Ból podniebienia - przyczyny

Ból podniebienia może być spowodowany przez bardzo różne czynniki – od zwykłego podrażnienia skórką od chleba, poprzez reakcję alergiczną aż po poważne schorzenia, z nowotworami włącznie. Ból podniebienia może pojawiać się przy przełykaniu, przy przeziębieniu, a także od zatok lub od zęba. Sprawdź, jakie są inne przyczyny bólu podniebienia.

Spis treści

1. Ból podniebienia - suchość w ustach
2. Ból podniebienia - urazy
3. Bolące podniebienie - refluks
4. Ból podniebienia - infekcje
5. Ból podniebienia - chore zatoki
6. Ból podniebienia - alergia
7. Ból podniebienia - zęby
8. Ból podniebienia - afty
9. Ból podniebienia - nowotwory

Ból podniebienia utrudnia normalne funkcjonowanie, ponieważ zazwyczaj dolegliwości nasilają się podczas jedzenia i picia. Pacjenci cierpiący z powodu bólu podniebienia często mówią o pieczeniu, swędzeniu, kłującym lub rozpierającym bólu.

Ból podniebienia - suchość w ustach

Zmniejszone wydzielanie śliny może mieć związek z odwodnieniem organizmu. To także objaw zespołu Sjogrena. Na suchość w ustach narzekają także osoby, które z powodu niedrożnego nosa oddychają przez usta.

Przesuszona śluzówka podniebienia nie tylko boli, ale i swędzi, co podobno jest gorsze od samego bólu.

Wysuszenie śluzówki całej jamy ustnej, co często kończy się bólem podniebienia, dotyka także osoby chrapiące.

Bolesność podniebienia mogą zwiększać także wibracje, w jakie wprowadzane jest podniebienie podczas chrapania. To właśnie dlatego rano pojawia się ból podniebienia miękkiego oraz gardła.

Ból podniebienia - urazy

Niewiele trzeba, aby doszło do podrażnienia podniebienia i związanego z tym bólu. Uszkodzić podniebienie można nawet podczas intensywnego szczotkowania zębów.

Oparzenie podniebienia gorącym posiłkiem lub napojem też zakończy się bólem.

Znacznie gorsze obrażenia mogą się pojawić po przypadkowym wypiciu jakiejś substancji chemicznej.

Poparzone podniebienie jest niezwykle bolesne, żywoczerwone, czasem krwawi. Często też niemożliwe jest przyjmowanie stałych pokarmów.

Do urazu podniebienia często dochodzi podczas gryzienia twardej żywności. Podniebienie może zostać uszkodzone także kością lub ością. Zdarza się, że w takich przypadkach konieczna jest pomoc drugiej osoby, aby usunąć ość z podniebienia. 

Czytaj też: Ość w gardle - co robić i czego nie robić, kiedy ość stanie nam w gardle

Zdarza się także, że ból podniebienia jest skutkiem nadwerężenia tkanek podniebienia po gwałtownych lub długotrwałych wymiotach.

U osób, które palą papierosy lub piją mocny alkohol błona śluzowa podniebienia będzie mocno podrażniona. Takie uszkodzenia będą się objawiały dokuczliwym pieczeniem, a podczas jedzenia bólem. Podniebienie będzie silnie zaczerwienione, mogą też pojawić się drobne nadżerki.

Czytaj też: Skutki palenia papierosów - w jakie mity wierzą palacze?

Bolące podniebienie - refluks

Refluks przełykowo-żołądkowy to dolegliwość, która polega na cofaniu się do przełyku treści znajdującej się w żołądku. Chory odczuwa zgagę, nieprzyjemne pieczenie w gardle i często ból za mostkiem. Objawy nasilają się po spożyciu posiłku i w pozycji leżącej.

Zarzucanie kwaśnych soków żołądkowych powoduje podrażnienie przełyku i delikatnych tkanek jamy ustnej, także podniebienia.

Utrzymywanie takiego stanu zaowocuje zapaleniem podniebienia a w efekcie zapalenia jamy ustnej. Tkanka śluzowa będzie żywoczerwona, a niekiedy pokryta drobnymi nadżerkami.

Kwaśne środowisko w jamie ustnej sprzyja rozwojowi próchnicy, chorobom zębów i nieświeżemu oddechowi.

Dodatkowo może wystąpić ból języka lub jego owrzodzenie oraz chrypka, prowadząca do zmiany barwy głosu.

Czytaj też: Pieczenie języka - przyczyny piekącego bólu języka

Ból podniebienia - infekcje

Infekcja podniebienia może mieć podłoże wirusowe, bakteryjne lub grzybicze. Niezależnie od rodzaju patogenu, wszystkie infekcje jamy ustnej są nieprzyjemne, a czasem dość bolesne.

Stan zapalny obejmuje zazwyczaj nie tylko podniebienie, ale również język, gardło oraz wewnętrzna stronę policzków.

