O czym świadczy wzdęty brzuch po jedzeniu?

Weryfikacja

Autor: Aleksandra Żyłowska-Mharrab

Każdy, kto ma do czynienia ze wzdęciami, doskonale zna ten stan. I bynajmniej nie ma on związku jedynie ze zjedzeniem zbyt dużego posiłku. Przyczyn wzdęć jest naprawdę dużo i warto zidentyfikować te, które powodują wzdęcia u ciebie. Tym bardziej, że problem jest naprawdę powszechny. Na wzdęcia narzeka aż 16-30% społeczeństwa.

Spis treści

1. O czym świadczy wzdęty brzuch po jedzeniu?
2. Jak pozbyć się wzdętego brzucha po jedzeniu?

Wzdęcia – technicznie rzecz ujmując, to nadmiar gazów, płynów lub stałych treści w jelitach. Jak wzdęcia wyglądają w praktyce? Zwiększony obwód w pasie, wystający, okrągły brzuch, uczucie ucisku i pełności. Czasem w połączeniu z gazami, przelewaniem w jelitach i odbijaniem. Spodnie raptem robią się zbyt ciasne, twardy brzuch przypomina balon. Najchętniej zamieniłbyś sztywne jeansy, których guzik zaczął wbijać się boleśnie pod pępkiem na wygodne dresy.

O czym świadczy wzdęty brzuch po jedzeniu?

Masz nietolerancje lub alergie pokarmowe

Nietolerancja pokarmowa to nadwrażliwość na pokarm niezwiązana z odpowiedzią układu odpornościowego, która powoduje niepożądaną reakcję organizmu. Przyczyną nietolerancji może być:

• niedobór konkretnych enzymów trawiennych, przez co układ pokarmowy nie radzi sobie z trawieniem składnika żywności,
• tzw. cieknące jelito, czyli rozluźnienie połączeń ścisłych między komórkami nabłonka jelit, które chronią przed wnikaniem niedostatecznie strawionych cząstek do krwiobiegu,
• zmiany wywołane przyjmowaniem leków,
• dostaniem się toksyn do organizmu,
• problemy metaboliczne i inne.

Alergia pokarmowa jest natomiast wywołana przez reakcję układu odpornościowego.

Jakie nietolerancje i alergie pokarmowe mogą wywoływać wzdęcia? Do najczęstszych należą:

• nietolerancja laktozy – to najczęstsza przyczyna wzdętego brzucha po jedzeniu wśród dorosłych. Laktoza jest cukrem mlecznym, występuje w mleku i nabiale, a zdolność jej trawienia maleje naturalnie wraz z wiekiem za sprawą zaniku produkcji enzymu laktazy.
• alergia na jajka – jej częstym objawem są wzdęcia.
• nietolerancja fruktozy – fruktoza jest cukrem występującym w miodzie i niektórych owocach, w największych ilościach w winogronach, jabłkach, gruszkach, mango, śliwkach i owocach suszonych, a w warzywach – pomidorach, kapuście, porach, brukselce, dyni, cebuli i nasionach roślin strączkowych. Spożycie fruktozy może wywoływać wzdęcia.
• nietolerancja glutenu – gluten to białko zbóż takich jak pszenica, żyto, orkisz i jęczmień nadające wypiekom sprężystość. Znajduje się w pieczywie, makaronach, plackach, ciastach i wszelkich innych wyrobach z mąk zbóż glutenowych. Wzdęcia mogą wystąpić w nietolerancji glutenu i w chorobie trzewnej czyli celiakii.
• nietolerancja pszenicy – niezwiązana z obecnością glutenu a białek pszenicy.
• nietolerancja produktów bogatych w FODMAP czyli węglowodany łatwo fermentujące słabo wchłaniane, do których zalicza się laktozę, fruktozę, fruktany i alkohole polihydroksylowe. FODMAP są powszechne w żywności i szczególnie często odpowiadają za wzdęty brzuch u osób chorujących na zespół jelita drażliwego.

Czytaj też: Alergia pokarmowa czy nietolerancja pokarmowa? Poznaj różnice

Jesz produkty wiatropędne

Niektóre produkty spożywcze znane są z tego, że powodują wzdęcia i gazy u każdego, niezależnie od osoby. Wynika to z obecności łatwo fermentujących składników pokarmowych. Typowe produkty wiatropędne powodujące wzdęcia to:

• nasiona roślin strączkowych – zawierają dużo błonnika, którego nadmiar w jednym posiłku odpowiada za wzdęcia oraz rafinozę – rodzaj cukru złożonego, którego organizm człowieka nie trawi efektywnie. Jako cenne źródło energii rafinozę wykorzystują za to dobre bakterie jelitowe. Efektem jej rozkładu jest powstawanie gazów – wodoru, metanu i siarki, które odpowiadają za wzdęty brzuch po jedzeniu.
• kapusta, brokuł, kalafior i brukselka – również zawierają rafinozę i błonnik.
• cebula, czosnek, karczochy i pory – zawierają fruktany, których fermentacja przez bakterie jelitowe powoduje powstawanie gazów.

