Zapalenie siatkówki oka - przyczyny, objawy i leczenie

Zapalenie siatkówki oka (a czasami także naczyniówki) to choroba, której objawy mogą nie budzić niepokoju pacjentów. W przebiegu zapalenia siatkówki oko nie boli i zewnętrznie pozostaje niezmienione. Pojawiają się jedynie zaburzenia widzenia. Jeśli zostaną one zlekceważone przez chorego, toczący się w siatkówce stan zapalny może doprowadzić do nieodwracalnych zmian w oku i w konsekwencji do utraty wzroku. Jakie są przyczyny i objawy zapalenia siatkówki? Na czym polega leczenie?

Spis treści

1. Zapalenie siatkówki oka - przyczyny
2. Zapalenie siatkówki oka - objawy
3. Zapalenie siatkówki oka - diagnostyka
4. Zapalenie siatkówki oka - leczenie

Zapalenie siatkówki oka to stan zapalny wewnętrznej warstwy ściany gałki ocznej, która jest niezbędna w procesie widzenia. Zapalenie siatkówki oka najczęściej pojawia się w przebiegu różnych chorób, których przyczyną mogą być wirusy, bakterie, pasożyty czy grzyby. Mogą się one dostać z krwią do siatkówki i przylegającej do niej naczyniówki, powodując stan zapalny.

Zapalenie siatkówki oka - przyczyny

Choroby toczące się w organizmie, które mogą spowodować zapalenie siatkówki, to:

• ospa wietrzna i półpasiec
• gruźlica - czasami gruźlica może mieć przebieg poza płucami i zająć narząd wzroku
• kiła - ta choroba przenoszona droga płciową może dotyczyć każdej ze struktur oka (także siatkówki i naczyniówki) i pozostawać jedynym objawem toczącej się choroby. Objawy oczne w przebiegu kiły mogą pojawić się w każdym okresie jej trwania
• toksoplazmoza - zapalenie siatkówki i naczyniówki jest jednym z trzech objawów (razem z wodogłowiem i pozapalnymi zwapnieniami wewnątrzczaszkowymi) toksoplazmozy wrodzonej (występującej tuż po urodzeniu dziecka). Zapalenie siatkówki może być również jednym z objawów zakażenia u dzieci i dorosłych
• cytomegalia - cytomegalowirusowe zapalenie siatkówki może występować jako wrodzone zakażenie w następstwie zakażenia wewnątrzmacicznego lub po porodzie. Jednak jest rzadką przyczyną zapalenia siatkówki u noworodków. U osób dorosłych wirus cytomegalii powoduje stan zapalny siatkówki najczęściej u osób z osłabioną odpornością (m.in. pacjentów po przeszczepach narządów, leczonych lekami immunosupresyjnymi lub kortykosteroidami, z niektórymi chorobami nowotworowymi, chorych na AIDS, osób po długotrwałym stosowaniu antybiotyków)
• opryszczka (typ 1 wirusa tzw. opryszczka wargowa) - opryszczkowe zapalenie siatkówki najczęściej występuje u osób z osłabioną odpornością
• kandydoza - zapalenie siatkówki i naczyniówki na tle grzybicy również dotyczy osób, których układ odpornościowy jest osłabiony
• pneumocystoza - pneumocystozowe zapalenie płuc (PCP) jest jedną z wielu infekcyjnych chorób układu oddechowego u zakażonych HIV (choć może dotyczyć także innych osób z osłabioną odpornością), wywoływaną  przez patogen Pneumocystis jiroveci, zaliczany do grzybów. W jej przebiegu może dojść także do zapalenia siatkówki
• kryptokokoza - należy do grzybic ogólnoustrojowych i może powodować zapalenia siatkówki u osób z osłabioną odpornością

Zapalenie siatkówki oka - objawy

Objawy zapalenia siatkówki zależą od miejsca uszkodzenia siatkówki i naczyniówki przez stan zapalny. Jeśli zapalenie dotyczy plamki (centralnej części siatkówki), pojawiają się:

Przy zapaleniu siatkówki zewnętrznie oko pozostaje niezmienione, nie boli. Objawy zapalenia siatkówki to przede wszystkim różnego rodzaju zaburzenia widzenia.

• mroczki w polu widzenia
• błyski w oku
• zaburzenia widzenia barw
• zmiany kształtu oglądanych przedmiotów

Jeśli jednak zapalenie toczy się w obwodowych częściach dna oka, chory może nie zauważyć żadnych objawów. Wówczas okulista przypadkiem wykrywa blizny pozapalne.

Poza tym mogą się pojawić objawy typowe dla choroby będącej przyczyną zapalenia siatkówki.

Zapalenie siatkówki oka - diagnostyka

Rozpoznanie może postawić lekarz okulista po zbadaniu dna oka oraz po wykonaniu (jeśli jest taka potrzeba) badań czynności oka, takich jak badanie ostrości wzroku, ubytków w polu widzenia, adaptacji, elektroretinografia itd.

Zapalenie siatkówki oka - leczenie

Stosuje się przede wszystkim leczenie przyczynowe, a poza tym leczenie ogólne, którego celem jest zwalczenie stanu zapalnego. Czasami podaje się lek w zastrzykach pozagałkowych. Na przykład, leczenia zapalenia siatkówki wywołanego wirusem cytomegalii polega na stosowaniu leków przeciwwirusowych ogólnie (gancyklowir i foskarnet). Lekrza może także zdecydować o wstrzyknięciu gancyklowiru do ciała szklistego.

Monika Majewska