Jakie są objawy nowotworów zlokalizowanych w obrębie jamy brzusznej?

Kliniczne objawy nowotworów zlokalizowanych w jamie brzusznej pojawiają się bardzo późno i są stosunkowo trudne do zdiagnozowania. Mowa tutaj przede wszystkim o raku jelita grubego (szczególnie, gdy zlokalizowany jest w prawej części okrężnicy), raku trzustki czy raku wątroby. Jakie są objawy najczęstszych nowotworów w obrębie jamy brzusznej? Co powinniśmy wiedzieć na ten ważny temat?

Spis treści

1. Rak jelita grubego - co to za nowotwór?
2. Rak jelita grubego - objawy 
3. Rak trzustki - objawy 
4. Rak żołądka - objawy kliniczne 
5. Rak wątroby - objawy 
6. Rak przełyku - objawy
7. Rak odbytu - objawy choroby 
8. Rak pęcherzyka żółciowego - objawy choroby 

Nowotwory są jedną z najczęstszych przyczyn zgonów na świecie. Często przez długi czas nie dają żadnych objawów, dlatego tak istotne jest wykonywanie badań profilaktycznych w kierunku nowotworów. Postępująca choroba nowotworowa wymaga stałej, profesjonalnej opieki specjalistycznej. Dowiedz się, jakie objawy dają poszczególne nowotwory zlokalizowane w obrębie jamy brzusznej.

Rak jelita grubego - co to za nowotwór?

Rak jelita grubego to złośliwy nowotwór przewodu pokarmowego, który najczęściej lokalizuje się w obrębie odbytnicy. Ten nowotwór złośliwy już od dłuższego czasu gości w pierwszej trójce złośliwych chorób nowotworowych, które najczęściej dotykają Polki i Polaków. Rak jelita grubego w 90% przypadków rozwija się z gruczolaków (polipów gruczolakowatych).

Czynniki ryzyka, które sprzyjają rozwojowi tego schorzenia to m.in.:

• podeszły wiek;
• palenie tytoniu;
• rak jelita grubego w wywiadzie rodzinnym;
• spożywanie dużych ilości alkoholu;
• mała aktywność fizyczna, siedzący tryb życia;
• otyłość (BMI>30);
• niektóre schorzenia przewlekłe, dotykające przewód pokarmowy takie, jak choroba Leśniowskiego-Crohna, czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG).

Rak jelita grubego - objawy 

Objawy nowotworu złośliwego jelita grubego zależą przede wszystkim od jego lokalizacji w obrębie jelita grubego. W przypadku, gdy guz występuje w prawej połowie okrężnicy, a więc w jej początkowym odcinku mamy do czynienia zazwyczaj z:

• bólem brzucha w tej okolicy;
• niedokrwistością, wynikającą z utajonego krwawienia. 

W tym przypadku krwawienia nie widać bezpośrednio podczas defekacji, co może opóźniać rozpoznanie choroby. Z tego względu, niewyjaśniona niedokrwistość, szczególnie u starszego pacjenta wymaga zwiększonej czujności onkologicznej i może być wskazaniem do wykonania badania kolonoskopowego. 

Jeśli rak lokalizuje się w lewej (czyli dalszej) części okrężnicy, to możemy mieć do czynienia z takimi objawami klinicznymi, jak:

• zmiana rytmu wypróżnień (mogą występować zarówno biegunki, jak i zaparcia);
• jawne krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego.

Warto wspomnieć, że guz lokalizujący się w dolnej części odbytnicy, może objawiać się:

• wąskimi stolcami - takie stolce nazywane są ołówkowatymi, ich kształt wynika ze zwężenia w obrębie odbytnicy, które powoduje guz;
• uczuciem parcia na stolec;
• niedrożnością przewodu pokarmowego. 

Guzy nowotworowe, które zlokalizowane są w dolnej części odbytnicy mogą być zidentyfikowane podczas badania palcem przez odbyt (czyli badania per rectum). Dlatego, gdy pacjent zgłasza obecność krwi w stolcu lub krwawienie z odbytu, to badanie to powinno być bezwzględnie wykonane. 

Rak trzustki - objawy 

Schorzenie to może rozwijać się bardzo podstępnie, ponieważ początkowe objawy raka trzustki są wyjątkowo nieswoiste i ciężko powiązać je z nowotworem. Pierwsze objawy raka trzustki to przede wszystkim uczucie dyskomfortu w obrębie jamy brzusznej, a także wzdęcia. 

Rak trzustki jest wyjątkowo złośliwym nowotworem, który rozwija się w szybkim tempie. Inne objawy, które pojawiają się z czasem trwania choroby to:

• biegunka;
• nudności, a czasami wymioty;
• brak apetytu, a później nawet jadłowstręt;
• utrata masy ciała;
• osłabienie, wyczerpanie;
• wyniszczenie (w zaawansowanych etapach choroby);
• zażółcenie skóry - wywołane przez ucisk przewodu żółciowego wspólnego przez guz, który zlokalizowany jest w głowie trzustki. Na drogi żółciowe mogą uciskać również guzy przerzutowe, lokalizujące się w wątrobie;
• ból w nadbrzuszu;
• ból w obrębie pleców, a czasami barków;
• świąd skóry;
• objaw Courvasiera - charakterystyczny symptom raka trzustki, który polega na obecności powiększonego, wyczuwalnego przez powłoki brzuszne i niebolesnego pęcherzyka żółciowego. Objaw ten można zauważyć podczas badania palpacyjnego jamy brzusznej pacjenta;
• powiększenie wątroby i śledziony;
• krwawienie z przewodu pokarmowego;
• obniżenie nastroju, a nawet depresja;
• powiększenie obwodu brzucha, spowodowane obecnością nadmiernej ilości płynu w jamie otrzewnej. 

