Bezsenność - choroby, które powodują problemy ze snem

2022-05-27 14:37

Bezsenność to dolegliwość, której przyczyną może być niewywietrzone pomieszczenie lub zbyt wysoka temperatura w nim panująca. Jednak najczęstszą przyczyną kłopotów ze snem są dolegliwości zdrowotne, np.: zgaga, bezdech nocny, choroby reumatyczne, układu oddechowego, pokarmowego albo nadczynność tarczycy. Sprawdź, które choroby mogą powodować bezsenność.

budzik stojący na łóżku
Autor: Getty Images

Spis treści

  1. Bezsenność - przyczyny. Niewydolność serca
  2. Bezsenność - przyczyny. Nadciśnienie tętnicze
  3. Bezsenność - przyczyny. Astma
  4. Bezsenność - przyczyny. Nadczynność tarczycy
  5. Bezsenność - przyczyny. Zgaga
  6. Bezsenność - przyczyny. Zespół niespokojnych nóg
  7. Bezsenność - przyczyny. Menopauza
  8. Bezsenność - przyczyny. Stres
  9. Bezsenność - przyczyny. Choroba psychiczna
  10. Bezsenność - przyczyny. Leki i używki

Bezsenność może mieć różne przyczyny. Kłopoty ze snem może powodować na przykład niewywietrzony pokój, w którym jest duszno i temperatura powietrza jest zbyt wysoka. Do problemów ze snem może się przyczynić także niewygodne łóżko, hałas zza ściany czy odgłos chrapania.

Jednak najczęstszą przyczyną trudności w zasypianiu, utrzymaniu snu, zbyt wczesnego budzenia się lub snu o złej jakości (który nie daje wypoczynku), są różne, często bardzo poważne, choroby.

10 przykazań dobrego snu

Bezsenność - przyczyny. Niewydolność serca

Jedną z poważniejszych przyczyn bezsenności jest lewokomorowa niewydolność serca. Wówczas chory nie może spać na płasko, gdyż serce nie jest w stanie przepompować krwi zgromadzonej w płucach. Chory ma duszność i musi usiąść, co wybudza go ze snu.

Bezsenność - przyczyny. Nadciśnienie tętnicze

Gdy naczynia krwionośne zarastają blaszką miażdżycową, krew nie może przez nie swobodnie przepływać. Wtedy pojawiają się bóle i zawroty głowy, czasem duszność i bezsenność. U niektórych osób ciśnienie w nocy może być bowiem zbyt wysokie, co może objawiać się m.in. trudnościami w zasypianiu lub utrzymaniu snu, zbyt wczesnym budzeniem się czy snem złej jakości.

Bezsenność - przyczyny. Astma

Bezsenność mogą powodować także przewlekłe choroby płuc, np. astma. W przypadku tego schorzenia napady duszności najczęściej występują właśnie w nocy. Również obturacyjna choroba płuc wiąże się z ze spłyceniem snu nocnego oraz skróceniem całkowitej długości snu w ciągu nocy.

Bezsenność - przyczyny. Nadczynność tarczycy

Podwyższony poziom hormonów tarczycy, który obserwuje się w przebiegu jej nadczynności, może przyczynić się m.in. do niepokoju czy przyspieszenia rytmu serca, co może doprowadzić do bezsenności.

Bezsenność - przyczyny. Zgaga

Ta przykra dolegliwość może budzić nawet kilka razy w ciągu nocy, pogarszając samopoczucie. Wpływa na jakość życia oraz na kondycję całego organizmu.

Masz zgagę i chcesz się wyspać? Nie pij dużej ilości płynów przed pójściem spać

To uczucie palenia za mostkiem. Rozpoczyna się w nadbrzuszu i promieniu wzdłuż klatki piersiowej do szyi Powoduje to wsteczne zarzucanie kwaśnej treści żołądkowej do przełyku i drażnienie jego błony śluzowej. W pozycji leżącej utrudnione jest przełykanie i nasilają się objawy. Chorego budzi silny kaszel i uczucie dławienia. Jeżeli brak snu spowodowany jest przez zgagę, trzeba ustalić przyczyną występowania schorzenia.

Zgaga występująca sporadycznie jest dolegliwością wynikająca z niezdrowego stylu życia lub złych przyzwyczajeń.

