Stożek rogówki: objawy, przyczyny i leczenie stożka rogówki

Stożek rogówki to choroba, która sprawia, że rogówka zmienia swój kształt z kulistego na stożkowaty. Stożek rogówki jest chorobą objawiającą się m. in. astygmatyzmem. Nie oznacza jednak, że każda osoba posiadająca tę wadę wzroku ma również stożek. Chorobie tej towarzyszą bowiem jeszcze inne objawy. Jak więc rozpoznać stożek rogówki? Jakie są metody leczenia stożka rogówki?

Spis treści

1. Stożek rogówki - co to jest?
2. Stożek rogówki: przyczyny
3. Stożek rogówki: objawy
4. Stożek rogówki: diagnostyka
5. Stożek rogówki: leczenie
6. Przeszczep rogówki
7. Co trzeba wiedzieć, mając stożek rogówki?

Stożek rogówki to rodzaj postępującej choroby z grupy ektazji polegający na ścieńczeniu rogówki i jej uwypukleniu w jej centralnej i okołocentralnej części. Schorzenie to dotyka blisko 80 000 Polaków.

Stożek rogówki najczęściej rozpoznawany jest w drugiej lub trzeciej dekadzie życia pacjenta. Wczesna diagnostyka i wdrożenie leczenia jest bardzo ważne ponieważ daje szansę na utrzymanie ostrości wzroku i zatrzymanie progresji stożka.

Nieleczony stożek może doprowadzić do znacznego upośledzenia widzenia i konieczności wykonania przeszczepu rogówki.

Stożek rogówki - co to jest?

Rogówka to zewnętrzna, przezroczysta część oka, położona przed kolorową tęczówką. Jest silnie unerwiona, ale słabo ukrwiona. Naturalny kształt rogówki przypomina wycinek kuli, jej powierzchnia jest gładka.

W stożku - rogówka ulega deformacji, ostrość wzroku pogarsza się, narasta astygmatyzm i krótkowzroczność. Coraz trudniej jest dobrać okulary, oczy stają się wrażliwe na światło, chorzy skarżą się też na dwojenie i efekt "halo".

Stożek rogówki: przyczyny

Przyczyny stożka rogówki są zarówno genetyczne i środowiskowe. Choroba ta towarzyszy często innym chorobom, takim jak np.:

• atopowe zapalenie skóry
• alergiczne zapalenie spojówek
• zmiany barwnikowe siatkówki

a także występuje u chorych z zespołem Downa czy zespołem Marfana, u dzieci rodziców, którzy sami mają stożek rogówki.

Stożek rogówki: objawy

Trudno uchwycić początek deformacji rogówki. Pierwsze objawy stożka rogówki to zwykle zaczerwienienie i swędzenie oka - można je przypisać choćby zmęczeniu czy uczuleniu.

Zaobserwowano jednak ciekawą prawidłowość - osoby, u których rozwija się ta stożek rogówki, częściej i bardziej energicznie pocierają oczy, używając do tego przeważnie nadgarstka, podczas gdy inni zwykle robią to opuszkami palców.

Z czasem poza swędzeniem pojawia się nadwrażliwość na światło, powodująca silne łzawienie, efekt halo (poświata wokół źródeł światła), podwójne widzenie i zniekształcenia obrazu.

Przede wszystkim jednak szybko pogarsza się wzrok, co zmusza do częstszych wizyt u okulisty i zmiany okularów, aż w końcu ich dobranie staje się niemożliwe. Na szczęście można wtedy sięgnąć po inne metody, które pozwolą poprawić widzenie.

Stożek rogówki: diagnostyka

Diagnostyka stożka rogówki polega na wykonaniu tomografii rogówki. Badanie takie obrazuje przednią oraz tylną powierzchnię rogówki i pozwala na wykrycie stożka w bardzo wczesnym stadium choroby.

Tomografia rogówki powinna być wykonana u każdego pacjenta z narastającym astygmatyzmem i krótkowzrocznością.

Stożek rogówki: leczenie

- Gdy zdiagnozujemy stożek, najczęściej zalecamy wykonanie cross-linkingu - mówi dr Łukasz Kołodziejski - cross-linking to stosunkowo krótki, bezbolesny zabieg. Jako jedyny wykazuje skuteczność w hamowaniu postępu stożka rogówki, udowodnioną w wielu badaniach klinicznych.

Zabieg składa się w zależności od jego typu z 2 lub 3 etapów. W przypadku zabiegów z "epi-off" najpierw usuwany jest nabłonek rogówki, a następnie rogówka nasączana jest, specjalnym preparatem zawierającym ryboflawinę.

Po nasączaniu , które trwa 15-30 minut, nad okiem umieszczana jest lampa emitująca promieniowanie UV-A, które dzięki obecności ryboflawiny wzmacnia i utwardza strukturę rogówki, co w efekcie zatrzymuje rozwój stożka.