Bakteryjne infekcje spowodowane są przez bakterie, które wniknęły do jamy ustnej różnymi drogami np. przez brudne ręce, zanieczyszczoną żywność, ale także przez kontakty intymne.

Wirusowe zakażenie jamy ustnej najczęściej spowodowane jest przez wirus opryszczki – herpes simplex virus. Także Cytomegalovirus oraz wirus Epsteina-Barr mogą być przyczyną infekcji.

Grzybiczym zapaleniom jamy ustnej sprzyja obniżenie odporności chorego, cukrzyca oraz długotrwała terapia sterydami. Najczęściej przyczyną grzybicy jamy ustnej są drożdżaki. Objawia się białymi nalotami, bolesnością przy przełykaniu śliny i jedzeniu.

Ból podniebienia może towarzyszyć także przeziębieniu, anginie czy grypie. Przy zakażeniu wirusowym mogą być widoczne wypełnione przezroczystym płynem pęcherzyki na podniebieniu miękkim i tylnej ścianie gardła.

Także towarzyszący przeziębieniu katar przyczynia się do oddychania przez usta i wysuszenia śluzówek, co niekiedy wywołuje bolesność podniebienia.

Ból podniebienia - chore zatoki

Zatoki przynosowe to przestrzenie powietrzne w kościach czaszki. Połączone są z jamą nosową, dzięki czemu powietrze i śluz mogą swobodnie się przemieszczać między nimi.

Ból podniebienia może mieć ścisły związek z zapaleniem zatok, ze względu na bliskie ich sąsiedztwo z jamą ustną. Zapaleniu zatok przynosowych sprzyjają niedoleczone infekcje górnych dróg oddechowych, alergie, nieprawidłowości anatomiczne przegrody nosa, przerost migdałka gardłowego, a nawet próchnica zębów.

Choroba manifestuje się jako silny, rozpychający ból głowy, który nasila się przy pochylaniu do przodu, kasłaniu, wysiłku. Charakterystyczna jest również bolesność przy dotyku i opukiwaniu chorej okolicy.

Infekcja zatok szczękowych (zlokalizowanych bezpośrednio nad podniebieniem) powoduje często ból szczęki, policzków, ból zębów, a także ból podniebienia.

Ból podniebienia - alergia

Ból w podniebieniu może mieć także podłoże alergiczne. Uczucie dyskomfortu (nie zawsze bólu) pojawia się w wyniku kontaktu z substancjami uczulającymi. Mogą one znajdować się w jedzeniu, pastach do zębów, płynach do płukania ust, a także w szminkach czy kremach.

W wyniku reakcji alergicznej może pojawić się nie tylko silne swędzenie podniebienia, ale także zaczerwienienie i obrzęk. To sytuacja, która wymaga pilnej konsultacji z laryngologiem.

Ból podniebienia - zęby

Ból pochodzący od chorych zębów może promieniować na podniebienie. Podobnie będzie w przypadku chorób dziąseł. Ale ból podniebienia może wystąpić także po usunięciu kamienia nazębnego czy też po leczeniu stomatologicznym, zwłaszcza wtedy, gdy przez długi czas trzyma się otwarte usta.

Ból podniebienia - afty

Afty na podniebieniu i w innych rejonach jamy ustnej występują nie tylko u dzieci. Problem dotyczy także dorosłych, zwłaszcza wtedy, gdy niedostatecznie dbają o higienę, noszą źle dopasowane protezy zębowe lub mają nawyk gryzienia np. długopisu lub ołówka.

Afty to niewielkie, ale bardzo bolesne nadżerki w błonie śluzowej, pokryte białym nalotem i otoczone przekrwiona śluzówką.

Ból podniebienia - nowotwory

Choroby nowotworowe rozwijające się w obrębie czaszki mogą wywoływać ból. Rosnące guzy jamy ustnej, zatok, ale także innych fragmentów czaszki będą uciskały na zakończenia nerwowe, co objawi się bólem.

Czytaj też: Nowotwory jamy ustnej i gardła: objawy. Jak rozpoznać raka jamy ustnej i gardła?

O autorze

Anna Jarosz

Dziennikarka od ponad 40 lat zaangażowana w popularyzację edukacji zdrowotnej. Laureatka wielu konkursów dla dziennikarzy zajmujących się medycyną i zdrowiem. Otrzymała m. in. Nagrodę Zaufania „Złoty OTIS” w kategorii „Media i Zdrowie”, Wyróżnienie Św. Kamila przyznawane z okazji Światowego Dnia Chorego, dwukrotnie „Kryształowe Pióro” w ogólnopolskim konkursie dla dziennikarzy promujących zdrowie oraz wiele nagród i wyróżnień w konkursach na „Dziennikarza Medycznego Roku” organizowanego przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia.

Przeczytaj więcej tekstów tej autorki

Anna Jarosz