Rak prostaty: objawy, badania, leczenie

Rak prostaty jest jednym z częściej rozpoznawanych nowotworów u mężczyzn. Nowotwór prostaty rozwija się powoli - od pojawienia się pierwszych komórek nowotworowych do wystąpienia objawów choroby upływa nawet kilkanaście lat. Do badań pozwalających wykryć raka prostaty należą badanie per rectum, oznaczenie PSA we krwi i biopsja gruczołu krokowego. W leczeniu tego nowotworu stosuje się m.in. hormonoterapię - leki blokujące męskie hormony płciowe, odpowiedzialne za rozwój komórek rakowych.

Rak gruczołu krokowego (po łacinie prostata) to jest jednym z częściej rozpoznawanych nowotworów u mężczyzn żyjących w krajach uprzemysłowionych. W Polsce w 2005 roku zarejestrowano 7095, a w 2010 roku - 9200 nowych zachorowań nowotwór prostaty.

Z raportu Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że w 2008 roku rak gruczołu krokowego był drugim co do częstości występowania nowotworów złośliwych, na który zapadali mężczyźni w Polsce.

Rak prostaty rozwija się bardzo powoli, często przez wiele lat nie dając żadnych objawów. Bywają przypadki, że od pojawienia się pierwszych komórek nowotworowych do wystąpienia objawów raka upływa nawet kilkanaście lat.

Z tego względu ważne są wszelkie metody pozwalające na wczesne wykrycie oraz monitorowanie rozwoju choroby.

Spis treści

1. Rak prostaty - czynniki ryzyka zachorowania na raka prostaty
2. Rak prostaty - trudna diagnoza
3. Rak prostaty - objawy
4. Rak prostaty - badania
5. Wysoki poziom PSA nie zawsze świadczy o raku prostaty
6. Rak prostaty - biopsja gruczołu krokowego
7. Rak prostaty - leczenie
8. Nowe leki dla chorych na raka prostaty
9. Rak prostaty a dieta

Rak prostaty - czynniki ryzyka zachorowania na raka prostaty

Czynnikami ryzyka wystąpienia raka prostaty są wiek, rasa oraz dodatni wywiad rodzinny. Średni wiek wykrywania raka prostaty wynosi obecnie 71 lat.

Nowotwór prostaty częściej rozwija się u mężczyzn rasy czarnej, u których średni wiek występowania choroby jest niższy niż w wypadku rasy białej, a wyniki leczenia gorsze.

Dużo uwagi poświęca się poszukiwaniu czynników genetycznych usposabiających do występowania raka prostaty. Uważa się, że jeżeli rak prostaty rozwija się u krewnego pierwszego stopnia, to ryzyko u pozostałych mężczyzn w rodzinie jest dwukrotnie powiększone.

Obecnie zidentyfikowano 6 miejsc w genomie człowieka, których mutacje mogą sprzyjać wystąpieniu tego nowotworu.

Dziedziczna postać raka prostaty rozwija się w młodszym wieku, natomiast przebieg oraz wyniki leczenia są zbliżone do przypadków niewystępujących dziedzicznie.

Rak prostaty - trudna diagnoza

Podstawowymi metodami stosowanymi przy rozpoznaniu raka gruczołu krokowego są:

• wywiad lekarski,
• badanie przez odbytnicę (zwane badaniem per rectum),
• określenie stężenia PSA w surowicy krwi
• oraz ultrasonografia przezodbytnicza (TRUS).

Znaczenie dokładnego zebrania wywiadu jest ważne przy stawianiu każdej diagnozy, jednak w wypadku raka gruczołu krokowego dolegliwości nie są charakterystyczne. Ich rodzaj może zależeć od stopnia zaawansowania zmian.

Rak prostaty - objawy

W przypadkach raka ograniczonego do samego gruczołu krokowego mogą występować takie objawy jak:

• częste oddawanie moczu, także w nocy
• trudności w oddawaniu moczu (trudności w rozpoczęciu oddawania moczu, słaby lub przerywany strumień)
• wrażenie niepełnego opróżnienia pęcherza.