Jesz zbyt mało lub zbyt dużo błonnika

Jedzenie zbyt dużej ilości błonnika z pieczywa, kasz, warzyw i owoców sprawia, że jego przetwarzanie przez bakterie jelitowe skutkuje wzdętym brzuchem. Przeciętna osoba powinna zjadać 20-40 g błonnika dziennie.

Więcej prawie na pewno wywoła wzdęcia. Podobnie jak nagłe przejście z diety ubogiej w błonnik do wysokobłonnikowej. Jednak zbyt mało błonnika w diecie także odpowiada za wzdęty brzuch. Niedobór błonnika powoduje powstawanie zaparć, a masy kałowe zalegające w jelitach są przyczyną wzdętego brzucha.

Jesz zbyt dużo tłustego mięsa

Tłuste kawałki wieprzowiny czy wołowiny mogą zalegać w jelitach zbyt długo i ulegać tam fermentacji, co odpowiada za powstawanie dużej ilości gazów i wzdętego brzucha. Dzieje się tak dlatego, że zarówno białko, jak i tłuszcz (oba składniki mięsa) spowalniają trawienie i przesuwanie się treści pokarmowej w przewodzie pokarmowym.

Ponadto wzdęcia wywołane spożyciem dużej ilości tłustego mięsa mają dodatkową nieprzyjemną konsekwencję – gazy o bardzo charakterystycznym zapachu zgniłych jaj, które powstają w wyniku rozpadu aminokwasu metioniny. Metionina zawiera w cząsteczce siarkę i to właśnie siarka odpowiada za nieprzyjemny zapach gazów.

Pijesz zbyt dużo napoi gazowanych

Gazy nie tylko produkowane są w przewodzie pokarmowym w wyniku trawienia, ale dostarczasz ich także z zewnątrz. Głównym źródłem gazów w produktach spożywczych są wody i napoje gazowane wysycone dwutlenkiem węgla, który po wypiciu odrywa się od płynu i musi znaleźć sobie ujście – albo poprzez odbijanie, albo przez wzdęcie i gazy.

Połykasz powietrze podczas jedzenia

Częstą przyczyną wzdętego brzucha po jedzeniu jest jedzenie zbyt szybko i łapczywie, a przy tym połykanie dużych ilości powietrza. Wzdęciom sprzyja także mówienie podczas przeżuwania pokarmu, jedzenie na stojąco lub w pozycji półleżącej oraz żucie gumy.

Jeśli narzekasz na wzdęty brzuch po jedzeniu, staraj się przeżuwać z zamkniętymi ustami i jeść powoli.

Chorujesz na zespół jelita drażliwego

Zespół jelita drażliwego jest najpowszechniejszą chorobą przewodu pokarmowego. Szacuje się, że dotyka ona nawet 14% społeczeństwa, ale większość osób jest niezdiagnozowana. Częstymi objawami zespołu jelita drażliwego są wzdęcia, ból w nadbrzuszu, uczucie dyskomfortu i naprzemienne biegunki oraz zaparcia.

Na dokuczliwe wzdęcia narzeka aż 60% chorych. W zespole jelita drażliwego wzdęcia pojawiają się najczęściej wieczorem i mają związek nie tylko z powstawaniem gazów, ale też z nieregularnymi skurczami jelit i przesuwaniem treści pokarmowej.

Aby zmniejszyć objawy choroby zalecana jest dieta low-FODMAP, czyli dieta eliminująca żywność zawierającą łatwo fermentujące, trudno wchłanialne węglowodany.

Jak pozbyć się wzdętego brzucha po jedzeniu?

Pierwszym krokiem do pozbycia się wzdętego brzucha po jedzeniu jest uważna obserwacja posiłków i reakcji organizmu na nie, a dzięki temu zidentyfikowanie, co tak naprawdę powoduje wzdęcia. Bardzo często pozytywny skutek przynosi zamiana nabiału na jego wersje bez laktozy lub roślinne.

Jeśli wykluczenie laktozy nie pomaga, trzeba przyjrzeć się innym możliwym nietolerancjom i wykluczać z posiłków pojedyncze produkty lub grupy produktów zawierające ten sam składnik drażniący. Nie warto eliminować wszystkich podejrzanych produktów jednocześnie, bo w ten sposób nie dowiesz się, jaka żywność rzeczywiście ci szkodzi.

Jeśli wzdęty brzuch pojawia się okazjonalnie po zbyt obfitym i tłustym posiłku, wystarczy pamiętać, aby nie przesadzać z wielkością porcji. Gdy często narzekasz na wzdęty brzuch i wydaje ci się, że wzdęcia powoduje nawet picie herbaty, przyjrzyj się temu, czy nie jesz szybko, w pośpiechu i stresie. Wtedy najłatwiej jest połykać nadmiar powietrza.

Może okazać się, że do zidentyfikowania przyczyny wzdęć będzie potrzebna pomoc lekarza i profesjonalna diagnostyka. W przypadku niektórych nietolerancji objawy pojawiają się nawet dobę po spożyciu pokarmu. Trudno wtedy mieć pewność co do źródła wzdęć.

Aleksandra Żyłowska-Mharrab