Ból jajników - przyczyny. Objawem jakiej choroby jest ból jajników?

Ból jajników to nieprzyjemne wrażenie kłucia lub rozpierania w podbrzuszu. Przyczyny bólu jajników mogą być bardzo różne i nie zawsze są powodem do niepokoju. Jeśli jednak poza bólem pojawiają się np. bardzo obfite miesiączki, upławy o nieprzyjemnym zapachu lub częste parcie na pęcherz moczowy, konieczna jest konsultacja ginekologiczna. Sprawdź, jakie są przyczyny bólu jajników i na jakie choroby może wskazywać.

Spis treści

1. Ból jajników - przyczyny
2. Ból jajników - na jakie choroby może wskazywać ból jajników?
3. Bóle jajników a tabletki antykoncepcyjne
4. Bóle jajników a ciąża

Bóle jajników to dolegliwości odczuwane po lewej lub prawej stronie podbrzusza jako kłucie, rozpieranie lub przeszywający ból. Przyczyny bólu jajników mogą być złożone, jednak przede wszystkim zależą od postaci bólu i objawów towarzyszących.

Ból jajników - przyczyny

Ból jajników jest objawem charakterystycznym dla owulacji i wiąże się z uwolnieniem z jajnika do jajowodów komórki jajowej. Jest to proces naturalny. Powodów do niepokoju nie powinien wzbudzać również ból jajników po stosunku. Zazwyczaj jest on spowodowany stresem, złą pozycją oraz abstynencją seksualną. Jeśli w takich sytuacjach nie obserwujesz objawów towarzyszących, np. wydzieliny o zmienionym kolorze i nieprzyjemnym zapachu - nie ma powodów do niepokoju.

• Owulacja

Pojawiający się w połowie cyklu miesięcznego ból po jednej stronie podbrzusza spowodowany jest pęknięciem pęcherzyka Graafa i uwolnieniem z jajnika komórki jajowej. Dlatego jeśli przed okresem dokucza ci lekki ból jajników, bez żadnych objawów współtowarzyszących, nie ma powodów do niepokoju. Jeśli ból jest bardzo dokuczliwy, zażyj tabletkę przeciwbólową i połóż się. Działanie rozkurczowe ma także masaż tej okolicy np. butelką z ciepłą wodą.

• Stres

Jeśli bóle jajnika i podbrzusza pojawiają się np. przed stosunkiem seksualnym lub w jego trakcie, przyczyną może być stres. Jeśli odczuwasz lęk przed zbliżeniem, udaj się do seksuologa, ponieważ tego typu stan może przeobrazić się w fobię seksualną.

• Zła pozycja seksualna

Nie bez znaczenia jest także pozycja seksualna i charakter współżycia. Niektóre pozycje mogą przyczynić się do uciskania narządów miednicy mniejszej, w tym macicy, jajowodów i jajników. Wtedy podczas stosunku może pojawić się kłucie w podbrzuszu.

• Zespół napięcia przedmiesiączkowego

To zespół objawów psychicznych, fizycznych i emocjonalnych, który pojawia się na kilka dni przed menstruacją i ustępuje z chwilą jej rozpoczęcia. Lista objawów PMS jest bardzo długa i obejmuje wahania nastrojów, bóle jajników i zmęczenie.

W złagodzeniu objawów PMS pomogą leki przeciwbólowe, zbilansowana dieta, lekki wysiłek fizyczny (zwłaszcza na świeżym powietrzu), a także leki uspokajające.

Ból jajników - na jakie choroby może wskazywać ból jajników?

Ból jajników może być również jednym z symptomów chorób określanych jako kobiece. Wtedy na obraz kliniczny choroby składają się także inne objawy współtowarzyszące, np. nieprzyjemna wydzielina z pochwy, nudności lub ból podczas stosunku. W takiej sytuacji niezbędna jest konsultacja ginekologiczna.

• Endometrioza

Endometrioza to choroba, której istotą jest migracja błony śluzowej macicy poza jej jamę. Choroba rozwija się powoli, a wśród niewielu objawów, jakie daje, są m.in. ból w podbrzuszu, który promieniuje na całą miednicę, i obfite krwawienia miesiączkowe. Endometriozę zaczyna się podejrzewać, kiedy kobieta odczuwa ból podczas stosunku i ma problemy z zajściem w ciążę.

• Torbiel jajnika

Ból jajnika może być wynikiem powiększającej się torbieli jajników (a nawet pęknięcia). Dopiero wtedy dochodzi do ucisku okolicznych tkanek, co objawia się m.in. bólem podbrzusza i uczuciem parcia na pęcherz moczowy. Pojawiają się również zaburzenia cyklu i/lub krwawienia międzymiesiączkowe.

W przypadku pęknięcia torbieli i wydostania się jej zawartości do jamy otrzewnej, pojawiają się objawy "ostrego brzucha", bo dochodzi do zapalenia otrzewnej.