Zabieg ma na celu przede wszystkim stabilizację choroby, choć u niektórych pacjentów obserwujemy poprawę ostrości widzenia.

- Od 2 lat stosuję innowacyjną metodę cross-linkingu, tzw. Megaride - mówi dr Łukasz Kołodziejski. - Od innych wersji tego zabiegu różni się tym, że używany jest tu specjalny rodzaj ryboflawiny. Dzięki temu uzyskujemy satysfakcjonujące efekty bez zdejmowania nabłonka rogówki i w stosunkowo krótkim, bo około 15-minutowym, czasie naświetlania. Zabieg ten jest możliwy do wykonania również u dzieci.

Na efekty cross-linkingu trzeba poczekać do pół roku. W tym czasie włókna kolagenowe w rogówce przebudowują się, powstają nowe usieciowania i rogówka nabiera sprężystości. Stożek przestaje się rozwijać.

Jeśli stożek jest mało zaawansowany, możliwa jest jednoczasowa laserowa korekcja wady połączona z cross-linkingiem.

- W takiej sytuacji najpierw wykonujemy procedurę laserowej korekcji wzroku, np. zabieg EBK - mówi dr Łukasz Kołodziejski- musi to być zawsze metoda tzw. powierzchowna, czyli polegająca na tym, że zdejmujemy z rogówki sam nabłonek.

Poza EBK możemy zastosować również bezdotykową metodę SmartSurf. Następnie zakraplamy ryboflawinę i wykonujemy cross-linking.

U niektórych pacjentów najpierw przeprowadzany jest cross-linking, a zabieg korekcji laserowej kilka miesięcy później.

Po zabiegu cross-linking łatwiej jest dobrać soczewki kontaktowe (twarde, hybrydowe), które są standardowo stosowane do korekcji astygmatyzmu i krótkowzroczności u osób ze stożkiem.

Dostępne są jeszcze inne metody korekcji wady wzroku w stożku rogówki, ich zadaniem jest spłaszczenie stożka i zwykle są stosowane po kilka miesięcy po cross-linkingu.

- Jeśli grubość rogówki pozwoli, możemy również wykonać korekcję astygmatyzmu za pomocą doszczepienia pierścieni śródrogówkowych - mówi dr Łukasz Kołodziejski - w rogówce najpierw wykonujemy tunele, w które zostają wprowadzone pierścienie. Zabieg ma na celu "spłaszczenie" stożka, i poprawę jakości widzenia.

Przeszczep rogówki

W przypadku gdy leczenie innymi metodami staje się niemożliwe, ratunkiem jest przeszczep rogówki.

Zabieg trwa 1-1,5 godziny, polega na usunięciu zmienionego fragmentu rogówki i wszyciu dopasowanego bloczka tkanki pobranej od biorcy.

Odrzucenia przeszczepu zdarzają się niezwykle rzadko (poniżej 1 proc.).

Niestety, dość długi jest okres powrotu do zdrowia (6-12 miesięcy) i zwykle wymaga unikania wysiłku, przyjmowania na stałe leków immunosupresyjnych.

Co trzeba wiedzieć, mając stożek rogówki?

Stożek rogówki to choroba, która sprawia, że rogówka zmienia swój kształt z kulistego na stożkowaty. W jaki sposób rozpoznać stożek rogówki? Jakie są metody leczenia stożka rogówki? Posłuchaj naszego eksperta - dr Łukasz Kołodziejski z kliniki LIBERMEDIC.

Przeczytaj też:

• Wirusowe zapalenie rogówki oka
• Pachymetria: badanie grubości rogówki
• Przeszczep rogówki - jak przebiega przeszczep rogówki w oku?

O autorze

Autor: archiwum prywatne

dr Łukasz Kołodziejski

dr Łukasz Kołodziejski

Specjalista w zakresie diagnostyki i terapii stożka rogówki i chirurgii refrakcyjnej (laserowa korekcja wzroku, doszczepienie soczewek fakijnych, refrakcyjnej wymiana soczewki) oraz zaćmy.

Obecnie doktoryzuje się w Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego w Warszawie, a tematem badań są nowoczesne metody leczenia stożka rogówki. Promotorem doktoratu jest prof. Iwona Grabska-Liberek. Dr Łukasz Kołodziejski na co dzień pracuje w Libermedic - Warszawskim Centrum Okulistycznym.

Po licznych stażach i szkoleniach - m.in. ESASO w Lugano z chirurgii refrakcyjnej rogówki i soczewki, diagnostyki i leczenia stożka rogówki CXL Exprets Meeting w Zurychu i szkoleniach z laserowej korekcji wzroku organizowanych przez firmę Schwind.