Brachyterapia - metoda leczenia raka szyjki macicy i nie tylko

Brachyterapia to jedna z metod radioterapii nowotworów. Dzięki niej leczenie trwa krócej, ryzyko powikłań jest małe, a pacjent szybko wraca do aktywności po terapii. Jednak co najważniejsze - brachyterapia sprawdza się w leczeniu najczęściej występujących rodzajów nowotworów, takich jak, m.in. rak szyjki macicy, piersi czy prostaty. Sprawdź, na czym polega brachyterapia.

Spis treści

1. Brachyterapia - wskazania
2. Brachyterapia – rodzaje
3. Brachyterapia – jak przebiega?
4. Brachyterapia – zalety
5. Brachyterapia – skutki uboczne

Brachyterapia (gr. brachy – z bliska) to jedna z metod radioterapii nowotworów, która polega na czasowym umieszczeniu za pomocą specjalnego aplikatora izotopów promieniotwórczych bezpośrednio w guzie lub w miejscu po jego usunięciu w celu zniszczenia zmienionych chorobowo tkanek.

Brachyterapia - wskazania

Brachyterapię można zastosować w przypadku nowotworów:

• narządów rodnych (brachyterapia raka szyjki macicy lub jej trzonu, pochwy, sromu)
• piersi
• prostaty
• głowy i szyi
• przewodu pokarmowego (przełyk, wpust, drogi żółciowe, trzustka, odbyt)
• dróg oddechowych (tchawica, oskrzela, płuca)
• tkanek miękkich, przestrzeni zaotrzewnowej (mięsaki)
• cewki moczowej
• keloidy (bliznowce - nieonkologiczne)

Brachyterapię zwykle stosuje się w połączeniu z innymi metodami leczenia - najczęściej z teleradioterapią i/lub chirurgią. Jako samodzielną metodę leczenia stosuje się ją tylko w określonych sytuacjach.

Brachyterapia – rodzaje

Ze względu na moc dawki promieniowania podawanej w określonym czasie, wyróżnia się brachyterapię

• HDR (ang. High Dose Rate) – w tej metodzie używa się izotopów promieniotwórczych o wysokiej mocy dawki promieniowania. Umieszcza się je wewnątrz guza jedynie na kilka minut. Jednak w związku z tym liczba zabiegów jest większa niż w pozostałych typach brachyterapii, a odstępy między promieniowaniem są kilkudniowe
• LDR (ang. Low Dose Rate) - pacjent napromieniany jest w sposób ciągły przez kilka, kilkanaście godzin
• PDR (ang. Pulse Dose Rate) – w tej metodzie promieniowanie podawane jest w postaci impulsów
• z użyciem implantów stałych - polega na jednorazowym wszczepieniu ziaren radioaktywnych w obrębie guza na stałe. Ta metoda leczenia jest w fazie badań klinicznych

Ponadto wyróżnia się brachyterapię:

• śródoperacyjną - polega na śródoperacyjnym założeniu aplikatorów po usunięciu guza i podaniu od 7 do 8 frakcji  napromieniania HDR
• paliatywną - gdy celem leczenia jest jedynie zmniejszenie masy guza czy usunięcie lub złagodzenie objawów chorobowych

Brachyterapia – jak przebiega?

1. Pacjentowi podaje się krótkie (około 20 minut) znieczulenie ogólne, choć w niektórych przypadkach (np. w leczeniu raka wargi, policzka, ślinianki) wystarczy znieczulenie miejscowe2. Identyfikuje się guza za pomocą RTG lub USG

Brachyterapia jest refundowana przez NFZ

3. Pod kontrolą USG lub RTG zakłada się aplikatory poprzez skórę do guza. Służą one do bezpiecznego podawania promieniowania4. Po umieszczeniu aplikatorów w odpowiednim miejscu wykonuje się serię skanów za pomocą tomografu komputerowego5. Po przebudzeniu pacjent przechodzi do specjalnego bunkru Zakładu Brachyterapii. Tam zamieszczone wcześniej w ciele chorego aplikatory podłącza się do aparatu do brachyterapii, który przesyła do nich źródło promieniotwórcze. Proces promieniowania trwa tylko kilka minut (w przypadku metody HDR) i nie można się wówczas ruszać. W czasie promieniowania personel medyczny znajduje się w innym pomieszczeniu, jednak ma kontakt z chorym6. Po napromieniowaniu aplikatory zostają usunięte z ciała pacjenta7. Pacjent zostaje w szpitalu 1 dzień

CZYTAJ TEŻ >> CYBERKNIFE – nowoczesna metoda leczenia raka i innych nowotworów

Brachyterapia – zalety

Brachyterapia umożliwia leczenie nowotworów z dużą dokładnością. Przeznaczona dla chorego dawka promieniowania jest precyzyjnie podawana do guza przez specjalne aplikatory umieszczone w jego wnętrzu. Dzięki temu do zdrowych narządów otaczających nowotwór docierają niewielkie dawki promieniowania, co zmniejsza ryzyko  powikłań.

Należy zwrócić także uwagę na to, że w tej metodzie można podać do guza większą niż standardową dawkę promieniowania. Dzięki temu czas leczenia skraca się.

Ponadto brachyterapia jest mniej obciążająca dla chorych niż inne metody leczenia raka. Poza tym pacjent szybko wraca do normalnej aktywności życiowej po zakończeniu leczenia.

Brachyterapia – skutki uboczne

Może się pojawić zaczerwienienie niewielkiego obszaru zdrowej skóry lub złuszczanie się naskórka, a także sączenie treści surowiczej, swędzenie, rzadziej ból.

Monika Majewska