej zabieg wycięcia guza z marginesem zdrowych tkanek, w stanach bardziej zaawansowanych usuwa się macicę oraz węzły chłonne, natomiast gdy stan jest jeszcze poważniejszy korzysta się także z radioterapii oraz chemioterapii.

U niektórych koniec, gdy nie występują niekorzystne czynniki prognostyczne i stan zaawansowania jest niski możliwe jest leczenie z zachowaniem płodności polegające na usunięciu szyjki macicy aż do ujścia wewnętrznego wraz z przylegającymi tkankami.

Nowotwory ginekologiczne - rak endometrium

Rak endometrium to nowotwór narządów płciowych występujący najczęściej w krajach rozwiniętych. Większość chorych to kobiety w wieku pomenopauzalnym. Częściej występuje on również u kobiet otyłych, z cukrzycą lub z zespołem policystycznych jajników.

Wyróżnia się dwa typy raka endometrium: typ I - estrogenozależny oraz typ II - nie mający związku z hiperestrogenizmem. Typ estrogenozależny występuje znacznie częściej i ma on lepsze rokowanie.

Rak endometrium - objawy

Rak endometrium objawia się nieregularnymi krwawieniami, lub krwawieniami występującymi regularnie, ale w zbyt dużej ilości. Trudności w opanowaniu tych problemów terapią hormonalną są wskazaniem do wykonania biopsji endometrium.

Rak endometrium - rozpoznanie

Diagnostyka polega na biopsji endometrium i ustaleniu stopnia zaawansowania nowotworu. Badania obrazowe umożliwiają ocena sąsiadujących z macicą narządów oraz odnalezienie odległych przerzutów.

Rak endometrium - leczenie

Leczenie polega na usunięciu chirurgicznym macicy wraz z przydatkami. W raku typu II zalecane jest również usunięcie węzłów chłonnych miednicy. Radioterapię stosuje się w przypadku zajęcia węzłów chłonnych lub u osób, które nie mogą mieć wykonanego zabiegu operacyjnego. Stosowana jest także chemioterapia oraz hormonoterapia, którą można wykorzystać w przypadku raka typu I.

Nowotwory ginekologiczne - mięsaki macicy

Mięsaki macicy występują dość rzadko, jednak mają złe rokowanie. Wyróżniamy mięsaki gładkokomórkowe, mięsaki podścieliskowe, mięsaki niezróżnicowane, gruczolakomięsaki oraz mięsakoraki. Najczęściej spotykany jest mięsak gładkokomórkowy, który bardzo szybko daje przerzuty, najczęściej do płuc, natomiast najlepszym rokowaniem cechuje się mięsak podścieliskowy.

Warto wiedzieć: Mięsaki - rodzaje. Diagnoza i leczenie mięsaków

Mięsaki macicy - leczenie

Leczenie mięsaka gładkokomórkowego opiera się na wycięciu całej macicy oraz uzupełniająco na chemioterapii. W przypadku mięsaka podścieliskowego oraz niezróżnicowanego zaleca się także usunięcie przydatków. Leczenie w gruczolakomięsaku oprócz usunięcia macicy z przydatkami wykorzystuje hormonoterapię w leczeniu uzupełniającym, natomiast w przypadku mięsakoraka wycinana jest macica z przydatkami oraz węzły chłonne miedniczne i okołoaortalne.

Nowotwory ginekologiczne - rak jajnika

Rak jajnika jest nowotworem narządów płciowych cechującym się najwyższą śmiertelnością. Do czynników ryzyka zachorowania na ten nowotwór należy niepłodność, niewielka ilość przebytych ciąż, wczesne wystąpienie pierwszej miesiączki, późny wiek przejścia menopauzy, wysoki wskaźnik BMI oraz długotrwałe stosowanie estrogenowej terapii zastępczej.

Raki jajnika można podzielić na typ I oraz typ II ze względu na obraz kliniczny. Raki typu I rosną wolniej, są wykrywane w niższych stadiach zaawansowania i rzadziej dają przerzuty w obrębie jamy brzusznej.

Raki typu II rozwijają się bardzo agresywnie i w momencie wykrycia bardzo często są już rozsiane w całej jamie brzusznej. Niestety typ II jest spotykany dużo częściej. Inny podział nowotworów jajnika wyróżnia raka surowiczego, endometrioidalnego, śluzowego, niezróżnicowanego oraz jasnokomórkowego.

Rak jajnika - objawy

Rak jajnika o niskim stopniu zaawansowania nie daje objawów. Pojawiają się one w miarę trwania choroby i manifestują się jako ból w jamie brzusznej lub miednicy, częste oddawanie moczu powiększenie obwodu brzucha, wzdęcia, uczucie pełności. Zaawansowany rak jajnika objawia się obecnością guzów w jamie brzusznej wykrywalnych w badaniu fizykalnym, może występować także wodobrzusze lub wysięk w opłucnej.

Rak jajnika - leczenie

Leczenie obejmuje zabieg chirurgiczny, chemioterapię oraz czasem radioterapię.

Nowotwory ginekologiczne - nowotwory germinalne jajnika

Nowotwory germinalne jajnika należą do nowotworów złośliwych nienabłonkowych. Występują one bardzo rzadko i zazwyczaj są całkowicie wyleczalne. Guzy terminalne dzielimy na złośliwe nowotwory z pierwotnych komórek germinalnych, potworniaki niemonodermalne, potworniaki monodermalne i guzy z komórek somatycznych współistniejące z torbielami dermoidalnymi.

