Obrzęk i zaczerwienienie oka. To może być zapalenie oczodołu

Weryfikacja

Autor: Klaudia Kierzkowska

Zapalenie tkanek oczodołu, które objawia się wytrzeszczem gałki ocznej, bólem i zaczerwienieniem, jest groźnym procesem zapalnym. Schorzenie zazwyczaj ma przewlekły charakter i wymaga natychmiastowego rozpoczęcia leczenia.

Spis treści

1. Jakie są przyczyny zapalenia tkanek oczodołu?
2. Objawy zapalenia oczodołu
3. Diagnoza zapalenia tkanek oczodołu
4. Leczenie zapalenia oczodołu
5. Powikłania po zapaleniu oczodołu

Zapalenie oczodołu jest stanem zapalnym jamy w czaszce, która znajduje się poniżej części czołowej, gdzie mieści się gałka oczna. Oczodół, przez przegrodę oczodołową podzielony jest na dwie części - powierzchowne tkanki oczodołu oraz elementy umiejscowione w głębi oczodołu.

Zapalenie tkanek miękkich oczodołu to stan zapalny, który ze względu na budowę dzieli się na:

• zapalenie przedprzegrodowe (preseptal cellulitis),
• zapalenie tkanek oczodołu (orbital cellulitis).

Jakie są przyczyny zapalenia tkanek oczodołu?

Zapalenie tkanek, w znacznym stopniu związane jest ze wzmożoną zachorowalnością na infekcje górnych dróg oddechowych. U dzieci poniżej 9. roku życia za infekcję najczęściej odpowiedzialny jest pojedynczy patogen, z kolei powyżej 15. roku życia izoluje się zwykle mieszaną florę. Przyczyną zapalenia tkanek oczodołu jest przewlekłe zapalenie zatok przynosowych, co wynika zarówno z połączeń żylnych bez zastawkowych pomiędzy układem żylnym twarzy i oczodołu, jak i bliskości struktur.

Jedną z częstszych przyczyn jest przeniesienie zakażenia z zatok obocznych nosa lub też uogólnienie miejscowych procesów zapalnych w obrębie oczodołu. Niekiedy zapalenie pojawia się po złamaniach kości oczodołu lub w następstwie zabiegów chirurgicznych. W zapaleniach oczodołu wikłających zapalenie zatok najczęstszym patogenem jest Streptococcus pneumoniae, jednak wskazuje się również inne ziarniaki.

Z kolei w przypadkach towarzyszącego zapalenia skóry lub w przebiegu urazu czynnikami etiologicznymi są Staphylococcus aureus i Streptococcus pyogenes - rzadziej bakterie beztlenowe.

Objawy zapalenia oczodołu

Objawy zapalenia tkanek oczodołu są łatwo zauważalne. Pojawia się wytrzeszcz gałki ocznej, który często maskowany jest obrzękiem powieki. Zapalenie charakteryzuje się jednostronnym, zaczerwienionym, bolesnym i nadmiernie ucieplonym obrzękiem okołooczodołowym.

Zwykle pojawia się ograniczenie ruchomości gałki ocznej i postępujące osłabienie ostrości wzroku. Obrzęk powieki i naciek zapalny często prowadzą do zamknięcia szpary powiekowej. Mogą pojawiać się objawy zapalenia spojówek, łzawienie, a w przypadku zakażenia wirusami z grupy Herpes pęcherzyki skórne.

Niekiedy zapaleniu tkanek oczodołu towarzyszy:

• gorączka,
• zaburzenia widzenia barwnego,
• mroczki w polu widzenia,
• podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe.

Diagnoza zapalenia tkanek oczodołu

Objawy zapalenia oczodołu są tak charakterystyczne, że postawienie prawidłowej diagnozy jest stosunkowo łatwe. Diagnostyka obejmuje badanie okulistyczne, podczas którego specjalista skontroluje: widzenie barw, ostrość wzroku, odruchy źrenic, pole widzenia, ciśnienie wewnątrzgałkowe.

Lekarz zbada również dno oko i przeprowadzi badanie w lampie szczelinowej. By odróżnić zapalenie tkanek oczodołu od zapalenia przedprzegrodowego, należy wykonać tomografię komputerową. W przypadku zapalenia tkanek oczodołu wzmożone wysycenie tkanek dotyczy tkanek przed przegrodą oraz w samym oczodole.

Leczenie zapalenia oczodołu

Zapalenie oczodołu może doprowadzić do groźnych powikłań, dlatego konieczna jest hospitalizacja i monitorowanie stanu okulistycznego średnio co 4 godziny. Leczenie obejmuje intensywną antybiotykoterapię – dożylną lub domięśniową. Do rozwoju zakażenia przyczynia się wiele bakterii, dlatego zalecane jest zastosowanie antybiotyków o szerokim spektrum.

W niektórych przypadkach zalecana jest steroidoterapia, jednak można ją wdrożyć dopiero po min. 2 dniach od rozpoczęcia antybiotykoterapii. Brak odpowiedzi na antybiotykoterapię, obecność ropnia (o średnicy powyżej 10 mm) czy pogorszenie ostrości wzroku są wskazaniem do wykonania zabiegu chirurgicznego. W niektórych przypadkach niezbędny jest drenaż zakażonej zatoki.

Powikłania po zapaleniu oczodołu

Zapalenie tkanek oczodołu, w skrajnych przypadkach może doprowadzić do utarty wzroku, a bardzo rzadko nawet i do śmierci pacjenta (1-2 proc.). Mogą pojawić się groźne powikłania obejmujące:

• uszkodzenie rogówki,
• podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe,
• zapalenie wnętrza gałki ocznej,
• zamknięcie tętnicy i żyły środkowej siatkówki.

Zwiastunem powikłań wewnątrzczaszkowych (zapalenia opon mózgowych, zakrzepicy zatoki jamistej), które występują stosunkowo rzadko, są wymioty, ból głowy oraz objawy porażenia nerwów czaszkowych.

Klaudia Kierzkowska