Chemioterapia: sposoby na nudności i wymioty po chemioterapii

Chemioterapia to dla wielu pacjentów nudności i wymioty. Doświadcza ich ponad 70 procent pacjentów leczonych chemioterapią, dlatego lekarze przepisują zwykle leki przeciwwymiotne. Czy pacjent może sam sobie pomóc w trakcie chemioterapii? Jak złagodzić nudności i wymioty po chemii domowymi sposobami?

Spis treści

1. Domowe sposoby na nudności i wymioty po chemii
2. Chemioterapia: kiedy pojawiają się nudności i wymioty
3. Chemioterapia: nudności i wymioty zależą od rodzaju terapii
4. Chemioterapia: czy leki przeciwwymiotne są skuteczne?

Domowe sposoby na nudności i wymioty po chemii

Chemioterapia sprawia, że leki przeciwwymiotne to za mało, gdy masz nudności i wymioty. Oto kilka ważnych wskazówek dla osób przechodzących chemioterapię, dzięki którym nudności i wymioty po chemii będą mniej dokuczliwe.

1. Unikaj głodu i zbytniego najadania się, bo mogą być powodem nudności.

2. Jedz kilka razy dziennie (nawet 7-8), ale bardzo małe porcje.

3. Żołądek mniej drażnią posiłki zimne lub lekko ciepłe, delikatnie przyprawione. Dania mdłe w smaku, czyli bez soli, mogą prowokować wymioty.

4. Unikaj potraw tłustych, pikantnych, smażonych i słodkich oraz zredukuj do minimum produkty mleczne. Wskazane są potrawy lekkostrawne, miękkie lub nawet zmiksowane.

5. Jeśli nie możesz jeść surowych warzyw i owoców, gotuj je na parze lub piecz w folii. Wtedy stracą mniej witamin, których twój organizm bardzo potrzebuje. Owoce jedz bez skórki.

6. Podczas posiłku nie pij wody ani innych napoi. Nie rób tego także bezpośrednio po jedzeniu, bo to obciąża żołądek i utrudnia trawienie.

7. Aby nawodnić organizm, przez cały dzień (poza czasem posiłków) pij małymi łyczkami wodę niegazowaną. Jej smak możesz zmienić sokiem z cytryny, który zwiększa produkcję śliny, przyśpiesza produkcję soku żołądkowego, a więc poprawia trawienie i wzmaga apetyt. W razie narastających mdłości napij się lekko ciepłej herbaty z cytryną i miodem lub herbatki imbirowej.

8. W ciągu dnia podjadaj sucharki, grzanki, krakersy bez soli, pieczywo chrupkie. Możesz też ssać twarde cukierki miętowe.

9. Pij ulubione soki warzywne lub owocowe, aby uzupełnić niedobory elektrolitów. Polecane są soki pomidorowy, pomarańczowy i marchwiowy.

10. Jeśli jesz niewiele, każdy posiłek – o ile jest to możliwe ze względów smakowych – powinien być wzbogacony przez dodanie do niego mielonego mięsa, ryby, rozdrobnionego jajka czy ugotowanej na miękko kaszy bądź ryżu.

11. Jeśli masz wstręt do mięsa i ryb, doprawiaj je sokiem z ananasa lub odrobiną sosu sojowego. Po zjedzeniu nie będziesz odczuwać w ustach metalicznego smaku.

12. Bezpośrednio po jedzeniu nie kładź się, przez co najmniej dwie godziny posiedź lub ułóż się w pozycji półleżącej.

13. Unikaj ostrych zapachów – perfum, dezodorantów i tzw. zapachów kuchennych, bo często są przyczyną ostrych wymiotów.

Chemioterapia, a właściwie skutki uboczne chemioterapii, przerażają wielu chorych. Za najbardziej dokuczliwe pacjenci uznają nudności i wymioty. Doświadcza ich ponad 70 proc. przyjmujących chemioterapię. Częściej cierpią z tego powodu kobiety niż mężczyźni, a także osoby po 50.-55. roku życia. Dotyczy to również kobiet, które w ciąży miały poranne mdłości, oraz pacjentów obciążonych chorobą lokomocyjną.

Chemioterapia: kiedy pojawiają się nudności i wymioty

Nudności i ostre wymioty pojawiają się zazwyczaj w ciągu 24 godzin od podania cytostatyku. Ale bywa i tak, że pierwsze objawy niepożądanego działania chemioterapii chory odczuwa już po 1-3 godzinach. Dolegliwości te mogą się utrzymywać przez kolejne 4-5 dni, ale są mniej nasilone.

Chemioterapia: nudności i wymioty zależą od rodzaju terapii

Nasilenie mdłości i wymiotów jest także uzależnione od rodzaju zastosowanego leczenia. Każdy onkolog opiekujący się chorym wie, które z leków mają silne, średnie czy słabe działanie emetogenne, czyli wywołujące wymioty. Na tej podstawie może dobrać odpowiednie leki przeciwwymiotne. Zwykle przyjmuje się je 30-60 minut przed podaniem chemii.

Chemioterapia: czy leki przeciwwymiotne są skuteczne?

W czasie pierwszej serii leczenia farmakologiczne opanowanie nudności i wymiotów jest skuteczne u 60-70 proc. pacjentów. Leki te zmniejszają także wystąpienie tzw. opóźnionych wymiotów.

U 20-25 proc. chorych poddawanych takiej formie leczenia lęk przed dokuczliwymi nudnościami i wymiotami jest tak silny, że występują one jeszcze przed podaniem kolejnej dawki leku.

Współczesna chemioterapia coraz częściej jest dobierana nie tylko do pacjenta, ale też do konkretnego nowotworu. To tzw. chemioterapia personalizowana, a elementem personalizowania jest również dobranie odpowiedniego leku przeciwwymiotnego dla konkretnego przypadku.

miesięcznik "Zdrowie"

Anna Jarosz

Konsultacja: dr n. med. Grzegorz Luboiński