W przypadkach bardziej zaawansowanych może występować:

• krwiomocz
• uczucie pieczenia przy oddawaniu moczu
• bóle w podbrzuszu
• nietrzymanie moczu
• zaburzenia wzwodu
• bóle okolicy lędźwiowej oraz krocza
• obecność krwi w spermie
• bóle oraz krwawienia z odbytu.

W przypadkach bardzo zaawansowanych objawy raka prostaty związane są z przerzutami i stwierdza się bóle kostne, patologiczne złamania kości, porażenie kończyn i inne objawy ucisku na rdzeń kręgowy, powiększenie węzłów chłonnych, zaburzenia krzepnięcia oraz wyniszczenie nowotworowe.

Rak prostaty - badania

Badanie per rectum jest dobrą metodą, pod warunkiem że osoba badająca ma odpowiednie doświadczenie w zakresie interpretacji stwierdzanych odchyleń.

Szacuje się, że metodą tą można rozpoznać raka gruczołu krokowego w 30-50% przypadków. Pozostały odsetek wymaga zaangażowania metod bardziej skomplikowanych. Znaną i szeroko stosowaną metodą jest oznaczanie PSA we krwi.

Wysoki poziom PSA nie zawsze świadczy o raku prostaty

PSA jest białkiem wytwarzanym zarówno przez komórki zdrowe, jak i zmienione nowotworowo. Stwierdzenie podwyższonego poziomu PSA nie jest jednoznaczne z postawieniem diagnozy raka, bo podwyższenie tego markera występuje także u osób z łagodnym rozrostem gruczołu krokowego lub z zapaleniem tego narządu.

Prawdopodobieństwo rozpoznania zwiększa się wraz ze wzrostem poziomu PSA, a w szczególności gdy obserwuje się wzrost markera w czasie.

Za górną granicę normy przyjmuje się 4 mg/ml. Ponieważ poziom PSA zależy także od objętości gruczołu krokowego. Jednym ze wskaźników diagnostycznych jest także oznaczanie stosunku stężenia PSA do objętości gruczołu krokowego określanej metodą usg.

Wartości > 0,15 ng/ml/g przemawiają za zwiększonym ryzykiem obecności zmiany nowotworowej.

Rak prostaty - biopsja gruczołu krokowego

Ostateczne rozpoznanie raka prostaty stawiane jest na podstawie biopsji oraz badania pobranego materiału pod mikroskopem.

Wykonanie biopsji nie przesądza o wykluczeniu raka prostaty, bo zdarza się, że nie zostaną pobrane komórki zmienione nowotworowo lub liczba pobranych komórek jest zbyt mała, aby można było jednoznacznie ustalić rozpoznanie choroby.

Jednak nawet postawienie rozpoznania nie przesądza o dalszym postępowaniu, ponieważ rozwój raka prostaty w niektórych przypadkach jest dość powolny i nie zawsze jest konieczne natychmiastowe leczenie.

W odniesieniu do raka prostaty maksyma, że każdy przypadek wymaga obserwacji oraz indywidualnego podejścia ma szczególnie mocne zastosowanie.

Męski zabójca? Prostata

youtube.com/Najprościej Mówiąc

Rak prostaty - leczenie

Leczenie zależy przede wszystkim od stopnia zaawansowania raka prostaty.

- Od kilku lat przeżywamy niezwykle przemiany w podejściu do chorych z rakiem gruczołu krokowego. Dotyczy to wszystkich etapów, od rozpoznania do leczenia choroby zaawansowanej. Nowe doniesienia i terapie wymagają przedyskutowania w gronie specjalistów z różnych dziedzin, tak aby droga, którą musi przebyć pacjent, była dlań sumą najlepszych wyborów - mówi dr Iwona Skoneczna, onkolog specjalizujący się w leczeniu nowotworów urologicznych.

W przypadkach mało zaawansowanych skuteczne wyleczenie można uzyskać metodą operacyjną, stosując całkowite usunięcie gruczołu krokowego. Wybierając tę metodę należy pamiętać o możliwości wystąpienia takich powikłań jak nietrzymanie moczu oraz zaburzenia potencji.

Inną metodą postępowania jest radioterapia, czyli naświetlanie. Możliwe są do stosowania metody klasyczne, jak i nowsze, wykorzystujące pierwiastki promieniotwórcze.