Rak żołądka - objawy kliniczne 

Podobnie, jak w przypadku raka trzustki, pierwsze objawy raka żołądka są trudne do wychwycenia. Początkowe objawy tego nowotworu złośliwego to:

• dyskomfort w nadbrzuszu;
• odbijanie;
• wzdęcie brzucha. 

W bardziej zaawansowanych stadiach choroby można zauważyć przede wszystkim takie objawy kliniczne, jak:

• utrata apetytu, a także szybkie uczucie sytości;
• spadek masy ciała;
• trudności podczas połykania i ból podczas połykania;
• nudności, wymioty;
• smoliste stolce - będące efektem krwawienia do górnego odcinka przewodu pokarmowego;
• osłabienie, wynikające m.in z niedokrwistości (utrata krwi);
• obecność guza w nadbrzuszu - można go zlokalizować za pomocą badania palpacyjnego jamy brzusznej w zaawansowanych postaciach choroby;
• czasami powiększenie węzła chłonnego w lewym dole nadobojczykowym - węzeł ten nazywany jest węzłem Virchowa. 

Rak wątroby - objawy 

W przypadku raka wątrobowo-komórkowego, który jest najczęstszym złośliwym nowotworem wątroby, mamy do czynienia z występowaniem poniższych objawów klinicznych:

• ból w prawym podżebrzu;
• powiększenie obwodu brzucha;
• żółtaczka (zażółcenie skóry pacjenta);
• gorączka;
• obrzęki w obrębie kończyn dolnych.

Symptomy tego nowotworu złośliwego pojawiają się zazwyczaj dopiero wtedy, gdy choroba jest już zaawansowana. Rak wątrobowo-komórkowy może być także przyczyną krwawienia do jamy otrzewnej.

Rak przełyku - objawy

W przypadku złośliwego raka przełyku występują przede wszystkim takie objawy kliniczne, jak:

• trudności w połykaniu - czyli w medycznym mianownictwie dysfagia. Dysfagia na początku występuje przy spożywaniu pokarmów stałych, a z czasem trwania choroby - również przy przyjmowanie pokarmów płynnych;
• odczuwanie bólu podczas połykania - czyli odynofagia;
• duszność - gdy guz uciska sąsiadującą z przełykiem tchawicę;
• kaszel;
• chrypka - może wynikać z naciekania nerwów, unerwiających krtań;
• ból zlokalizowany zamostkowo, a czasami również ból promieniujący do kręgosłupa. 

Gdy rak przełyku jest już w stadium zaawansowanym, to wówczas dochodzą takie objawy, jak:

• powiększenie węzłów chłonnych - szczególnie w lewej okolicy nad obojczykiem - węzeł ten nazywamy węzłem Virchowa;
• powiększenie wątroby (w wątrobie mogą lokalizować się przerzuty raka przełyku);
• niedożywienie, wynikające z utrudnionego przyjmowania pokarmu na skutek dysfagii i odynofagii;
• gorączka - wynika z rozpadu guza;
• utrata masy ciała. 

Rak odbytu - objawy choroby 

Rzadziej występującym nowotworem jest rak odbytu, który może lokalizować się zarówno w kanale odbytu, jak i na brzegu odbytu. Objawy tego schorzenia onkologicznego to m.in.:

• krwawienie z odbytu;
• obecność wyczuwalnego guza podczas badania palcem przez odbyt (per rectum);
• bolesność w okolicy odbytu;
• wyciek śluzowej wydzieliny z odbytu;
• uczucie niepełnego wypróżnienia;
• świąd w okolicy odbytu;
• bolesne parcie na stolec i ból w czasie defekacji;
• nietrzymanie stolca i gazów;
• powiększenie pachwinowych węzłów chłonnych. 

Rak pęcherzyka żółciowego - objawy choroby 

Objawy kliniczne raka pęcherzyka żółciowego pojawiają się bardzo późno. Należy do nich przede wszystkim:

• ból w prawym podżebrzu, który może promieniować do okolicy międzyłopatkowej i w prawą stronę kręgosłupa;
• żółtaczka;
• świąd skóry;
• nudności i wymioty;
• utrata apetytu, utrata masy ciała, a także niedożywienie.

W zaawansowanych stadiach, podczas badania palpacyjnego jamy brzusznej, lekarz może wyczuć guz w okolicy podżebrowej prawej. 

Podsumowując, w przypadku występowania jakichkolwiek objawów, które nie mijają mimo leczenia objawowego, należy skonsultować się z lekarzem, który zaleci nam dalsze postępowanie. Nowotworów w obrębie jamy brzusznej nie rozpoznaje się tylko na podstawie objawów klinicznych, konieczne jest bowiem wykonanie bardziej specjalistycznych badań. 

Nie warto bagatelizować przede wszystkim krwawienia do dolnego odcinka przewodu pokarmowego, czy też obecności krwi w kale. Oczywiście, może ono wynikać ze stosunkowo niegroźnych schorzeń, jednak należy każdorazowo wykluczyć podłoże onkologiczne tego rodzaju symptomów. 

lek. Katarzyna Banaszczyk