To jeden z najbardziej zabójczych nowotworów. Wystarczyłoby jedno badanie, ale ludzie się go boją

Choroby nowotworowe zbierają coraz większe żniwa. Na raka jelita grubego tylko w Polsce rocznie umiera 12 tys. osób. Aż 20 tys. pacjentów słyszy każdego roku tę diagnozę. Wystarczy proste badanie, aby w porę wykryć zmiany i zminimalizować ryzyko. Ale Polacy nie chcą się w ten sposób badać.

Polacy nie chcą się badać

O zdrowiu i opiece zdrowotnej w Polsce można mówić wiele, ale jedno jest pewne: Polacy zdecydowanie za rzadko wykonują badania profilaktyczne, które mogłyby ratować ich zdrowie lub życie. Nie inaczej jest w przypadku raka jelit, który bywa też nazywany „cichym zabójcą”. Z programu profilaktycznego 40+, w którym można było m.in. wykonać badania wykrywające krew utajoną w kale, skorzystało mniej niż 8 proc. uprawnionych.

Rak jelit w czołówce najbardziej śmiertelnych nowotworów

Nowotwory jelita grubego to 3. najczęstszy rodzaj nowotworów, jeśli chodzi o liczbę zachorowań, za rakiem płuc i rakiem piersi u kobiet, rakiem płuc i rakiem prostaty u mężczyzn. Jeśli chodzi o liczbę zgonów – rak jelita plasuje się jeszcze wyżej, na 2. pozycji – za rakiem płuc. Wielu przypadków chorób i zgonów z tego powodu można byłoby uniknąć, gdyby pacjenci mieli świadomość ryzyka. Uważa się, że 90 proc. przypadków nowotworu jelit to efekt czynników środowiskowych, takich jak tryb życia i żywienia.

Przyczyny raka jelit - zła dieta i brak badań

Nadmiar kalorii, czerwone mięso i tłuszcze nasycone w diecie, nadmierne spożycie alkoholu i palenie tytoniu – brzmi jak „klasyczny polski zestaw”. Jeśli do tego dodamy takie czynniki ryzyka, jak siedzący tryb życia, nieleczone zaparcia, otyłość czy cukrzycę, mamy odpowiedź na pytanie, dlaczego tak wielu pacjentów w Polsce jest diagnozowanych z powodu raka jelita grubego.

W dodatku choroby „poniżej pasa” – a więc nowotwory jelit, odbytu, dwunastnicy – to pewne tabu, które sprawia, że kolonoskopia jest niechętnie wybieranym badaniem. Tymczasem wykonanie takiej diagnostyki mogłoby uratować zdrowie i życie pacjentów, bo znakomita większość przypadków zachorowań na raka jelit zaczyna się od polipów.

Badanie, które minimalizuje prawdopodobieństwo raka jelit 

Dr hab. n. med. Adam Przybyłkowski, w rozmowie z Mirą Suchodolską /PAP/, publikowanej na stronie „Medycyny Praktycznej” przyznał, że nowotwory jelit „są plagą, niemal epidemią”. Zwrócił uwagę na możliwości zmniejszenia ryzyka raka jelit, czyli zmianę tego, co możemy zmienić: a więc dietę oraz tryb życia.

Po co zatem warto sięgnąć, po wyeliminowaniu szkodliwych czynników? - Dieta bogata w rośliny zmniejsza ryzyko nowotworu. Wydaje się również, że ryzyko zmniejsza picie kawy. Były też badania wskazujące, że korzystne jest zwiększone spożycie wapnia i magnezu, jak również stosowanie pewnych grup leków – jak np. niesteroidowych leków przeciwzapalnych zbliżonych działaniem do aspiryny, a także niektórych leków stosowanych w leczeniu osteoporozy – wymienił dr hab.n. med. Adam Przybyłkowski, cytowany przez portal „Medycyna Praktyczna”.

Istotne jest zmniejszanie ryzyka zaparć, które stanowią częstą przyczynę zachorowań na nowotwory jelit. Jako czynnik zmniejszający ryzyko rozwinięcia się nowotworu, dr hab. Przybyłkowski wymienił regularną kolonoskopię. Zwrócił uwagę, że współcześnie nie jest ona bolesna, więc nie ma powodu do obaw.

Wczesne wycięcie ewentualnych przednowotworowych polipów minimalizuje ryzyko nowotworu. Kolonoskopię można poprzedzić badaniem na obecność krwi utajonej w kale, co będzie wskaźnikiem do dalszych badań. Rekomenduje się wykonywanie kolonoskopii po 50.r.ż., a nawet wcześniej, w przypadku genetycznych obciążeń. Rak jelita grubego może być uleczalny – ale warunkiem jest odpowiednio wczesne wykrycie.

Objawy nowotworów jelit

Zmiany nowotorowe w jelitach mogą długo rozwijać się w ukryciu. Nie bez powodu o raku jelit mówi się jako o cichym (i powolnym) zabójcy. Jakie symptomy powinny niepokoić? Najczęstsze objawy nowotworów jelita to m.in.: bóle brzucha, zmiana konsystencji i/lub zabarwienia stolca, zmiana częstotliwości wypróżnień, ołówkowy stolec, krew w kale (także utajona), uczucie ogólnego osłabienia, anemia, chudnięcie.

Katarzyna Głuszak