Ostrzegawczy objaw chorej wątroby. Pojawia się na stopach i może być bardzo dokuczliwy

Swędzenie stóp kojarzymy raczej z grzybicą, tymczasem może to być również objaw problemów z wątrobą. W takim przypadku objaw ten pojawia się o określonej porze i w konkretnym miejscu na stopach – dowodzą eksperci.

Wątroba znajduje się pod prawym podżebrzem. Jednak odczuwalny w tym miejscu ból rzadko ma związek bezpośrednio z chorobami wątroby, gdyż nie jest ona unerwiona.

Jeśli niedomaga, może się powiększać, naciskając na sąsiadujące narządy, co wywołuje dyskomfort i wrażenie ucisku. Choroby wątroby mogą za to dawać o sobie znać na zupełnie inne sposoby, objawiając się między innymi na skórze.

Charakterystyczne dla chorej wątroby jest swędzenie stóp

Jednym z najbardziej dokuczliwych objawów chorej wątroby jest świąd skóry, który może pojawiać się w tych chorobach, w których dochodzi do cholestazy, czyli zaburzenia wydzielania żółci, takich jak pierwotna marskość żółciowa wątroby, pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych, czy kamienie żółciowe, a także przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu C czy polekowe uszkodzenie wątroby.

Nie rozwija się on jednak u wszystkich chorych, w dodatku nie jest to objaw stały: pojawia się, a po pewnym czasie ustępuje, a w dodatku można go często złagdzić, stosując kremy z mocznikiem, co sugeruje, że może mieć związek z suchą skórą. Jest on natomiast stosunkowo rzadki w chorobach wątroby wywołanych nadużywaniem alkoholu oraz w niealkoholowej stłuszczeniowej chorobie wątroby.

W przypadku swędzenia związanego z wątrobą świąd może dotyczyć skóry całego ciała, jednak jak zauważają autorzy badań na ten temat, opublikowanych w British Journal of General Practice, zwykle dotyczy kończyn, najczęściej występuje na podeszwach stóp. Zazwyczaj pojawia się wieczorem i w nocy, nasila pod wpływem wysokiej temperatury – w upały, po gorącej kąpieli czy pod ciepłą kołdrą – a także w trakcie miesiączki, po kontakcie z wełną i u kobiet stosujących hormonalną terapię zastępczą.

Na swędzącej skórze nie obserwowane są klasyczne zmiany wywołane histaminą takie jak pokrzywka czy rumień – jednak intensywne drapanie się może doprowadzić do powstania wtórnych zmian skórnych, takich jak przeczosy, zapalenie mieszków włosowych czy zmiany liszajowate – to może kierować lekarza na błędne tory i opóźnić diagnostykę.

Te objawy również powinny zwrócić uwagę

Eksperci podkreślają, że swędzenie stóp może rozwinąć się na każdym etapie cholestatycznej choroby wątroby i nie ma związku z czasem jej trwania czy stopniem zaawansowania. Nie należy go więc lekceważyć, nawet mimo braku innych charakterystycznych objawów chorej wątroby. A te są dobrze opisane.

Do objawów chorej wątroby zaliczane są:

• dyskomfort w prawym podżebrzu
• przewlekłe zmęczenie
• zażółcenie skóry lub białek oczu
• ciemny mocz
• odbarwiony stolec
• wrażenie pełności w jamie brzusznej
• obrzęki
• przebarwienia skórne
• głowa meduzy, czyli charakterystyczne poszerzenie naczyń krwionośnych wokół pępka
• kępki żółte – złogi cholesterolu wokół powiek
• skłonność do zasinień
• nudności.

W przypadku podejrzenia choroby wątroby trzeba umówić się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, który zleci podstawowe badania biochemiczne, w tym wskaźniki oceny funkcji wątroby takie jak białko całkowite, bilirubina całkowita, ASPAT, ALAT, a także GGTP rozpoznające uszkodzenie miąższu wątroby, fosfataza zasadowa w celu rozpoznania chorób z zastojem żółci, antygeny Hbs i przeciwciała HCV, które mogą zdiagnozować WZW typu B lub WZW typu C.

Katarzyna Hubicz