Drganie powieki - przyczyny. Co oznacza drgająca powieka?

Drganie powieki, tzw. skacząca powieka, zwykle spowodowane jest zmęczeniem lub stresem. Czasem jednak drgająca powieka może świadczyć o poważniejszych zaburzeniach, w tym o ciężkich schorzeniach neurologicznych. Jakie są przyczyny drgania powieki i jak je leczyć?

Spis treści

1. Drganie powieki - najczęstsze przyczyny
2. Drganie powieki - choroby oczu
3. Drganie powieki - połowiczy kurcz twarzy
4. Drganie powieki - porażenie Bella
5. Drganie powieki - stwardnienie rozsiane
6. Drganie powieki - zespół Tourette'a
7. Drganie powieki - leczenie

Drganie powieki, tzw. skacząca powieka, oznacza szybkie, mimowolne, powtarzające się ruchy powieki, które spowodowane jest skurczami mięśnia okrężnego oka.

Mięsień ten odpowiedzialny jest za zaciskanie powiek. Drganie najczęściej dotyczy powieki górnej, jednak drgająca może być także powieka dolna. W większości przypadków drgająca powieka nie ma poważnej przyczyny.

Jednak w nielicznych przypadkach, zwłaszcza gdy drganiu towarzyszą inne objawy i trwa ono dość długo (kilka tygodni), można podejrzewać różne choroby. Rzadziej są to choroby oczu, częściej są to schorzenia neurologiczne.

Drganie powieki - najczęstsze przyczyny

• Niedobór magnezu - pojawiają się wtedy rozdrażnienie, nerwowość, kołatanie serca, bezsenność, zmęczenie oraz powtarzające się skurcze mięśni lub drganie powieki,
• Zmęczenie (po nieprzespanej nocy, po wysiłku fizycznym),
• Stres,
• Używki (nadmierna ilość kawy, alkohol, papierosy),
• Podrażnienie rogówki, spowodowane np. długotrwałym wpatrywaniem się w ekran komputera czy telefonu, kiedy to rzadziej mruga się okiem - prowadzi to do wysychania tzw. filmu łzowego,
• Podrażnienie spojówek (np. w wyniku uczulenia na pyłki traw),
• Skutek zażywania niektórych leków.

Drganie powieki - choroby oczu

Rzadko przyczyną drgania powieki mogą być choroby okulistyczne, np.

• Zapalenie powiek - charakteryzuje się występowaniem przewlekłego stanu zapalnego obejmującego brzegi i skórę powiek, gruczoły tarczkowe oraz mieszki rzęs do objawów u większości pacjentów należą: pieczenie, obrzęk i świąd powiek, wydzielina pokrywająca mieszki włosowe rzęs oraz uczucie piasku w oczach.
• Erozja rogówki - to ubytek w obrębie nabłonka rogówki. Pojawiają się objawy bólowe, zaczerwienienie gałki ocznej lub pogorszenie widzenia.
• Zespół suchego oka - oczy są zaczerwienione i pieką, razi cię światło, a patrzenie sprawia ból.
• Jaskra wrodzona - nadmierne łzawienie oczu, wrażliwość na światło, a także drżenie lub zaciskanie powiek. Jeśli niemowlę lub małe dziecko wykazuje te symptomy, należy możliwie szybko skonsultować się z okulistą.

Czytaj też: Jakie są przyczyny napadowego mimowolnego tonicznego skurczu powiek?

Drganie powieki - połowiczy kurcz twarzy

Połowiczy kurcz twarzy jest mimowolnym skurczem mięśni występującym po jednej stronie twarzy. Choroba pojawia się stopniowo, początkowo występują skurcze powieki, a następnie rozprzestrzenia się na inne obszary po tej samej stronie twarzy (mięśnie policzkowe, wargi i podbródek) oraz szyi.

Połowiczy kurcz twarzy występuje wtedy, gdy pacjent ma dość charakterystycznie wykrzywioną minę, co jest połączone z:

• silnym mruganiem oka,
• rozciągnięciem ust po tej samej stronie,
• skurczem czoła,
• podniesioną brwią.

Niektórzy pacjenci słyszą specyficzny odgłos ze względu na skurcz małego mięśnia ucha podczas kurczu.

