Biała chemioterapia (biała chemia) - jak działa?

Biała chemioterapia (biała chemia) to potoczne określenie na terapię onkologiczną z wykorzystaniem wlewów zawierających bleomycynę. W powszechnej opinii jest uważana za najmniej obciążającą dla organizmu. Warto jednak zaznaczyć, że indywidualne reakcje pacjentów na lek mogą się od siebie różnić. Jak działa biała chemioterapia? Jakie działania niepożądane są związane z tą formą terapii onkologicznej?

Spis treści

1. Biała chemioterapia (biała chemia) - co zawiera?
2. Biała chemioterapia (biała chemia) - jak działa?
3. Biała chemioterapia (biała chemia) - skutki uboczne

Biała chemioterapia jest zazwyczaj dobrze tolerowana przez pacjentów. W przeciwieństwie do czerwonej chemii, nie uszkadza szpiku kostnego. Określanie rodzajów chemioterapii kolorami jest częste wśród pacjentów onkologicznych. Czasami tych nazw używają również lekarze. Wymienia się białą, żółtą i czerwoną chemię. Określenia odnoszą się do barw jakie mają podawane wlewy dożylne. Posługiwanie się kolorami jest bardzo dużym uproszczeniem, ale ułatwia pacjentom dzielenie się doświadczeniami i praktycznymi poradami. W tej nomenklaturze chemia biała uchodzi za bezpieczną i mało inwazyjną, natomiast czerwona budzi lęk ze względu na związane z nią działania niepożądane.

Biała chemioterapia (biała chemia) - co zawiera?

Wlewny dożylna stosowane w trakcie białej chemioterapii zawierają bleomycynę, wykazującą działanie zarówno cytostatyczne jak i przeciwinfekcjyjne. Bleomycyna jest mieszaniną pokrewnych antybiotyków glikopeptydowych (A2 i B2) otrzymywanych pierwotnie z bakterii Streptomyces verticillus.

Lek ten hamuje metabolizm DNA, zabijając w ten sposób chorobotwórcze komórki. Jest stosowany jako terapeutyk przeciwnowotworowy, wykorzystywany przede wszystkim w leczeniu litych guzów nowotworowych.

Bleomycyna prawie zawsze łączona jest z innymi lekami o działaniu przeciwnowotworowym. Mówimy wtedy o terapii skojarzonej. Biała chemia często podawana jest razem z radioterapią Bleomycyna może być podawana dożylnie, domięśniowo lub podskórnie.

Czasami wskazane jest podawanie jej miejscowo poprzez bezpośrednie wstrzyknięcie do nowotworu. W Polsce występuje pod nazwą handlową Bleomedac. Lek ten wykorzystywany jest w terapii oraz leczeniu pomocniczym wielu typów nowotworów.

Bleomycyna, zgodnie z rejestracją, przeznaczona jest do leczenia:

• raka płaskonabłonkowego głowy i szyi,
• raka szyjki macicy oraz zewnętrznych narządów płciowych,
• chłoniaków nieziarniczych o średniej i wysokiej złośliwości,
• raka jądra,
• wysięku w jamie opłucnej pochodzenia nowotworowego.

Biała chemioterapia (biała chemia) - jak działa?

Substancje podawane we wlewach w trakcie białej chemioterapii należą do grupy leków cytostatycznych. Oznacza to, że są związkami chemicznymi wykorzystywanymi w lecznictwie onkologicznym do niszczenia komórek nowotworowych.

Niestety biała chemia atakując zmiany chorobowe uszkadza również zdrowe narządy i tkanki. Związane jest to z tym, że komórki nowotworowe są przekształconymi przez mutacje komórkami naszego ciała.

Bolesne i uciążliwe dla pacjenta działania niepożądane są wpisane w praktycznie każdy rodzaj terapii onkologicznej. Biała chemioterapia, mimo tego, iż w powszechnej opinii pacjentów jest łatwiejsza do zniesienia od czerwonej, również wywołuje niekorzystne reakcje organizmu.

Bleomycyna, będąca głównym składnikiem białej chemii, działa poprzez wywoływanie rozszczepienia nici DNA w komórkach nowotworowych. Przy wysokich stężeniach leku hamowana jest także synteza komórkowego RNA i białek.

Bleomycyna blokuje w ten sposób namnażanie się zmutowanych komórek oraz stymuluje proces samobójczej śmierci, czyli apoptozy. Ostatecznie podanie leku blokuje rozwój guza nowotworowego oraz zabija budujące go komórki.

Biała chemioterapia (biała chemia) - skutki uboczne

Powszechne działania niepożądane związane z przyjmowaniem białej chemii:

• objawy grypopodobne,
• gorączka,
• wysypka,
• pokrzywka dermatograficzna,
• przebarwienia,
• wypadanie włosów,
• dreszcze,
• nudności,
• wymioty, 
• zaburzenia psychiczne,
• dezorientacje,
• świszczący oddech,
• reakcje alergiczne,
• ciemnienie lub rogowacenie skóry,
• przebarwienia palców rąk i nóg.

Najpoważniejszym powikłaniem, pojawiającym się przy podaniu wysokiej dawki bleomycyny w białej chemii, jest zwłóknienie płuc oraz upośledzenie ich czynności.

Czytaj też:

• Chemioterapia: rodzaje. Jak działa chemioterapia?
• Chemioterapia doustna - tabletka zamiast kroplówki
• Jak się przygotować do chemioterapii - praktyczne rady

mgr farmacji Sara Janowska