Światłowstręt to objaw choroby. Przyczyny nadwrażliwości oczu na światło

Światłowstręt, czyli nadwrażliwość oczu na światło, nie jest osobną jednostką chorobową, lecz objawem choroby, w związku z tym jego przyczyny są zróżnicowane. Co powoduje światłowstręt? Chorobliwa nadwrażliwość oka na światło zwykle wskazuje na jedną z wielu chorób oczu, jednak może sugerować także m.in. problemy z tarczycą, zapalenie opon mózgowych, a nawet udar. Sprawdź, na jakie choroby wskazuje światłowstręt.

Spis treści

1. Światłowstręt - zapalenie twardówki
2. Światłowstręt - zapalenie spojówek
3. Światłowstręt - choroby rogówki
4. Światłowstręt - choroby tęczówki
5. Światłowstręt - choroby siatkówki
6. Światłowstręt - zapalenie wnętrza gałki ocznej
7. Światłowstręt - bezsoczewkowość
8. Światłowstręt - jaskra
9. Światłowstręt - zespół suchego oka
10. Światłowstręt - oparzenie słoneczne oczu
11. Światłowstręt - działania niepożądane leków
12. Światłowstręt - niedobór witaminy B2 (ryboflawiny)
13. Światłowstręt - migrena
14. Światłowstręt - inne choroby

Światłowstręt, inaczej fotofobia, to chorobliwa nadwrażliwość oczu na światło. W wyniku kontaktu oczu ze światłem dochodzi do odruchowego mrużenia powiek, czemu zwykle towarzyszą dyskomfort lub ból oczu, a czasem także pieczenie lub łzawienie. Przyczyny takiego stanu są zróżnicowane. Światłowstręt nie jest bowiem osobną jednostką chorobową, lecz objawem choroby, nie tylko oczu. Chorobliwa nadwrażliwość oczu na światło może wskazywać także na wiele innych, często groźnych chorób.

Światłowstręt - zapalenie twardówki

Zapalenie twardówki objawia się silnym bólem oka, często opisywanym jako świdrujący, a także światłowstrętem i łzawieniem. Ponadto pod spojówką gałkową pojawiają się czerwone lub sinawe plamy. Objawami współtowarzyszącymi są obrzęk twardówki i bolesność uciskowa gałki ocznej.

Światłowstręt - zapalenie spojówek

• infekcyjne zapalenie spojówek charakteryzuje się światłowstrętem, któremu towarzyszą łzawienie, pieczenie i świąd oka Pojawiają się także ropno-śluzowa wydzielina, obrzęk powiek (ich brzegi sklejają się, zwłaszcza po nocy) lub pęcherzyki na spojówce
• alergiczne zapalenie spojówek objawia się chorobliwą nadwrażliwością oczu na światło, silnym obrzękiem spojówek i powiek, świądem, pieczeniem i łzawieniem oczu, a także światłowstrętem. Charakterystycznym objawem współtowarzyszącym jest katar sienny.

Światłowstręt - choroby rogówki

• zapalenie rogówki objawia się silnym bólem oka, a także pogorszeniem widzenia (zmniejszeniem się ostrości obrazu i jego "rozmyciem się"), światłowstrętem, obfitym przekrwieniem oka i nasilonym łzawieniem
• owrzodzenie rogówki charakteryzuje bardzo silny ból oka, światłowstręt, łzawienie, zamglenie widzenia i silne zaczerwienienie oka. Dodatkowo w oku pojawia się wydzielina śluzowo-ropna
• dystrofia rogówki objawia się okresowymi dolegliwościami bólowymi, uczuciem ciała obcego w oku, światłowstrętem, łzawieniem, a także pogorszeniem widzenia (przymglenie, a nawet trwałe upośledzenie widzenia)
• erozja rogówki objawia się silnym bólem, światłowstrętem, łzawieniem, a często także przekrwieniem gałki ocznej. W przebiegu erozji (ubytku nabłonka rogówki) może dojść do spadku ostrości wzroku
• ciało obce rogówki - dominującym objawem jest ból oka, ponieważ ciało obce rysuje rogówkę. Towarzyszy temu pogorszenie widzenia, ponieważ podczas penetracji gałki ocznej przez ciało obce może dojść do uszkodzenia centralnej części rogówki