Bezsenność - przyczyny. Zespół niespokojnych nóg

Szacuje się, że około 10 proc. społeczeństwa nie wysypia się, bo cierpi na zespół niespokojnych nóg (RLS - Restless Legs Syndrome). To mimowolne ruchy samych nóg. Naukowcy zbadali, że może ich być ok. 50 w ciągu godziny (rekordzistów zarejestrowano nawet 800 ruchów nóg na godzinę). Cierpiący na RLS opisują swoje doznania jako mrówki biegające pod skórą, robaki pełzające między mięśniami czy krew buzującą w żyłach. Objawy te z niewiadomego powodu nasilają się w trakcie odpoczynku, czyli m.in. właśnie w czasie snu.

Nie wiadomo dokładnie co jest przyczyną tej przypadłości. Jedna z tez powołuje się na genetyką - podobno wystarczy po jednym z rodziców odziedziczyć wadliwy gen. U ok. 40 proc. chorych symptomy RLS ujawniają się już w dzieciństwie. Z wiekiem choroba się pogłębia. Wywołać lub zaostrzyć objawy tego schorzenia mogą też np. niektóre choroby (m.in. cukrzyca, mocznica, niedokrwistość z niedoboru żelaza), pewne leki (np. przeciwwymiotne, przeciwpadaczkowe, antyalergiczne).

Niestety dotychczas nie wynaleziono leku, który uspokoiłby nogi i pozwalał wreszcie porządnie się wyspać. Niektórym pomaga późne chodzenie spać (o 2-3 w nocy), innym ciepłe lub zimne okłady na łydki, a jeszcze innym np. joga.

Lekarze ordynują zaś m.in. leki działające na tzw. układ dopaminy (neuroprzekaźnika w mózgu, którego zbyt niski poziom naukowcy wiążą z objawami RLS), środki zmniejszające napięcie mięśni albo nasenne. Niestety, żadna z tych terapii nie jest pozbawiona skutków ubocznych.

Ważne

Bezsenność w czasie ciąży i przed porodem

Przyczyn bezsenności w ciąży jest wiele - pojawiają się kurcze nóg, macica uciska przeponę, dziecko nie daje spokoju, a dodatkowo przyszła mama bardzo często musi wstawać w nocy do toalety. W takiej sytuacji ciężarna powinna przed snem wykonać ćwiczenia relaksacyjne, wziąć kąpiel z kilkoma kroplami olejku z lawendy i wywietrzyć sypialnię.

Bezsenność - przyczyny. Menopauza

Badania wykazują, że estrogeny wydłużają fazę REM. Problemy ze snem mogą więc mieć panie po menopauzie. W takim przypadku skuteczną metodą walki z bezsennością jest zastosowanie u nich hormonalnej terapii zastępczej.

Bezsenność - przyczyny. Stres

Życie w ciągłym stresie, w stanie ciągłego niepokoju lub przeżycie silnego szoku emocjonalnego również może się przyczynić do problemów z zasypianiem. Wówczas w ciągu dnia pojawiają się objawy, takie jak problemy z pamięcią i koncentracją, osłabienie motywacji czy uczucie ogromnego wyczerpania.

Bezsenność - przyczyny. Choroba psychiczna

Problemy ze snem są także częstym objawem chorób psychicznych, m.in. choroby afektywnej dwubiegunowej, nerwicy czy schizofrenii. Bezsenność lub zbyt wczesne budzenie się dotyka zwłaszcza osoby cierpiące na depresję. Do zaburzenia snu dochodzi także w przebiegu chorób, które są przeciwieństwem zespołów depresyjnych czy zaburzeń lękowych, np. zespole maniakalnym. Chorzy zmagający się z tym schorzeniem są nadmiernie pobudzeni, co utrudnia im zasypianie.

Bezsenność - przyczyny. Leki i używki

Do problemów ze snem mogą się przyczynić także niektóre leki, takie jak antydepresanty, glikokortykosteroidy czy doustne leki antykoncepcyjne. Również leki hamujące apetyt mogą spowodować bezsenność. Osoby, które nagle odstawiły lub przedawkowały leki uspokajające, także mogą mieć kłopoty z zasypianiem.

Poza tym przyczyną bezsenności może być wypicie - zwłaszcza przed snem - dużej ilości kawy i mocnej herbaty, Yerba Mate czy napojów energetyzujących.