Chemioterapia - profilaktyka przeciwwymiotna. Zapobieganie wymiotom podczas chemioterapii

2014-05-20 10:16

Chemioterapia to sposób leczenia nowotworów, którego ważnym elementem jest profilaktyka przeciwwymiotna. Niedostatecznie skuteczne zapobieganie nudnościom i wymiotom, które są najczęstszym działaniem niepożądanym chemioterapii, może prowadzić nie tylko do złego samopoczucia pacjenta, lecz także do zaburzenia ciągłości leczenia nowotworu, a nawet do jego przerwania. Na czym polega profilaktyka przeciwwymiotna? Jakie leki przeciwwymiotne stosuje się podczas chemioterapii?

Autor: Photos.com Chemioterapia - profilaktyka przeciwwymiotna

Chemioterapia to sposób leczenia nowotworów, którego ważnym elementem jest profilaktyka przeciwwymiotna. W przypadku stosowania chemioterapii bez profilaktyki przeciwwymiotnej, nudności i wymioty pojawiają się u około 80 proc. pacjentów. Te z kolei doprowadzają nie tylko do złego samopoczucia chorych, lecz także do poważnych powikłań metabolicznych lub wodno-elektrolitowych, co może prowadzić do zaburzenia ciągłości, a nawet do przerwania leczenia nowotworu.

Chemioterapia - od czego zależy występowanie nudności i wymiotów?

Pod względem chronologii, nudności i wymioty dzieli się na wczesne (występujące w ciągu pierwszych 24 godzin po zastosowaniu chemioterapii), późne (po upływie 24 godzin) lub przepowiadające (przed podaniem kolejnego cyklu chemioterapii). Częstość ich występowania zależy od zdolność leków przeciwnowotworowych do wywoływania nudności i wymiotów (tzw. emetogenność chemioterapii). W zależności od ryzyka występowania nudności i wymiotów, wyróżnia się leki cytostatyczne (przeciwnowotworowe) o:

wysokim ryzyku (nudności i wymioty u ponad 90 proc. chorych);
średnim ryzyku (nudności i wymioty u 30-90 proc chorych);
niskim i minimalnym ryzyku (nudności i wymioty u - odpowiednio - 10-30 proc i poniżej 10 proc. chorych);

Obecnie najczęściej jest stosowania chemioterapia o wysokim lub średnim ryzyku wystąpienia nudności i wymiotów.

Chemioterapia - na czym polega profilaktyka przeciwwymiotna?

Profilaktyka przeciwwymiotna polega na podawaniu choremu, w indywidualnie ustalonych dawkach, leków dostosowanych do określonego wcześniej ryzyka wystąpienia nudności i wymiotów. Zwykle jest to leczenie skojarzone, ponieważ stosowanie dwóch lub więcej leków przeciwwymiotnych jednocześnie jest znacząco skuteczniejsze od monoterapii.

Według zaleceń American Society of Clinical Oncology (ASCO) lekami przeciwwymiotnymi (antyemetykami) o największym wskaźniku terapeutycznym są antagoniści receptora serotoninowego i kortykosteroidy, które stosuje się w leczeniu skojarzonym. W związku z tym podaje się je chorym otrzymującym cytostatyki związane z dużym ryzykiem wymiotów. Jest to leczenie pierwszego wyboru, chyba że istnieją przeciwwskazania dotyczące stosowania kortykosteroidów. Jednak leki te są bardzo skuteczne i przy odpowiednim dawkowaniu wywołują niewiele skutków ubocznych. Taka terapia zapewnia całkowite opanowanie wczesnych wymiotów u około 75 proc. chorych (58–96 proc), którzy otrzymali lek w dużej dawce.

Chorym otrzymującym cytostatyki o średnim ryzyku wywołania wymiotów proponuje się podanie kortykosteroidów. Z kolei chorym, którym podaje się cytostatyki o małym ryzyku wywołania wymiotów, nie powinno się podawać leków przeciwwymiotnych przed chemioterapią.

Profilaktyka przeciwwymiotna zakłada także stosowanie tzw. leków wspomagających, takich jak benzodiazepiny i leków przeciwhistaminowych.

To ci się przyda

» Leki przeciwwymiotne przyjmuje się doustnie, zwykle na pół godziny, a nawet godzinę przed przyjęciem cytostatyku (leku przeciwnowotworowego).

» Zaleca się mieć przy sobie inny niż doustny lek przeciwwymiotny, np. pod postacią czopka.

» Podczas chemioterapii zaleca się stosować dietę lekkostrawną, aby nie obciążać żołądka. Należy jeść mniej, a częściej. Pokarmy zaleca się spożywać bardzo powoli i dobrze przeżuwać. Z napojów najlepiej sięgać po wodę lub niesłodzone soki owocowe.