Światłowstręt - choroby tęczówki

• zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej (tęczówki i ciała rzęskowego)

W postaci ostrej choroby najczęściej pojawiają się nagły ból i zaczerwienienie gałki ocznej, zwykle bez towarzyszącej patologicznej wydzieliny z oka (choć może pojawić się ropa w przedniej komorze oka - tzw. ropostek). Może także dojść do obniżenia ostrości wzroku. W przewlekłej postaci choroby objawy są znacznie mniej nasilone. Początek choroby może być podstępny, ponieważ chory nie odczuwa bólu, nie ma zaczerwienionego oka, a spadek ostrości widzenia zwykle następuje stopniowo.

• beztęczówkowość, czyli wrodzony brak tęczówki, to wada występująca w obu oczach, które oglądane z zewnątrz wydają się czarne. Do objawów towarzyszących należą oczopląs, światłowstręt oraz bardzo słaba ostrość wzroku
• wrodzona szczelina błony naczyniowej oka, inaczej szczelina tęczówki, może doprowadzić do pogorszenia ostrości wzroku, światłowstrętu, a także do podwójnego widzenia, które występuje w jednym oku

Światłowstręt - choroby siatkówki

• dystrofia czopków to wrodzone zaburzenia percepcji barw, które objawiają się zwykle nagłym obniżeniem ostrości wzroku i zaburzeniem rozpoznawania barw. Charakterystycznym objawem choroby jest hemeralopia (ślepota dzienna), czyli gorsze widzenie w warunkach dużego natężenia światła i nieprawidłowa adaptacja do światła. Warto wiedzieć, że światłowstręt może występować nie tylko u chorych, ale również u zdrowych nosicieli
• całkowita ślepota barwna (achromatopsja) poza światłowstrętem, oczopląsem i pogorszeniem widzenia objawia się dużą lub całkowitą niemożnością rozpoznawania barw. Chory widzi świat w szarościach.

Światłowstręt - zapalenie wnętrza gałki ocznej

Zapalenie wnętrza gałki ocznej zwykle jest powikłaniem po zabiegach chirurgicznych. Najczęściej występującymi objawami ostrego pooperacyjnego zapalenia wnętrza gałki ocznej są światłowstręt, ból oka, obniżenie ostrości widzenia, ropa w komorze przedniej gałki ocznej i zapalenie tylnego odcinka wnętrza gałki ocznej.

Światłowstręt - bezsoczewkowość

Bezsoczewkowość (afakia) jest wynikiem operacyjnego usunięcia soczewki (np. przy leczeniu zaćmy) lub wadą wrodzoną. Oko chorego wykazuje znaczne zaburzenia ogniskowania (soczewka odpowiada za ok. 30 proc. zdolności skupiającej oka) i wymaga bardzo silnej soczewki w celu uzyskania wyraźnego widzenia.

Światłowstręt - jaskra

Osoby chore na jaskrę tylko czasami odczuwają światłowstręt, natomiast często łzawią im oczy, a przy spoglądaniu na źródło światła widzą tęczowe koła.

Z kolei jaskra "wrodzona" u dzieci objawia się bólem oka spowodowanym wysokim ciśnieniem wewnątrzgałkowym, co powoduje niepokój i płaczliwość dziecka, które dodatkowo pociera powieki. Dodatkową uwagę rodziców powinny zwrócić objawy, takie jak łzawienie, zaciskanie powiek oraz światłowstręt. Widoczne są także wyraźne, narastające zmiany w gałce ocznej: powiększone wymiary oka (tzw. woloocze), obrzęk, utrata przezroczystości rogówki i nieodwracalne zmiany w strukturze rogówki.

