Rak pęcherzyka żółciowego: przyczyny, objawy, leczenie i rokowania

Rak pęcherzyka żółciowego to jeden z najbardziej złośliwych i szybko postępujących nowotworów układu pokarmowego. Większość chorych zgłasza się do lekarza, gdy guz jest już w zaawansowanym stadium rozwoju, co oznacza, że praktycznie nie ma szans na wyleczenie. Dzieje się tak m.in. dlatego, że pacjenci bagatelizują pierwsze objawy choroby. Jakie są przyczyny i objawy raka pęcherzyka żółciowego? Na czym polega leczenie? Jakie są rokowania?

Spis treści

1. Rak pęcherzyka żółciowego – przyczyny i czynniki ryzyka
2. Rak pęcherzyka żółciowego – objawy
3. Rak pęcherzyka żółciowego – diagnoza
4. Rak pęcherzyka żółciowego - leczenie

Rak pęcherzyka żółciowego to złośliwy nowotwór gruszkowatego narządu, który stanowi zbiornik wydzielanej przez wątrobę żółci, ułatwiającej dwunastnicy trawienie tłuszczu. Rak pęcherzyka żółciowego to jeden z najczęstszych nowotworów rozwijających się w przewodach żółciowych (stanowi 80-95 proc tych nowotworów) i piąty pod względem częstości występowania rak przewodu pokarmowego.

Rak pęcherzyka żółciowego jest jednym z najbardziej złośliwych nowotworów układu pokarmowego

Ryzyko zachorowania na raka pęcherzyka żółciowego wzrasta wraz z wiekiem. W większości przypadków diagnozę częściej słyszą kobiety niż mężczyźni. Inaczej jest w Polsce, gdzie mężczyźni chorują prawie 2 razy częściej niż kobiety. Poza tym w naszym kraju, a także Czechach i na Słowacji, częstość występowania raka pęcherzyka żółciowego jest największa w Europie. Zachorowalność w Polsce wynosi około 6 osób na 100 000 na rok (w innych krajach średnio 2 na 100 000).

Rak pęcherzyka żółciowego – przyczyny i czynniki ryzyka

Jednym z najczęstszych czynników ryzyka rozwoju raka pęcherzyka żółciowego jest wieloletnia kamica pęcherzyka żółciowego (stwierdza się ją u 80-90 proc. chorych z tym nowotworem). Ryzyko rozwoju raka zależy od wielkości złogów - jeśli ich średnica przekracza 3 cm, ryzyko raka jest dziesięciokrotnie większe niż w przypadku złogów o średnicy 1cm.

Innymi czynnikami, które zwiększają ryzyko pojawienia się raka pęcherzyka żółciowego, są:

• niektóre polipy pęcherzyka żółciowego;
• porcelanowy pęcherzyk żółciowy (wysycony solami wapnia);
• przewlekłe zapalenie pęcherzyka;
• przewlekła przetoka pęcherzykowo-jelitowa;
• zwapnienia ściany pęcherzyka;
• włókniako-mięśniakowatość ściany pęcherzyka;
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego;
• obecność torbieli przewodu żółciowego;
• anomalie wspólnego kanału żółciowo-trzustkowego;
• choroby pasożytnicze pęcherzyka i dróg żółciowych;

W grupie ryzyka znajdują się także osoby zatrudnione w przemyśle gumiarskim (pracujące w miejscach produkcji obuwia gumowego czy wulkanizacji opon). Ponadto zagrożone są osoby pracujące w branży tekstylnej i papierniczej.

Rak pęcherzyka żółciowego – objawy

Pierwsze objawy raka pęcherzyka żółciowego nie są charakterystyczne i przez chorych lekceważone. Najczęstsze dolegliwości wiążą się ze współistniejącą w większości przypadków kamicą pęcherzyka. Jednak charakterystyczny dla tej choroby atak kolki żółciowej (odczuwana jako nagły, napadowy, ostry, niezwykle silny ból zlokalizowany w nadbrzuszu) w przypadku raka pęcherzyka żółciowego pojawia się rzadko. Pacjent zwykle skarży się na przewlekłe uczucie rozpierania, dyskomfortu w prawej górnej części brzucha.

Objawy, które pojawiają się w późnej fazie rozwoju raka pęcherzyka żółciowego, to:

• tępy ból w górnej części brzucha, po prawej stronie, który często promieniuje w prawą stronę do kręgosłupa i okolicy międzyłopatkowej;
• wyczuwalny guz w prawym podżebrzu;
• brak łaknienia i związana z tym utrata masy ciała;
• wymioty;
• żółtaczka (i związane z tym objawy - świąd skóry, która jest zażółcona, ciemny mocz oraz jasne i odbarwione stolce) - występuje u około 30—60 proc. pacjentów;

Rak pęcherzyka żółciowego – diagnoza

W przypadku podejrzenia raka pęcherzyka żółciowego podstawę diagnostyki stanową badania obrazowe. Pozwalają one na rozpoznania raka we wczesnej fazie rozwoju, oczywiście jeśli pacjent zostanie skierowany na nie odpowiednio wcześnie.

Rak pęcherzyka żółciowego zwykle jest rozpoznawany przez przypadek, np. podczas badania pęcherzyka usuniętego z powodu kamicy

W pierwszej kolejności zwykle wykonuje się ultrasonografię jamy brzusznej (USG). Lekarz może zlecić także tomografię komputerową, dzięki której można ocenić stopień zaawansowania procesu chorobowego. Czasami konieczne może być wykonanie rezonansu magnetycznego dróg żółciowych (MRCP) i wstecznej cholangiopankreatografii - badań, które mogą wykazać obecność zwężeń środkowego odcinka dróg żółciowych, co najczęściej związane jest z naciekaniem ich przez raka.

Rak pęcherzyka żółciowego - leczenie

Jedynym skutecznym sposobem całkowitego wyleczenia raka pęcherzyka żółciowego jest operacja, podczas której wycina się pęcherzyk żółciowy (tzw. cholecystektomia). Jeśli doszło do nacieku wątroby, w trakcie operacji możliwe jest wykonanie częściowego wycięcia tego narządu i węzłów chłonnych. Czasem konieczne bywa usunięcie trzustki i dwunastnicy (gdy naciek jest bardzo duży). Jednak operację można wykonać jedynie u pacjentów, u których rak jest we wczesnej fazie rozwoju.

Niestety, większość pacjentów trafia do lekarz guza w zaawansowanym stadium rozwoju, co uniemożliwia operację. Wówczas pozostaje tylko leczenie paliatywne (łagodzące objawy choroby u nieuleczalnie chorych). U tych chorych zwykle wykonuje się zabieg, w trakcie którego do zwężonych przez nowotwór dróg żółciowych wprowadzana jest proteza. Jej zadaniem jest ich rozszerzenie, a co za tym idzie - złagodzenie objawów choroby.

Monika Majewska