Z tą metodą także wiąże się ewentualność przykrych komplikacji, takich jak biegunki, owrzodzenie odbytnicy, nietrzymanie moczu czy zaburzenia wzwodu.

Poza klasycznymi sposobami leczenia raka prostaty dostępne są nowe metody terapeutyczne, mające szczególne znaczenie dla przypadków nowotworów rozpoznawanych w fazie zaawansowanej, co ma miejsce u 20% pacjentów.

Nowe leki dla chorych na raka prostaty

Jednym z nowych leków przeznaczonych do leczenia pacjentów z zaawansowanymi postaciami raka prostaty jest kabazitaxel.

Wyniki leczenia tym cytostatykiem przedstawione na kongresie American Society of Clinical Oncology w 2010 roku wskazują, że skojarzone leczenie tym preparatem oraz prednizonem znamiennie zmniejszało ryzyko zgonu o 28% u chorych z przerzutowym rakiem prostaty opornym na leczenie hormonalne.

Wydłużenie czasu przeżycia całkowitego wynosiło 15,1 miesiąca w porównaniu z 12,7 miesiąca w grupie otrzymującej mitoksantron.

Inny nowy preparat dostępny do leczenia chorych z rakiem prostaty to abirateron, który hamuje powstawanie testosteronu przez hamowanie aktywności jednego z enzymów biorących udział w produkcji tego hormonu.

Ponieważ testosteron działa pobudzająco na rozwój raka prostaty, to zahamowanie jego powstawania prowadzi do zahamowania wzrostu guza.

Badanie kliniczne z użyciem abirateronu objęło prawie 800 pacjentów z rakiem prostaty, u których stwierdzono pod wpływem działania abirateronu zahamowanie rozwoju guza, a w konsekwencji przedłużenie życia o średnio 4 miesiące.

W kwietniu 2010 roku FDA zarejestrowało do leczenia przerzutowego hormonoopornego raka prostaty pierwszą szczepionkę komórkową o nazwie sipuleucel-T.

W badaniu klinicznym IMPACT wykazano, że przedłużała ona życie leczonych o 4,1 miesiąca w porównaniu z grupą kontrolną otrzymującą placebo. Niestety koszt leczenia tym preparatem jest bardzo wysoki.

Innym nowym preparatem zarejestrowanym w leczeniu raka gruczołu krokowego jest denosumab, ludzkie białko monoklonalne regulujące aktywność osteoklastów, czyli komórek kościogubnych. Lek ten może zmniejszyć ryzyko powikłań kostnych. Podobne działanie wykazuje inny nowy preparat, kwas zolendronowy.

Rak prostaty a dieta

Wybór metody leczenia chorych z rakiem prostaty jest w wielu przypadkach bardzo skomplikowanym oraz trudnym zadaniem zarówno dla lekarza, jak i pacjenta. Nie wszystkie nowości są dostępne, nie wszystkie osoby kwalifikują się do ich zastosowania.

Metodą godną polecenia dla wszystkich jest profilaktyka. Ryzyko zachorowania na raka gruczołu krokowego zmniejsza dieta zawierająca soję, selen, witaminy D, witamina C, witamina E oraz likopen zawarty w wszystkich czerwonych warzywach. Warto o tym pamiętać i każdego dnia na swój talerz nakładać warzywa oraz owoce.

Czytaj też:

• Rak prostaty - objawy i leczenie nowotworu stercza
• Rak prostaty. Jak można rozpoznać raka prostaty
• Rak prostaty: jakie badania wykrywają raka prostaty?
• Rak prostaty: badanie moczu pomoże wykryć nowotwór i uniknąć biopsji?

Rak prostaty - lek ratujący życie jest dziś refundowany na zbyt późnym etapie

Mimo pozytywnej rekomendacji Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji na majowej liście refundacyjnej po raz kolejny nie rozszerzono możliwości stosowania nowoczesnego leku o nazwie enzalutamid w leczeniu raka prostaty.

Dziś jest on refundowany tylko na późniejszych etapach terapii, chociaż lekarze podkreślają, że jego włączenie jeszcze przed chemioterapią, gdy organizm pacjenta jest silny, przynosi lepsze efekty.

Źródło: Biznes.newseria.pl