Światłowstręt - zespół suchego oka

Zespół suchego oka, czyli niedostateczne wydzielanie łez zwykle objawia się drapaniem, uczuciem "piasku pod powiekami", uczuciem ciała obcego w oku, swędzeniem i pieczeniem. Pojawiają się także światłowstręt, zaczerwienie oczu, ból, obrzęknięte powieki, a niekiedy w kącikach oka gromadzi się wydzielina.

Światłowstręt - oparzenie słoneczne oczu

Oparzenie słoneczne oczu jest wynikiem przebywania na słońcu bez odpowiedniej ochrony narządu wzroku (np. bez okularów przeciwsłonecznych). Przejawia się ono głównie zaczerwienieniem, łzawieniem, świądem i pieczeniem oczu.

Światłowstręt - działania niepożądane leków

Światłowstręt może być skutkiem podania substancji rozszerzających źrenice, np. tropikamidu, cyklopentolatu, fenylefryny, atropiny (w celach diagnostycznych lub leczniczych). Może stanowić także działanie niepożądane niektórych leków stosowanych ogólnie, np. atropiny lub leków zawierających chlorowodorek pilokarpiny czy timolol.

Światłowstręt - niedobór witaminy B2 (ryboflawiny)

Witamina B2 odgrywa ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu narządu wzroku, a niedobór witaminy B2 (ryboflawiny) może wywołać światłowstręt oraz zmiany w narządach wzroku, takie jak uszkodzenie gałek ocznych i rogówki, pogorszenie ostrości wzroku oraz łatwe męczenie się oczu czy okołorogówkowe wrastanie naczyń.

Światłowstręt - migrena

Migrena objawia się napadami silnego, tętniącego bólu głowy, nudnościami, światłowstrętem i nadmierną wrażliwością na dźwięki i zapachy. Niekiedy przed wystąpieniem epizodu migrenowego, może pojawić się tzw. aura, w postaci ubytków w polu widzenia, mroczków przed oczami, niedowładu.

Światłowstręt - inne choroby

• bielactwo - objawy zarówno postaci oczno-skórnej (białe lub jasne włosy i skóra), jak i izolowanej postaci ocznej (w której nie ma zmian w skórze i włosach) pojawiają się niedługo po urodzeniu dziecka, zazwyczaj w 2.-3. miesiącu życia. Wówczas pojawiają się oczopląs nasilający się przy jasnym oświetleniu. W późniejszym okresie mogą wystąpić zez, światłowstręt, a także przenikanie światła przez tęczówkę, po oświetleniu oczu
• orbitopatia tarczycowa (wytrzeszcz złośliwy) to zespół objawów ocznych wywołany zapaleniem immunologicznym tkanek miękkich oczodołu w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa. Choroba zwykle objawia się światłowstrętem, podwójnym widzeniem, problemami z ostrością widzenia i widzeniem barwnym
• zapalenie opon mózgowych lub mózgu objawia się ostrym bólem głowy zlokalizowanym w części czołowej i promieniującym do szyi i pleców. Ponadto pojawiają się wymioty, drgawki, światłowstręt, wysoka gorączka i sztywność karku. Chory często cierpi na zaburzenia świadomości
• nowotwory ośrodkowego układu nerwowego - objawy guzów mózgu i rdzenia kręgowego zależą od wielu czynników, m.in. od tempa wzrostu guza, lokalizacji, wieku pacjenta. Poza nimi pojawiają się objawy specyficzne wynikające z lokalizacji
• krwawienia podpajęczynówkowe - u niektórych osób przed pojawieniem się krwawienia, pojawiają się objawy wstępne w postaci niewielkich bólów głowy, światłowstrętu i mdłości. Jest to tzw. "krwawienie ostrzegawcze" i może oznaczać, że niedługo dojdzie do rozległego krwawienia z tętniaka

Ponadto światłowstręt może pojawić się w przebiegu udaru, odry, grypy, wścieklizny, włośnicy. Chorobliwa nadwrażliwość na światło jest także jednym z objawów kaca.

Monika Majewska