Neurologiczne objawy niedoboru witaminy E. Gdy jej brakuje, pojawiają się zaburzenia pamięci, drżenie, niedowłady
Witamina E, znana ze swojego dobroczynnego wpływu na stan skóry, włosów i paznokci, odgrywa też istotną rolę, jeśli chodzi o wpływ na inne organy i procesy zachodzące w organizmach. Jej niedobór może powodować poważne zaburzenia neurologiczne. Dobra wiadomość jest taka, że do tak silnych niedoborów dochodzi u osób predestynowanych genetycznie. Zła, że zwykle o tym nie wiemy, dopóki takie objawy się nie pojawią. Co powoduje niedobór witaminy E?
- Witamina E nazywana jest "witaminą młodości", ale ma wpływ na więcej aspektów.
- Niedobór witaminy E może mieć mało znane neurologiczne skutki.
- Niedobór witaminy E może spowodować m.in. zaburzenia poznawcze, zaburzenia pamięci, splątanie, zaburzenia napięcia mięśniowego.
Witamina E - rola w organizmie
Witaminę E kojarzymy jako „witaminę młodości”. To grupa związków o silnych właściwościach antyoksydacyjnych. Odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia skóry, oczu i układu odpornościowego.
Witamina E pomaga w regeneracji, nawilżeniu i gojeniu ran. Chroni komórki przed uszkodzeniami wywołanymi przez wolne rodniki. Poprawia odporność organizmu, może też zmniejszać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
Jakie są skutki niedoboru witaminy E? Może pojawić się suchość skóry. Może pojawić się obniżona odporność. Ale niektórych skutków wiele osób się nie podziewa: osłabienie mięśni, problemy neurologiczne.
Przyczyny niedoborów witaminy E
Na łamach Neurologii Praktycznej zwrócono uwagę na to mniej znane oblicze witaminy E. „Niedobór witaminy E najczęściej powoduje ataksję rdzeniowo-móżdżkową” - czytamy.
Warto dodać, że przyczyną tak silnych objawów niedoborów są niedobory powodowane nie zbyt małą podażą witaminy E, ale m.in. zmiany genetyczne - „związane z mutacją genu dla białka transportującego alfa-tokoferol (alpha-tocopherol transfer protein – TTPA)” albo niewydolności organów wewnętrznych powodujące niedostateczne wchłanianie witaminy E.
Neurologiczne objawy niedoboru witaminy E
51-letnia pacjentka od 3 miesięcy doświadczała wymiotów i biegunek. Chudła w niezamierzony sposób. Cierpiała na zaburzenia równowagi oraz zaburzenia poznawcze.
Ustalenie przyczyny dolegliwości kobiety nie było jednak proste. U pacjentki rozpoznano wcześniej cukrzycę typu 2, niedoczynność tarczycy, a także w wywiadzie ustalono, że miała za sobą cholecystektomię - zabieg chirurgicznego usunięcia pęcherzyka żółciowego.
Kobieta na stałe przyjmowała kilka leków w związku z doświadczanymi dolegliwościami. Niepokój lekarzy budziły jej zaburzenia świadomości, splątanie, dezorientacja, oczopląs.
W badaniach neurologicznych wykazano także m.in. osłabienie siły mięśniowej, ubytek czucia w kończynach górnych i dolnych, zanik odruchów ścięgnistych, ataksję czuciowąrozlane zaniki mięśniowe bez fascykulacji, czyli stan, w którym dochodzi do postępującej utraty masy mięśniowej w różnych częściach ciała, ale bez obecności fascykulacji (czyli drobnych, mimowolnych skurczów mięśni widocznych pod skórą). Może to wskazywać na różne schorzenia neurologiczne, metaboliczne lub mięśniowe.
Budowa anatomiczna trzustki człowieka
Wyniki badań laboratoryjnych wskazywały:
- Zwiększone stężenia enzymów wątrobowych.
- Stężenia witamin z grupy B prawidłowe – mimo to podano dożylnie tiaminę (B1), bez efektu
- Stężenie witaminy D poniżej normy.
- Stężenie witaminy A poniżej normy.
- Bardzo niskie stężenie witaminy E
Dalsze badania wykazały m.in. niewydolność trzustki i jej stłuszczenie, ale bez zmian nowotworowych.„Ostatecznie ustalono rozpoznanie niewydolności zewnątrzwydzielniczej trzustki z wtórnym znacznym niedoborem witaminy E” - poinformowano w studium przypadku.
