Ropień - objawy, przyczyny, leczenie. Jak zapobiegać powstawaniu ropnia?

Ropień najczęściej powstaje w wyniku uszkodzenia lub przerwania powłok skórnych. Tworzy się na skutek zbierania w tkankach ropy. Może lokalizować się zarówno w tkankach miękkich i kościach. Ropień może występować w obrębie zęba, dziąsła, migdałków, wątroby, odbytu. Co powinniśmy wiedzieć o ropniach?

Spis treści

1. Objawy ropnia
2. Ropień - skąd się bierze?
3. Ropień - diagnostyka
4. Leczenia ropnia
5. Jak zapobiegać powstawaniu ropnia?

Ropień charakteryzuje się obecnością ogniska zapalnego w przestrzeni tkankowej. We wnętrzu ropnia znajduje się obfita, gęsta treść ropna, otoczona błoną ropotwórczą zbudowaną z tkanki łącznej. W skład wydzieliny wchodzą komórki bakteryjne i komórki układu odpornościowego. Stany ropne spowodowane są zakażeniem bakteryjnym lub wirusowym. Mogą również powstać w wyniku obecności ciała obcego w skórze np. drzazgi. Ropnie mogą atakować kości i tkanki miękkie. Są pewnego rodzaju zabezpieczeniem przed rozprzestrzenianiem się po organizmie czynnika zapalnego.

Spis treści

1. Objawy ropnia
2. Ropień - skąd się bierze?
3. Ropień - diagnostyka
4. Leczenia ropnia
5. Jak zapobiegać powstawaniu ropnia?

Objawy ropnia

Ropień najczęściej formuje się w powierzchniowych lub głębokich warstwach skóry. Może pojawiać się w:

• tkankach miękkich,
• kościach jak również w zębach,
• migdałkach,
• płucach
• czy mózgu.

W ropniach znajduje się duża ilość ropy, która z biegiem czasu może atakować sąsiadujące tkanki. Jednym z bardziej charakterystycznych i częściej odczuwalnych objawów ropnia jest ból będący wynikiem pojawienia się ropy.

Dodatkowo możemy zauważyć:

• zaczerwienienie skóry,
• ciepło w okolicy ropnia,
• ból podczas dotykania,
• a także wyczuwalne pod palcami przesuwanie się ropy.

Choć ropień często bywa bagatelizowany i wydaje się być niegroźnym przypadłością, to w przypadku gdy ropa rozprzestrzeni się głębiej, może doprowadzić do martwicy tkanek.

W przypadku podwyższonej temperatury ciała, dreszczy i silnego bólu konieczna jest natychmiastowa interwencja lekarska.

Ropień - skąd się bierze?

Przyczyny powstawania ropnia są różne. Ropień podskórny powstaje w wyniku bakteryjnego zakażenia skóry i wystaje ponad jej powierzchnię. Zazwyczaj wywołany jest przez bakterie, które bytują na skórze i tworzą jej florę.

Z kolei ropnie zlokalizowane wewnątrz ciała mogą być wynikiem bakteryjnego zakażenia krwi, rozprzestrzeniania się bakterii razem z chłonką, urazu penetrującego niżej położone tkanki.

Ropień niekiedy występuje również w jamie ustnej (ropień zęba) - bywa powikłaniem po próchnicy.  W tym przypadku najczęstszym i najbardziej charakterystycznym objawem jest promieniujący, silny ból zęba, który często sięga aż do ucha. Kolejnym objawem ropni są powiększone węzły chłonne.

Z kolei ropień odbytu tworzy się przy zapaleniu gruczołów odbytniczych. Bywa wywołany zaparciami, biegunką, obecnością ciała obcego. Ropień ten tworzy się u osób cierpiących na nieswoiste zapalenia jelit np. chorobę Leśniowskiego-Crohna, choroby weneryczne czy zapalenie uchyłków jelita grubego.

U niektórych pacjentów może wystąpić ropień okołoodbytniczy, któremu towarzyszy zaczerwienienie skóry, ból podczas siedzenia i ból podczas defekacji.

Do bakterii, które najczęściej wywołują ropnie zaliczymy:

• Staphylococcus aureus – ropień skóry, kręgosłupa i węzłów chłonnych.
• Streptococcus pyogenes – ropień układu moczowego, zęba i ropień płuc w powikłaniu zapalenia płuc.
• Pałeczki Gram-ujemne należące do rodziny Enterobacteriaceae – ropień odbytu i jelita grubego.
• Gram-ujemne pałeczki beztlenowe – ropień nerek, trzustki, wątroby, dziąseł i zębów.

Ropień - diagnostyka

U osób, u których ropień występuje na powierzchni skóry, diagnostyka nie stanowi żadnego problemu. Ropnie widoczne są gołym okiem.

Problem pojawia się wówczas, gdy zmiany zlokalizowane są głębiej, wówczas konieczne jest wykonanie badania USG, które pozwala na uwidocznienie jamy ropnia wypełnionej jaśniejszym płynem o niejednorodnej strukturze i otoczonej torebką włóknistą.

W niektórych przypadkach badanie USG nie jest wystarczające i konieczne jest przeprowadzenie rezonansu magnetycznego lub tomografii komputerowej.

Leczenia ropnia

Jedną z częściej stosowanych metod jest zabieg chirurgiczny polegający na nacięciu zmiany chorobowej w ogólnym lub miejscowym znieczuleniu. Chirurg nacina zmianę na samym czubku ropnia. Po usunięciu zawartości ropnia lekarz sprawdza palpacyjnie czy na pewno wszystko zostało wyczyszczone i usunięte.

Kolejnym sposobem pozwalającym na samoistny i swobodny odpływ treści ropnej jest drenaż. W tym przypadku lekarz nacina ropień na przeciwległych jego ścianach. Następnie wkłada dreny, które posiadają niewielkie perforacje, dzięki którym możliwe jest przepłukanie i uwalnianie powstałej wydzieliny.

Do powstałych otworów wkładane są również setony, które wraz z drenami zabezpieczone są szwami, tak by nie wpadły do jamy ropnia. Dreny i setony usuwane są po 24 godzinach.

U osób szczególnie narażonych na uogólnione zakażenia (np. pacjentów z cukrzycą lub obniżoną odpornością) wdrażana jest antybiotykoterapia.

Jak zapobiegać powstawaniu ropnia?

Główną przyczyną ropnia jest infekcja wywołana przez bakteria czy wirusy, które dostają się do organizmu przez zranione miejsce. By zapobiec jej występowaniu należy pamiętać o przestrzeganiu zasad codziennej higieny.

Powinniśmy zadbać o odkażenie skaleczeń i utrzymanie się gojącej skóry w czystości. Osoba, która podejrzewa u siebie pojawienie się ropnia niezwłocznie powinna udać się do lekarza, by zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się ropy.

Klaudia Kierzkowska