10 niepokojących oznak niedoboru żelaza. Sprawdź, czy masz te objawy

Objawy niedoboru żelaza nie zawsze są wyraźne i oczywiste. Często organizm w bardzo subtelny sposób daje nam znać, że brakuje mu tego pierwiastka. Tymczasem niedobór żelaza jest bardzo częsty, zwłaszcza u kobiet - a oznaki niedoboru bywają naprawdę uciążliwe. Jakie są wczesne lub nietypowe objawy niedoboru żelaza? Po czym poznać, że czas zrobić badania i w razie potrzeby zmienić dietę lub zacząć suplementować żelazo? Oto najczęstsze objawy niedoboru żelaza.

Spis treści

1. Silne zmęczenie, problemy z koncentracją
2. Blada skóra i śluzówki
3. Ból i zawroty głowy
4. Zadyszka i duszności
5. Ból i obrzęk języka, spierzchnięte usta
6. Sucha skóra, wypadające włosy, słabe paznokcie
7. Nadmierne pragnienie
8. Nieregularne bicie serca
9. Niespokojne nogi
10. Skłonność do infekcji

Objawy niedoboru żelaza to bolączka wielu osób - częściej kobiet, niż mężczyzn, gdyż jedną z jego przyczyn jest utrata krwi w trakcie obfitych miesiączek.

Wśród powodów deficytu żelaza wymienia się również dietę nie zapewniającą dostatecznej podaży żelaza (np. ubogą w produkty zawierające żelazo czy monotonną lub dietę wegetariańską), a także zapalne choroby jelit, dializy nerek, chorobę wrzodową żołądka, zażywanie niektórych leków (np. obniżających ciśnienie krwi lub antybiotyków), aktywność fizyczną, czy niektóre typy nowotworów. Wyższe zapotrzebowanie na żelazo mają również kobiety w ciąży.

Warto wiedzieć, że objawy niedoboru żelaza mogą się różnić w zależności od stopnia niedoboru tego pierwiastka. Wczesne objawy niedoboru żelaza mogą być niemal niedostrzegalne, ale im wyższy jest deficyt, tym silniejsze będą symptomy.  

Żelazo jest bowiem niezbędne do tego, by organizm mógł funkcjonować - uczestniczy w wytwarzaniu hemoglobiny (składnika czerwonych krwinek), dzięki której możliwy jest transport tlenu do tkanek i mięśni. Jeśli żelaza jest za mało, poziom czerwonych krwinek również się obniża, co sprawia, że komórki nie otrzymują właściwej ilości tlenu.

Najpoważniejszym skutkiem niedoboru żelaza jest anemia. A jakie są symptomy braku tego pierwiastka?

Silne zmęczenie, problemy z koncentracją

To jeden z najczęściej występujących i najbardziej charakterystycznych objawów niedoboru żelaza, bezpośredni efekt zbyt małej ilości hemoglobiny. Gdy do tkanek i mięśni dociera niewystarczająca ilość tlenu, nie wytwarzają one energii.

Niedostatek hemoglobiny usiłuje równoważyć serce, które pracuje wtedy ciężej, by dostarczyć do komórek więcej natlenowanej krwi, a to z kolei może wywoływać zmęczenie. Mogą mu towarzyszyć różne dolegliwości, np. problemy ze skupieniem uwagi.

Blada skóra i śluzówki

Za typowy objaw niedoboru żelaza uważana jest również bladość śluzówek na wewnętrznej stronie dolnych powiek (często właśnie je lekarz obejrzy w pierwszej kolejności, nim jeszcze wypisze skierowanie na badania) oraz blada cera. Dzieje się tak na skutek niskiego poziomu czerwonych krwinek, odpowiadających m.in. za czerwony kolor krwi.

Ból i zawroty głowy

Nawracające bóle głowy to jeden z wczesnych objawów niedoboru żelaza - prawdopodobnie ma związek z lekkim niedotlenieniem struktur mózgu, do jakiego dochodzi na skutek zbyt niskiego poziomu czerwonych krwinek. Bólowi głowy mogą towarzyszyć zawroty głowy, chociaż zdarza się, że to właśnie zawroty głowy są jedynym objawem niedoboru żelaza.