• Zapalenie przydatków

Zapalenie przydatków to choroba, w której stan zapalny wywołany przez bakterie obejmuje jajniki i jajowody. Charakterystycznym symptomem choroby jest nagły, skurczowy ból po obu stronach podbrzusza, który promieniuje do pachwin i ud. Objawami towarzyszącymi są osłabienie, gorączka lub stan podgorączkowy. Niekiedy pojawiają się także nudności, wymioty (wskutek podrażnienia otrzewnej), biegunka. Wtedy choroba może być mylona z zatruciem pokarmowym.

• Skręt torbieli jajnika

Do skrętu torbieli jajnika dochodzi w wyniku zaciśnięcia naczyń krwionośnych i zatrzymania dopływu krwi do jajnika, co objawia się nagłym, silnym bólem w dole brzucha, który przypomina kolkę, nudnościami i wymiotami, a czasem nawet omdleniem.

• Zespół policystycznych jajników

To zaburzenie hormonalne, którego istotą jest zmiana stężeń różnych hormonów w organizmie (najczęściej podniesienie poziomu androgenów - męskich hormonów płciowych, inspiny a także hormonu luteinizującego).  Powiększone w wyniku zaburzeń hormonalnych jajniki uciskają na sąsiadujące kanki i przyczyniają się do chronicznego bólu nie tylko podbrzusza, lecz całej miednicy.

• Nowotwór jajników

Rak jajników przez długi czas nie daje żadnych objawów. Dopiero, kiedy guz zaczyna rozrastać się poza jajniki, pojawiają się silne bóle podbrzusza. Wówczas objawami towarzyszącymi mogą być przedłużająca się niestrawność, wzdęcia, zaparcia i wymioty, dlatego raka jajników łatwo można pomylić z zatruciem pokarmowym lub inną dolegliwością żołądkowo-jelitową. Dopiero wodobrzusze, parcie na pęcherz i obrzęk nóg dają cały obraz kliniczny choroby.

• Zakażenia dróg moczowych

Bakterie obecne w drogach moczowych przyczyniają się do powstania stanu zapalnego układu moczowego. Wówczas pojawiają się ból w podbrzuszu, częste lub natychmiastowe oddawanie moczu, któremu towarzyszy uczucie pieczenia. W większości przypadków są to objawy zapalenia pęcherza moczowego.

• Zapalenie macicy

Stan zapalny macicy jest wywoływany przez wiele patogennych drobnoustrojów: bakterie, wirusy, grzyby, a nawet pasożyty. Świąd i pieczenie pochwy, nieprzezroczysta, żółtawa wydzielina (a w zaawansowanym stadium białe upławy) i bóle w podbrzuszu (a nawet bóle pleców) to najczęstsze objawy choroby. W celu dokładnej diagnozy należy udać się do lekarza, ponieważ objawy zapalenia macicy są podobne do objawów zapalenia pochwy, która jest najczęstszym źródłem zakażenia.

• Nadżerka szyjki macicy

Ubytek nabłonka części pochwowej szyjki macicy może być następstwem zapalenia szyjki macicy lub pochwy, jak również urazu mechanicznego (np. w czasie porodu, poronienia). Na krótkiej liście objawów choroby znajdują się bóle jajników, a także plamienia między miesiączkami lub po stosunku.

Bóle jajników a tabletki antykoncepcyjne

Zażywanie pigułek antykoncepcyjnych nie powoduje bólu jajnika. Inne chemiczne środki antykoncepcyjne, np. kremy i żele plemnikobójcze, wkładki wewnątrzmaciczne czy globulki dopochwowe również nie przyczyniają się do powstania bólów w podbrzuszu.

Bóle jajników a ciąża

Bóle jajników w ciąży mogą być naturalnym objawem dostosowywania się organizmu kobiety do zmian zachodzących w jej ciele.

Jeżeli kobieta w I trymestrze ciąży odczuwa ból podbrzusza w postaci regularnych, tępych i nasilających się bolesnych skurczów, może to wskazywać na odklejenie się łożyska. Należy w takiej sytuacji niezwłocznie zgłosić się do ginekologa.

Z kolei bóle podbrzusza, zwłaszcza ostre lub "kłujące", oraz silne krwawienie podczas ciąży mogą wskazywać na poronienie.

Jeśli ból pojawia się po jednej stronie podbrzusza i towarzyszy mu krwawienie z dróg rodnych trwające tydzień lub dłużej po miesiączce oraz wysokie tętno i pocenie się, może świadczyć to o ciąży jajowodowej. W takim wypadku należy jak najszybciej udać się na pogotowie.

Ciąża pozamaciczna, czyli zagnieżdżenie zapłodnionej komórki jajowej w jajniku lub jajowodzie zamiast w ścianie macicy, objawia się jednostronnym bólem podbrzusza, zatrzymaniem miesiączki i krwawieniem z dróg rodnych, które pojawia się najczęściej w 2. miesiącu od zatrzymania okresu.

Monika Majewska