Jaskra młodzieńcza - przyczyny, objawy i leczenie [wideo]

Jaskra młodzieńcza to choroba oczu, której objawy nie są charakterystyczne, w związku z tym często nie jest rozpoznawana na tyle wcześnie, by móc rozpocząć skuteczne leczenie. A przypadków zachorowań jest coraz więcej, co prawdopodobnie ma związek z gwałtownym rozwojem krótkowzroczności, która jest istotnym czynnikiem ryzyka rozwoju jaskry, zwłaszcza u młodych osób. Jakie są przyczyny i pozostałe czynniki ryzyka rozwoju jaskry młodzieńczej? Jakie są objawy i jak wygląda leczenie?

Spis treści

1. Jaskra młodzieńcza – przyczyny i czynniki ryzyka
2. Jak rozpoznać jaskrę?
3. Jaskra młodzieńcza – objawy
4. Jaskra młodzieńcza – diagnoza
5. Jaskra młodzieńcza – leczenie
6. Jaskra młodzieńcza [wideo]

Jaskra młodzieńcza (ang. juvenile glaucoma) należy do grupy jaskry pierwotnej otwartego kąta (primary open-angle glaucoma – POAG) i stanowi 0,7 proc. wszystkich przypadków jaskry (jednak dane te wydają się być mocno zaniżone). Według klasyfikacji Europejskiego Towarzystwa Jaskrowego, jaskra występująca u dzieci do 3. roku życia to jaskra wrodzona, między 3. i 10. rokiem - to jaskra dziecięca, a od 10. do 35. roku życia - to właśnie jaskra młodzieńcza. Z kolei jaskra diagnozowana po 35. roku życia to jaskra pierwotna.

Jaskra młodzieńcza – przyczyny i czynniki ryzyka

Przyczyny rozwoju jaskry młodzieńczej nie są znane. Wiadomo jedynie, że w jej przebiegu dochodzi do zmniejszonego odpływu cieczy wodnistej z powodu anomalii przedniego odcinka gałki ocznej. Powoduje to wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego, następstwem czego jest uszkodzenie i zanik nerwów wzrokowych, a dalej ślepota.

Istotnym czynnikiem ryzyka rozwoju jaskry młodzieńczej jest jej rodzinne występowanie. W około 20 proc. przypadków jaskra młodzieńcza jest bowiem uwarunkowana genetycznie. Gen odpowiedzialny za wystąpienie tego rodzaju jaskry - GLC1A - występuje na chromosomie 1 i dziedziczy się w sposób autosomalny dominujący. Oznacza to, że wystarczy odziedziczyć tylko jedną kopię genu, który decyduje o wystąpieniu choroby, aby pojawiły się jej objawy.

Poza tym ważnym czynnikiem ryzyka jest krótkowzroczność, która jest silnie związana z jaskrą młodzieńczą. Warto wiedzieć, że współistniejące ze sobą jaskra i krótkowzroczność mogą pogłębiać zmiany chorobowe.

Jak rozpoznać jaskrę?

Jaskra młodzieńcza – objawy

Jaskra młodzieńcza zwykle przebiega bezobjawowo. Czasem tylko pojawiają się:

• brak apetytu
• zmiany w zachowaniu
• bóle głowy i oczu

SPRAWDŹ >> O czym świadczy BÓL OCZU? Przyczyny bólu oczu

• okresowe  zaburzenia widzenia, np. przymglenia
• przewlekłe, trudno poddające się leczeniu zapalenie spojówek

Objawem towarzyszącym często jest zespół naczynioskurczowy (zimne dłonie i stopy) oraz stres.

Niektórzy specjaliści donoszą o silnym związku jaskry młodzieńczej z psychozą maniakalno-depresyjną.

W związku z tym chorzy są kierowani na obserwację na oddziały pediatryczne, neurologiczne lub endokrynologiczne, ale rzadko na okulistyczne.

Jaskra młodzieńcza – diagnoza

W przypadku podejrzenia jaskry wykonuje się następujące badania:

• pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego pneumotonometrem i metodą aplanacyjną
• badanie dna oka
• gonioskopia (badanie kąta przesączania) z użyciem trójlustra Goldmanna lub laserowej tomografii AS-OCT
• komputerowe pole widzenia FDT
• tomograficzna ocena nerwu wzrokowego HRT
• polarymetria warstwy włókien nerwowych GDx
• tomografia warstwy komórek zwojowych GCL / GCC
• optyczna tomografia nerwu wzrokowego OCT
• pomiar grubości rogówki (pachymetria)

Poza tym w jaskrze młodzieńczej gałka oczna badana palpacyjnie (dotykana palcami) może być twarda.

Niestety, niecharakterystyczne objawy lub ich brak sprawiają, że choroba bywa rozpoznawana przypadkowo, w czasie badań okulistycznych wykonywanych z innych powodów.

Jaskra młodzieńcza – leczenie

Pierwszym etapem w leczeniu jaskry zwykle jest leczenie farmakologiczne. Pacjent zapuszcza do oczu krople, których zadaniem jest obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego i poprawienie ukrwienia nerwu wzrokowego. Niestety, jaskra młodzieńcza często nie poddaje się leczeniu kroplowemu. W związku z tym zaleca się leczenie operacyjne, które ma na celu udrożnienie drogi odpływu cieczy z oka.

Według wytycznych Polskiego Towarzystwa Okulistycznego z 2014 roku, w sprawie leczenia jaskry pierwotnej otwartego kąta, u pacjentów z jaskrą młodzieńczą nie jest wskazane wykonanie trabekuloplastyki laserowej.

Jaskra młodzieńcza [wideo]

Jaskra młodzieńcza jest bardzo trudna do zdiagnozowania, atakuje nawet 10-latków. Młodzieńczą odmianę jaskry ma 7 na 1000 chorych. Przyczyny nie są do końca znane, ale 20 proc. przypadków ma podłoże genetyczne. Zobacz fragment serialu "Sala operacyjna", w którym cierpiąca na jaskrę młodzieńczą Sylwia opowiada o swojej chorobie. Źródło: FOKUS TV

Monika Majewska