Drganie powieki - porażenie Bella

Porażenie Bella to samoistne porażenie nerwu twarzowego (tj. VII nerwu czaszkowego). Istotą choroby jest nagłe osłabienie lub paraliż mięśni twarzy po jednej stronie. Objawy choroby to:

• asymetria twarzy przy ruchach mimicznych - chory ma wrażenie, że twarz jest sztywna i coś ją ciągnie w jedną stronę,
• niedomykanie powieki, przez co chory ma kłopot z zaciśnięciem powieki i zamknięciem oka,
• obniżenie kącika ust po stronie uszkodzenia, co przypomina stan po udarze - chory nie może wyszczerzyć zębów, gwizdać, nadmuchać policzka, z kącika ust może wypływać ślina,
• wygładzenie czoła, chory nie może go zmarszczyć,
• spłycenie bruzdy nosowo-wargowej.

Drganie powieki - stwardnienie rozsiane

Stwardnienie rozsiane to choroba, w przebiegu której dochodzi do uszkodzeń struktur układu nerwowego. Objawami stwardnienia rozsianego są różnego rodzaju problemy neurologiczne. W związku z pojawiającymi się w przebiegu SM uszkodzeniami dotyczącymi układu nerwowego u pacjentów pojawiać się mogą takie dolegliwości, jak:

• zaburzenia czucia (np. parestezje),
• zaburzenia równowagi,
• upośledzenie chodu,
• dolegliwości bólowe,
• jednostronne zaburzenia ostrości wzroku,
• objaw Lhermitte'a (polegający na tym, że po przygięciu głowy do klatki piersiowej pacjent doznaje odczucia, jakby prąd elektryczny przechodził przez jego ramiona i do dolnej połowy ciała, ku plecom),
• neuralgia nerwu trójdzielnego,
• wzmożenie napięcia mięśniowego i związane z nim skurcze mięśniowe,
• przewlekłe zmęczenie,
• zaburzenia oddawania moczu i stolca,
• dysfunkcje seksualne (np. zaburzenia erekcji u mężczyzn czy spadek libido u pacjentów obojga płci),
• upośledzenie pamięci, koncentracji i uwagi,
• drżenia mięśniowe,
• dyzartria,
• zawroty głowy,
• czasami objawy poprzecznego zapalenia rdzenia kręgowego.

Drganie powieki - zespół Tourette'a

Zespół Tourette'a charakteryzuje się występowaniem licznych tików (niekontrolowanych czynności) ruchowych i werbalnych. Zwykle pojawia się u dzieci między 2. a 15. rokiem życia, choć statystycznie najwięcej zachorowań odnotowuje się w wieku lat 7.

Cechą charakterystyczną zespołu Gillesa de la Tourette’a jest jednoczesne występowanie tików ruchowych i wokalnych. Te pierwsze to szybkie, nierytmiczne, nawracające mimowolne ruchy – proste lub złożone. Proste (wysuwanie języka, mruganie powiekami) polegają na skurczu jednej grupy mięśni. Złożone obejmują więcej grup mięśni, tworzą sekwencję ruchów i mogą sprawiać wrażenie celowych (plucie, dotykanie drugiej osoby). Czasami przybierają postać gestów obscenicznych lub zachowań autoagresywnych (np. przygryzanie języka).

Czytaj też: Zespół Tourette'a u dzieci i dorosłych - jak dostrzec objawy?

Drganie powieki - leczenie

Jeśli przyczyną drgania powieki jest choroba, leczenie zależy od jej przyczyny.

Jeśli możliwą przyczyną drżenia powieki jest niedobór magnezu, należy uzupełnić jego braki w organizmie. Bogatym źródłem magnezu jest kakao, a także kasza gryczana, fasola biała, gorzka czekolada. Dieta i kompozycja posiłków mają ogromny wpływ na wchłanianie magnezu. 

W przypadku suplementacji preparatami leczniczymi z magnezem warto wybrać postać tabletki dojelitowej, która zawiera specjalną otoczkę i chroni zawartość tabletki przez kwaśnym środowiskiem żołądka. Gwarantuje to, że jony magnezu trafią do jelita cienkiego, czyli miejsca ich najefektywniejszego wchłaniania. 

Należy także zadbać o dobrą jakość i długość snu (zalecane jest 6-7 godzin nieprzerwanego snu w porze nocnej), unikanie spożywania alkoholu i napojów energetycznych, palenia papierosów oraz picia nadmiernej ilości kawy. Należy ograniczyć poziomu stresu, dobrym pomysłem jest stosowanie różnego rodzaju technik relaksacyjnych.

Jeśli problem jest bardzo uciążliwy, można zastosować wstrzyknięcie toksyny botulinowej (botoks) w okolicę powieki. Skutkuje to porażeniem części mięśnia, utrzymującym się do kilkunastu tygodni. Zabiegu tego nie wykonuje się u dzieci.

Monika Majewska