Nowotwory germinalne - objawy

Guzy germinalne rosną wyjątkowo szybko, więc występują objawy bólowe oraz otrzewnowe. Może pojawić się też płyn w jamie otrzewnowej lub opłucnej.

Nowotwory germinalne - leczenie

Leczenie polega na wycięciu guza oraz chemioterapii i radioterapii.

Nowotwory ginekologiczne - nowotwory gonadalne

Nowotwory gonadalne jajnika również należą do nowotworów nienabłonkowych. Dzielą się one na ziarniszczaki, otoczkowiaki, włókniaki, guzy z komórek Sertolego, guzy z komórek Sertolego i Leydiga oraz guzy z komórek Leydiga.

Nowotwory gonadalne - objawy

Nowotwory gonadalne mogą manifestować się poprzez zaburzenia miesiączkowania, bóle otrzewnowe bądź wodobrzusze.

Nowowory gonadalne - leczenie

Leczenie opiera się na zabiegu chirurgicznym uzupełnianym chemioterapią.

Nowotwory ginekologiczne - rak pochwy

Rak pochwy jest nowotworem występującym rzadko, zazwyczaj u koniec po 60 roku życia. Często współistnieje z rakiem sromu.

Rak pochwy - objawy

Początkowo rak pochw nie daje żadnych objawów. W stadium zaawansowanym mogą wystąpić krwawienia z pochwy lub upławy.

Rak pochwy - diagnostyka

O zaawansowaniu procesu informują wyniki badań obrazowych, często wykonuje się także biopsję szyjki macicy, endometrium lub sromu.

Rak pochwy - leczenie

Leczenie opiera się na zabiegu chirurgicznym w przypadku raka niskozaawansowanego, natomiast w pozostałych przypadkach korzysta się z chemioterapii oraz radioterapii.

Warto wiedzieć: Choroby pochwy - stan zapalny, zapalenie gruczołów Bartholina, nowotwór

Nowotwory ginekologiczne - mięsak pochwy

Jest nowotworem występującym niezwykle rzadko. U dziewczynek oraz niemowląt rozwija się mięsak groniasty. Prowadzi on do śmierci w bardzo szybkim czasie, jeśli nie można wykonać operacji radykalnie usuwającej całą masę guza.

Nowotwory ginekologiczne - rak sromu

Na świecie obserwuje się wzrost częstości zachorowań na raka sromu. Do czynników ryzyka zachorowania na ten nowotwór należy zakażenie wirusem HPV oraz HIV, liszaj twardzinowy sromu, wewnątrznabłonkowa neoplazja, duża ilość partnerów seksualnych, rozpoczęcie współżycia w młodym wieku oraz palenie papierosów.

Rak sromu - rozpoznanie

Do określenia stopnia zaawansowania zazwyczaj wystarcza badanie ginekologiczne oraz per rectum wraz z badaniem węzłów chłonnych pachwinowych.

Rak sromu - leczenie

Leczenie polega na zabiegu chirurgicznym oraz radioterapii i chemioterapii. Najczęściej usuwa się srom wraz z węzłami chłonnymi pachwinowymi.

Nowotwory ginekologiczne - czerniak sromu

Czerniaki sromu pojawiają się zazwyczaj u kobiet w okresie pomenopauzalnym. Leczenie polega na wycięciu zmiany wraz z marginesem tkankowym.

Nowotwory ginekologiczne - zaśniad groniasty

Zaśniad groniasty jest rozrostem trofoblastu. Powstaje w przypadku nieprawidłowego zapłodnienia komórki jajowej. Może być całkowity i w takim przypadku nie dochodzi do rozwoju płodu bądź częściowy, co umożliwia rozwój płodu, jednak ma on liczne wady morfologiczne.

Zaśniad groniasty - objawy

Objawami zaśniadu mogą być nadmierne wymioty u kobiet ciężarnych oraz objawy nadczynności tarczycy.

Zaśniad groniasty - diagnostyka

Rozpoznania zaśniadu dokonuje się za pomocą badania USG. Można również dokonywać badania poziomu hormonu hCG w poszczególnych tygodniach ciąży.

Zaśniad groniasty - leczenie

Zaśniad groniasty należy ewakuować z szyjki macicy w jak najszybszym tempie. Zaśniad częściowy może wymagać zakończenia ciąży za pomocą środków farmakologicznych.

Nowotwory ginekologiczne - rak kosmówki

Rak kosmówki jest jednym z najbardziej agresywnych nowotworów złośliwych u kobiet, na szczęście występującym bardzo rzadko. Może pojawić się po zaśniadzie całkowitym, częściowym, po ciąży ektopowej bądź po porodzie i w tym wypadku jest on najbardziej niebezpieczny. Bardzo często daje przerzuty do płuc, jelit, wątroby, nerek oraz ośrodkowego układu nerwowego.

Rak kosmówki - objawy

Rak kosmówki manifestuje się poprzez bardzo niespecyficzne objawy. Krwawienie z macicy może występować w początkowym okresie choroby. Wraz z upływem czasu pojawiają się objawy wywoływane przez przerzuty.

Rak kosmówki - diagnostyka

Diagnoza stawiana jest na podstawie badań laboratoryjnych ukazujących wysoki poziom hormonu hCG w surowicy krwi.

Rak kosmówki - leczenie

Leczenie bazuje na chemioterapii. W przypadku braku poprawy rozważa się leczenie chirurgiczne. Chemioterapia systemowa wielolekowa nie ma wpływu na późniejsze ciąże i urodzenie zdrowego dziecka.