CZYTAJ TEŻ: Objawy chorej trzustki często są nieoczywiste. Oto sygnały, których nie wolno lekceważyć
Zastosowano leczenie m.in. wysokimi dawkami witaminy E, co przyniosło znaczącą poprawę i po 8 tygodniach u pacjentki ustąpiły zaburzenia neurologiczne, wróciła jej sprawność intelektualna, choć utrzymała się niepamięć wsteczna, dotycząca zdarzeń z ostatniego roku.
W omówionym przypadku 51-latka cierpiała na niewydolność zewnątrzwydzielniczą trzustki. Dlatego doświadczyła silnego niedoboru witaminy E, co było skutkiem jej niedostatecznego wchłaniania.
Podobne przypadki niedoboru witaminy E z zaburzeniami neurologicznymi – jak zaznaczono, zwykle pod postacią neuropatii czuciowej i ataksji – są znane medycynie i zwykle wiązane z defektem genetycznym w obrębie genu TTPA.
Przywołano inny przypadek: 4-latki, z upośledzeniem słuchu, opóźnieniem rozwoju psychoruchowego, luźnymi częstymi stolcami i wzdęciami brzucha.
Ponadto obserwowano u dziewczynki ataksję, drżenie, zanik odruchów ścięgnistych. U dziecka rozpoznano też zewnątrzwydzielniczą niewydolność trzustki. Dzięki podaniu domęśniowemu witaminy E objawy neurologiczne ustąpiły.
Co może powodować zaburzenia wchłaniania witaminy E? Niewydolność zewnątrzwydzielnicza trzustki
Wśród przyczyn niewydolności zewnątrzwydzielniczej trzustki wymienia się m.in. celiakię, zapalną chorobę jelit, niedrożność przewodu trzustkowego z powodu guzów nowotworowych lub kamicy żółciowej, a także przyczyny polekowe.
Wśród czynników zwiększonego ryzyka wymieniono też cukrzycę oraz palenie papierosów (oba te czynniki dotyczyły pierwszego omawianego przypadku 51-letniej pacjentki).
Niewydolność zewnątrzwydzielniczej trzustki może przebiegać bezobjawowo w wielu przypadkach. Powinna być brana pod uwagę jako jedna z przyczyn w przypadku ataksji czy neuropatii. Późne rozpoznanie może spowodować nieodwracalne zmiany degeneracyjne.
TO TEŻ MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ: Co podrażnia trzustkę i jakie choroby atakują ją najczęściej?
Neurologiczne skutki niedoboru witaminy E
Niedobór witaminy E może prowadzić do poważnych problemów neurologicznych, jak m.in. neuropatia obwodowa – uszkodzenie nerwów obwodowych, prowadzące do:
- Drętwienia i mrowienia w dłoniach i stopach
- Osłabienia siły mięśniowej
- Zaburzeń czucia (np. trudności w odczuwaniu dotyku i temperatury)
Na liście potencjalnych skutków jest też ataksja (zaburzenia koordynacji ruchowej), czyli trudności z utrzymaniem równowagi, niezgrabność ruchów, chód na szerokiej podstawie.
Możeliwe jest też osłabienie mięśni oka i zaburzenia widzenia – może prowadzić do oczopląsu, niewyraźnego widzenia, a w zaawansowanych przypadkach nawet do uszkodzenia siatkówki.
Ponadto na liście objawów jest miopatia (czyli osłabienie mięśni) – szczególnie w kończynach, co może powodować trudności w chodzeniu i podnoszeniu przedmiotów.
Zdarzyć się mogą nawet zaburzenia funkcji poznawczych – problemy z pamięcią, koncentracją, a w ciężkich przypadkach objawy przypominające demencję.
Kto jest narażony na niedobór witaminy E?
- Osoby z zaburzeniami wchłaniania tłuszczów (np. celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna)
- Pacjenci z mukowiscydozą
- Osoby po operacjach bariatrycznych
- Osoby z rzadkimi genetycznymi zaburzeniami metabolizmu witaminy E
Jeśli podejrzewasz niedobór witaminy E, warto zbadać jej poziom we krwi i skonsultować się z lekarzem, ponieważ suplementacja może pomóc w zahamowaniu dalszego pogorszenia funkcji neurologicznych.
