Drżenie rąk to częsty objaw choroby. Dlaczego nie wolno go ignorować?

Drżenie rąk to zaburzenie ruchowe, którego przyczyny są zróżnicowane. Drżenie rąk może być reakcją na stresującą sytuację lub wynikiem zmęczenia po wysiłku fizycznym. Drżenie rąk może być także objawem choroby - np. u starszych osób choroby Parkinsona, a u młodych stwardnienia rozsianego czy cukrzycy. Sprawdź, na jakie jeszcze choroby może wskazywać drżenie rąk.

Spis treści

1. Drżenie statyczne rąk - przyczyny
2. Drżenie spoczynkowe rąk - przyczyny
3. Drżenie zamiarowe rąk - przyczyny
4. Drżenie złożone rąk - przyczyny

Drżenie rąk to mimowolne, rytmiczne, naprzemienne lub oscylacyjne (wahadłowe) ruchy powiązanych ze sobą grup mięśniowych rąk. Mogą one dotyczyć nie tylko rąk, lecz także głowy, elementów twarzy, tułowia lub kończyn dolnych.

Jak dochodzi do powstania drżenia? Ruchy ciała są sterowane przez współdziałanie dróg korowo-rdzeniowych (piramidowych), zwojów podstawy mózgu oraz móżdżku. Na zwoje podstawy mózgu składają się jądro ogniste, skorupa, gałka blada i istota czarna, stanowiące razem układ pozapiramidowy. W układzie tym następuje większość uszkodzeń neuronalnych prowadzących do zaburzeń ruchowych.

Drżenie rąk dzieli się na:

• statyczne (posturalne) występuje wówczas, gdy chory przeciwstawia się sile grawitacji, tzn. gdy przyjmuje pewną pozycję, np. gdy unosi lub prostuje ręce
• spoczynkowe - pojawia się w spoczynku, tzn. wtedy, gdy kończyna jest podparta, a pacjent nie musi pokonywać siły ciężkości
• zamiarowe - pojawia się przy wykonywaniu przez pacjenta określonego, zamierzonego ruchu
• złożone - jest połączeniem trzech ww. rodzajów drżenia

Drżenie statyczne rąk - przyczyny

1. Drżenie fizjologiczne jest najczęstszą przyczyną drżenia rąk u ludzi zdrowych. Występuje w zwykłych warunkach, na ogół powoduje jednak tak drobne ruchy, że stają się one dostrzegalne tylko, gdy dojdzie do ich wzmocnienia przez pewne leki lub sytuacje, np. lęk, stres, zmęczenie, stosowanie kofeiny, inhibitorów fosfodiesterazy lub kortykosteroidów.
2. Drżenie polekowe zwykle jest wynikiem długotrwałego zażywania leków i niektórych substancji. Najczęściej przyczyną drżenia są amiodaron, cyklosporyna, haloperidol, kofeina, kokaina, lit, metoklopramid, nikotyna, SSRI, tiorydazyna i walproinian.
3. Odstawienie alkoholu - pobudzenie i drobnofaliste drżenie pojawia się zwykle po 24-72 godzinach od ostatniej dawki alkoholu. Niekiedy może dojść do soku ciśnienia tętniczego, przyśpieszenia akcji serca, gorączki.
4. Zaburzenia wewnątrzwydzielnicze, metaboliczne lub pochodzenia toksycznego, takie jak:

• encefalopatia anoksyczna, mocznicowa lub wątrobowa
• guz chromochłonny
• nadczynność przytarczyc
• nadczynność tarczycy
• zatrucie metalami ciężkimi

Poza drżeniem rąk pojawiają się także zmiany stanu świadomości (sugerujące encefalopatię), związane z wykrytą przyczyną podstawową, wytrzeszcz, przyśpieszenie akcji serca, nietolerancja gorąca, (sugerujące nadczynność tarczycy). Z kolei gwałtowne i niepoddające się leczeniu skoki ciśnienia tętniczego przemawiają za guzem chromochłonnym.

Przeczytaj też: Jakie są przyczyny i objawy padaczki?

Drżenie spoczynkowe rąk - przyczyny

Choroba Parkinsona 

Choroba Parkinsona objawia się naprzemiennym drżeniem rąk o małej częstotliwości, często powodującym zbliżenie się kciuka do palca wskazującego (tzw. kręcenie pigułek). Drżenia te pojawiają się, kiedy ręce np. swobodnie leżą na kolanach lub wzdłuż ciała. Objawami współtowarzyszącymi są:

• mikrografia - zaburzenie neurologiczne, które polega na stopniowym zmniejszaniu się liter w trakcie pisania, w konsekwencji czego pismo staje się coraz mniej wyraźne
• bradykinezja, czyli spowolnienie ruchowe
• sztywność typu koła zębatego - przy wykonywaniu ruchów biernych opór pojawia się skokami
• szurający chód

Parkinsonizm polekowy

Parkinsonizm polekowy występuje mniej więcej u 15 proc. chorych leczonych neuroleptykami. Objawy są podobne do objawów choroby Parkinsona, z tą różnicą, że nie występuje tzw. kręcenie pigułek (palce wykonują mimowolnie ruchy, jak gdyby kręciły pigułki, ruchy palców i dłoni przypominają „kręcenie pigułek”).

Przeczytaj także: Wczesne objawy choroby Parkinsona

Drżenie zamiarowe rąk - przyczyny

Uszkodzenie móżdżku

Uszkodzenie móżdżku (ataksja Friedreicha, guz, krwawienie, ropień, stwardnienie rozsiane, udar)

W tych przypadkach pojawia się drżenie o niskiej częstotliwości, zwykle jednostronne, w połączeniu z:

• zaburzeniami koordynacji ruchowej ciała (ataksja)
• niemożnością zahamowania ruchu w dowolnym momencie (dysmetria)
• upośledzeniem zdolności do wykonywania szybkich ruchów naprzemiennych, takich jak nawracanie i odwracanie ręki (upośledzeni diadochokinezy)
• zaburzeniami mowy

Drżenie złożone rąk - przyczyny

Choroba Wilsona 

Choroba Wilsona objawia się drżeniem różnego typu (zwykle w proksymalnym odcinku ramienia) u dzieci i młodych osób dorosłych, często połączonym z cechami niewydolności wątroby, sztywnością, niezgrabnym chodem, uśmiechaniem się w nieodpowiednich momentach, wyciekaniem śliny z ust i objawami neuropsychiatrycznymi.

Drżenie Holmesa

Drżenie Holmesa to kombinacja drżenia, spoczynkowego, posturalnego i zamiarowego w następstwie uszkodzenia śródmózgowia (np. udaru lub stwardnienia rozsianego) w pobliżu jądra czerwiennego. Choroba objawia się nieregularnym drżeniem o niskiej częstotliwości, głównie dogłowowych odcinkach kończyn. Niekiedy cechy ataksji lub osłabienia mięśni.

Drżenie neuropatyczne

Drżenie neuropatyczne (w przebiegu cukrzycy, neuropatii IgM, przewlekłej neuropatii nawrotowej, zespołu Guillaina-Barrego) charakteryzuje się drżeniem różnego typu i o różnej częstotliwości.

Drżenie psychogenne

Drżenie psychogenne charakteryzuje nagły początek, drżenie, które wzmaga się pod wpływem skupienia uwagi pacjenta, słabnące przy rozproszeniu jego uwagi.

Jaka to choroba?

Pytanie 1 z 12

Co dolega temu dziecku?

Atypowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry

Atypiczne zapalenie skóry

Następne pytanie

Monika Majewska