Zadyszka i duszności

Zbyt niski poziom hemoglobiny oznacza, że podczas jakiegokolwiek wysiłku (nawet tak banalnego jak chodzenie) musimy oddychać szybciej, by dostarczyć do mięśni więcej tlenu. W pewnych sytuacjach pojawia się więc zadyszka - np. wtedy, gdy trzeba wejść po schodach lub podbiec kilka metrów do autobusu. Zadyszce może również towarzyszyć duszność, czyli subiektywne uczucie "braku powietrza" podczas oddychania.

Ból i obrzęk języka, spierzchnięte usta

Za nietypowy objaw niedoboru żelaza wiele osób uważa obrzęk języka i jego ból, a także stany zapalne w obrębie jamy ustnej - pieczenie, zmiany w odczuwaniu smaku, zmiana odcienia języka, czy widoczne wygładzenie jego powierzchni, a nawet pęknięcia w kącikach ust. Tymczasem żelazo jest ważne również dla zdrowia tkanek i narządów w tej okolicy, dlatego takie dolegliwości przy niedoborze żelaza są zupełnie normalne.

Najczęstsze objawy niedoboru żelaza: 

Zobacz galerię 13 zdjęć

Sucha skóra, wypadające włosy, słabe paznokcie

Jeśli twoja skóra stała się sucha i nie pomaga jej żaden krem, włosy wypadają, łamią się, a paznokcie są kruche i mają charakterystyczne podłużne prążki z rowkami, to niemal pewne, że masz niedobór żelaza. Skóra, włosy i paznokcie również potrzebują bowiem tlenu transportowanego za pośrednictwem hemoglobiny - gdy jej poziom jest zbyt niski, tlen trafia do nich dopiero po zaspokojeniu potrzeb mięśni i narządów wewnętrznych. 

Nadmierne pragnienie

Silne pragnienie zazwyczaj kojarzone jest z chorobami takimi jak cukrzyca - tymczasem ono również może być objawem niedoboru żelaza. W wyniku braku tego pierwiastka organizm może bowiem tracić inne składniki mineralne - ich brak musi uzupełnić m.in. przez odpowiednią podaż płynów.

Nieregularne bicie serca

Kołatanie serca odczuwane jako nieregularny rytm może być jednym z objawów niedoboru żelaza - niski poziom hemoglobiny powoduje, że układ krążenia musi pracować bardziej intensywnie, by dostarczyć tlen do każdej komórki ciała. Serce zmuszane jest więc do większego wysiłku.

Niespokojne nogi

Niedobór żelaza może również wywoływać uczucie swędzenia stóp, mrowienia i drętwienia nóg, niektóre badania sugerują również, że może mieć związek z zespołem niespokojnych nóg czyli przypadłością, która wywołuje m.in. nieodpartą potrzebę poruszania nogami w trakcie spoczynku. Dlatego warto oznaczyć poziom tego pierwiastka wówczas, kiedy odczuwasz powyższe objawy lub często budzisz się ze zdrętwiałymi nogami.

Skłonność do infekcji

Niedobór żelaza może być również przyczyną nawracających przeziębień i podatności na infekcje, słowem - osłabieniem układu odpornościowego. Żelazo jest bowiem bardzo ważne dla odporności, gdyż uczestniczy m.in. w wytwarzaniu przeciwciał, odpowiada również za prawidłową pracę śledziony, jednego z ważnych narządów układu odpornościowego. Osoby, które mają zbyt mało tego pierwiastka, chorują więc częściej.

Jedzenie bogate w żelazo. W tych produktach jest go najwięcej:  

Zobacz galerię 10 zdjęć

JAKICH WITAMIN I MINERAŁÓW CI BRAKUJE?

Pytanie 1 z 9

Jak określisz swoje samopoczucie?

Zmęczenie, poddenerwowanie, niepokój, zaburzenia snu, a nawet stany depresyjne to moja codzienność

Jestem apatyczna, najchętniej cały czas bym spała

Dokuczają mi zmęczenie, rozdrażnienie, kołatanie serca, a moje ciśnienie jest wyraźnie podwyższone

Czasem jestem zmęczona, ale odzyskuję siły po odpoczynku

Moje samopoczucie jest bardzo dobre

Następne pytanie

Katarzyna Hubicz