Objaw Homansa pozwala sprawdzić, czy grozi ci zakrzepica żył głębokich. Jak go zbadać?

Objaw Homansa to jedna z metod, która pozwala stwierdzić, czy pacjent cierpi na zakrzepicę żył głębokich (ZŻG). W połowie przypadków schorzenie rozwija się nie dając żadnych objawów, ale zdarza się, że zabija w ciągu kilku sekund.

Spis treści

1. Objaw Homansa - co to jest?
2. Objaw Homansa - jak to się bada?
3. Objaw Homansa to tylko symptom
4. Są lepsze metody diagnostyczne niż objaw Homansa

Objaw Homansa - co to jest?

Objaw Homansa to specyficzna bolesność w dole podkolanowym oraz w łydce, która pojawia się, gdy wyprostujemy nogę w kolanie a następnie zegniemy stopę w kierunku jej grzbietu, czyli do kości piszczelowej.

Jako pierwszy zjawisko to opisał w 1934 roku John Homans w "New England Journal of Medicine" i to właśnie od niego wzięła się nazwa tego objawu.

Przez wiele lat występowanie objawu Homansa było jednym z głównych sposobów na wykrywanie zakrzepicy żył głębokich.

Obecnie takie badanie przeprowadza się coraz rzadziej, ponieważ uznano, że czułość tego badania (objawu) jest niewystarczająca.

Poza tym, podczas badania występowania objawu Homansa może dojść do oderwania się zakrzepu, co może mieć dla pacjenta bardzo przykre konsekwencje.

Gdy skrzep się oderwie i będzie krążył w krwiobiegu, może się rozwinąć zator płucny, który jest stanem zagrożenia życia.

Czytaj też: Zatory - jakie są rodzaje zatorów?

Dlatego też lekarze zaprzestali zalecać swoim pacjentom samodzielne przeprowadzanie badania. Obecnie preferuje się bardziej bezpieczne metody oceny stanu żył głębokich np. USG dopplerowskie.

Objaw Homansa - jak to się bada?

Badanie objawu Homansa jest niezwykle proste. Przede wszystkim przeprowadza się je, gdy pacjent ma nogę wyprostowaną w kolanie.

Do zbadania objawu Homansa lekarz musi delikatnie unieść wyprostowaną nogę do góry, a następnie zgiąć stopę w kierunku grzbietowym, a więc do goleni.

Niewystępowanie bólu może świadczyć o braku problemów z zakrzepicą, natomiast charakterystyczny ból to właśnie objaw Homansa, który wskazuje na to, że pacjent może cierpieć na zakrzepicę żyły udowej lub zakrzepicę kończyny dolnej.

Nie jest to jednak stuprocentowy wyznacznik. Objaw Homansa stwierdzony był u ok. 30% chorych, u których wykryto zakrzepicę żył głębokich w podudziu.

Przyczyna specyficznego bólu występujące przy objawie Homansa jest to, że żyły głębokie zajęte zakrzepicą stają się bolesne, gdy są napięte.

Objaw Homansa to tylko symptom

Objaw Homansa może wskazywać na występowanie zakrzepicy żył głębokich. Bez wnikliwej diagnostyki rozpoczęcie leczenia może zakończyć się niepowodzeniem. Poza tym, konieczne jest wykluczenie innych schorzeń, które mogą dawać podobne dolegliwości.

Konieczne jest także ustalenie przyczyny zakrzepicy żył głębokich ponieważ u jej podstaw mogą leżeć schorzenia takie jak niewydolność serca, sepsa, reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy oraz żylaki żył głębokich.

Na zachorowanie są bardziej narażone osoby, które prowadzą mało aktywny i siedzący tryb życia. Na zachorowanie narażone są także kobiety w ciąży. Zakrzepica zdarza się także po zabiegach medycznych.

Są lepsze metody diagnostyczne niż objaw Homansa

Podstawowym badaniem, które pozwala ocenić ryzyko zakrzepicy jest USG żył głębokich. Ale lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, do którego zwykle trafia pacjent, nie może skierować go na takie badanie, bo nie przewidział tego NFZ. Może wystawić skierowanie do angiologa lub chirurga naczyniowego. Czas płynie, diagnozy nie ma, a niebezpieczeństwo rośnie.

Często jest i tak, że bez badań poddaje się pacjenta niepotrzebnej i nieskutecznej terapii. Co więcej, w naszym kraju nie wykonuje się rutynowo oznaczenia we krwi D-dimeru, czyli oznaczeń stężenia produktów rozpadu stabilizowanej fibryny - niezwykle przydatnych w procesie wykluczania żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Poza tym, objawy choroby są niecharakterystyczne i przez to często bagatelizowane, zarówno przez chorego jak i lekarzy.

O autorze

Anna Jarosz

Dziennikarka od ponad 40 lat zaangażowana w popularyzację edukacji zdrowotnej. Laureatka wielu konkursów dla dziennikarzy zajmujących się medycyną i zdrowiem. Otrzymała m. in. Nagrodę Zaufania „Złoty OTIS” w kategorii „Media i Zdrowie”, Wyróżnienie Św. Kamila przyznawane z okazji Światowego Dnia Chorego, dwukrotnie „Kryształowe Pióro” w ogólnopolskim konkursie dla dziennikarzy promujących zdrowie oraz wiele nagród i wyróżnień w konkursach na „Dziennikarza Medycznego Roku” organizowanego przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia.

Przeczytaj więcej tekstów tej autorki

Anna Jarosz