Cykle nieregularne - jakie są przyczyny nieregularnych miesiączek

Czasem wystarczy bardzo silny stres, intensywny trening, zmiana klimatu czy kuracja odchudzająca, żeby regularny cykl miesiączkowy został zakłócony. Nieregularne cykle zdarzają się prawie każdej kobiecie. Jakie są przyczyny nieregularnych miesiączek?

Spis treści

1. Zbyt obfite miesiączki
2. Zbyt skąpe miesiączki
3. Rzadkie miesiączki

Nieregularne miesiączki uważa się za prawidłowe w pierwszych dwóch latach osiągania dojrzałości płciowej i w pięciu, gdy zaczyna się przekwitanie. U dojrzałych pań przyczyny nieregularnego miesiączkowania są z reguły zaburzenia hormonalne - nadmiar produkowanej przez przysadkę mózgową prolaktyny lub niedobór tzw. ciałka żółtego, co jest związane z mniejszą produkcją progesteronu w drugiej połowie cyklu. Przyczyną nieregularnych miesiączek może być także zespół policystycznych jajników. To choroba, na którą cierpi 12 proc. młodych kobiet. Polega na tym, że na jajnikach tworzy się wiele torbieli - drobnych pęcherzyków wypełnionych płynem.  Leczenie nieregularnych miesiączek polega przede wszystkim na przyjmowaniu tabletek hormonalnych. Kurację muszą poprzedzić dokładne badania ginekologiczne i hormonalne. Niestety, często bywa, że jedynie ciągłe przyjmowanie hormonów gwarantuje utrzymanie stałego rytmu cyklu menstruacyjnego. Bez leków nie ma regularności. Jeśli przyczyną dolegliwości jest zespół policystycznych jajników, kobieta może przyjmować hormony lub poddać się operacji.

Zbyt obfite miesiączki

Gdy kobieta zużywa więcej niż 10 podpasek na dobę lub krwawi ponad tydzień, mówimy o obfitych miesiączkach (hypermenorrhoea). Jakie mogą być ich przyczyny? W pierwszych latach miesiączkowania powodem jest zazwyczaj niedojrzałość narządów płciowych. Ale już wtedy trzeba iść do lekarza, poprosić o badanie, bo nadmierne krwawienie może prowadzić do anemii. Silne krwawienia mogą być spowodowane również zaburzeniami hormonalnymi. Przoduje tu niedomagająca tarczyca. Ale powodem bywa też endometrioza, polipy, mięśniaki macicy, antykoncepcyjna wkładka domaciczna (tzw. spirala) lub rozwijająca się infekcja. Bardzo rzadko obfite krwawienia towarzyszą nowotworowi jajnika.

Żeby postawić właściwą diagnozę, lekarz ginekolog zleca wykonanie oznaczenia poziomu hormonów płciowych we krwi. Badanie jest miarodajne, jeśli wykona się je trzy razy w miesiącu: w siódmym, czternastym oraz dwudziestym pierwszym dniu cyklu. Zaleca również USG narządu rodnego. U kobiet dojrzałych potrzebna jest niekiedy histeroskopia, czyli endoskopowe badanie macicy. Konieczna bywa też biopsja endometrialna, nazywana potocznie wyłyżeczkowaniem macicy, która pozwala pobrać większy wycinek śluzówki.

Zbyt skąpe miesiączki

Zbyt skąpa miesiączka (hypomenorrhoea) trwa od kilku do 48 godzin. Kobieta nie potrzebuje w ciągu dnia więcej niż dwóch podpasek. Rzadko się zdarza, że takie niewielkie krwawienia są cechą fizjologii konkretnej kobiety. Najczęściej dowodzą poważniejszych zaburzeń hormonalnych. Mogą świadczyć o zespole policystycznych jajników, niskim poziomie estrogenów, wynikającym np. z anoreksji. To jednak nie koniec listy możliwych kłopotów. Uszkodzenie błony śluzowej macicy daje takie same objawy. Powodem skąpych miesiączek może być również przebyta gruźlica czy uraz mechaniczny (np. po zabiegu wyłyżeczkowania) lub ostry stan zapalny narządu rodnego. Dzieje się tak wówczas, gdy na śluzówce tworzą się blizny, czyli zrosty ograniczające powierzchnię, z której powinna się złuszczać śluzówka. Niestety, takich zrostów nie da się całkowicie usunąć ze śluzówki macicy nawet operacyjnie, a więc nie można w takich przypadkach przywrócić prawidłowego przebiegu miesiączki. Żeby ustalić rzeczywistą przyczynę bardzo skąpych miesiączek, trzeba oznaczyć poziom hormonów, wykonać USG i histeroskopię. Dopiero po dokładnym rozpoznaniu schorzenia lekarz może zaordynować celowane, czyli dobrane dla konkretnej pacjentki leczenie. Jeśli okaże się, że zaburzenia menstruacyjne wynikają z istotnego rozchwiania gospodarki hormonalnej, wystarczy regularnie przyjmować odpowiednie lekarstwa, żeby stan zdrowia kobiety poprawił się, a miesiączka powróciła do normy.

Rzadkie miesiączki

Gdy menstruacja pojawia się rzadziej niż co 31 dni (oligomenorrhoea), można przypuszczać, że kobieta nie jajeczkuje, co zazwyczaj jest związane z zaburzeniem pracy przysadki mózgowej. Takie sytuacje często wynikają z przeżycia bardzo silnych stresów lub uczestniczenia w jakichś traumatycznych przeżyciach, np. wypadku samochodowym, śmierci bliskiej osoby. Gdy minie stres, zwykle wszystko powraca do normy. Leczenie podejmuje się tylko wtedy, gdy kobieta chce bardzo szybko zajść w ciążę. Podaje się jej wówczas gestageny i zabiega o zlikwidowanie podstawowej przyczyny zaburzenia. Bardzo dobre rezultaty lecznicze przynosi psychoterapia, a zwłaszcza indywidualna terapia, która pozwala się wyciszyć i zapomnieć o przykrych przeżyciach. O częstych miesiączkach (polimenorrhoea) mówi się, gdy krwawienie występuje częściej niż co dwadzieścia cztery  dni. Przy takich zaburzeniach pojawiają się liczne nieprawidłowości, np. do jajeczkowania może dochodzić około ósmego dnia cyklu, bo znacznie skrócona zostaje faza dojrzewania pęcherzyka jajnikowego. Jajeczkowanie może wystąpić również w normalnym terminie, ale krwawienie pojawia się zbyt wcześnie, bo błona śluzowa macicy nie jest dostatecznie dojrzała, by zagnieździło się w niej jajeczko. Leczenie poprzedzają zwykłe specjalistyczne badania, w tym również badania hormonalne. Po ich wykonaniu lekarz podejmuje decyzję, jakie leczenie należy zastosować, jakie dawki leków podawać.

miesięcznik "Zdrowie"

Anna Jarosz