Zaczyna się niepozornie, od bólu gardła. Rak migdałka podniebiennego - przyczyny, objawy, leczenie

Rak migdałka podniebiennego to najczęstszy nowotwór złośliwy gardła i jamy ustnej i stanowi aż 46% wszystkich nowotworów występujących w okolicy jamy ustnej. Jakie są przyczyny i objawy raka migdałka i jak przebiega leczenie?

Spis treści

1. Rak migdałka podniebiennego - czynniki ryzyka
2. Rak migdałka podniebiennego - objawy
3. Rak migdałka podniebiennego - rozpoznanie
4. Rak migdałka podniebiennego - leczenie
5. Rak migdałka podniebiennego - rokowanie

Rak migdałka podniebiennego dotyka przede wszystkim mężczyzn po 50. roku życia i jest związany m.in z paleniem papierosów i nadużywaniem alkoholu.

Rak migdałka podniebiennego - czynniki ryzyka

Do czynników ryzyka wystąpienia raka migdałka podniebiennego zalicza się:

• wiek powyżej 50. roku życia
• płeć męska
• palenie papierosów
• nadużywanie alkoholu
• infekcja wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV)

Rak migdałka podniebiennego - objawy

Typowym objawem jest występujące uczucie przeszkody w gardle, pojawiające się podczas przełykania i ból gardła.

W późniejszych stadiach choroby może występować:

• szczękościsk
• nieprzyjemny zapach z ust
• nadmierna produkcja śliny
• guz w okolicy szyi

Nierzadko występuje również otalgia. Jest to objaw polegający na bólu ucha, który nie jest związany ze stanem chorobowym toczącym się w uchu. Wynika to ze wspólnego unerwienia obszaru głowy i szyi, przez co ból innych obszarów głowy np. migdałka podniebiennego przenosi się do ucha.

Podczas badania lekarskiego można zauważyć owrzodzenie migdałka, jego unieruchomienie, niesymetryczne powiększenie jednego z migdałków, a także naciek na podniebienie i gardło.

Rak migdałka podniebiennego ma tendencje do szybkiego tworzenia przerzutów odległych. Najczęściej przerzuty występują w węzłach chłonnych szyjnych, powodując występowanie guza w okolicy szyi. Przerzuty mogą wystąpić również w płucach, wątrobie i kościach.

Rak migdałka podniebiennego - rozpoznanie

W przypadku chorób migdałków podniebiennych najczęściej brana jest pod uwagę etiologia zapalna. Jeśli po zastosowaniu leków przeciwzapalnych objawy nie ustępują, należy wdrożyć diagnostykę w kierunku choroby nowotworowej.

Pierwszym etapem jest badanie laryngologiczne polegające na oglądaniu migdałków w powiększeniu. W większości przypadków rak migdałka podniebiennego jest jednostronny, niezwykle rzadko zdarza się nowotwór, który dotyka jednocześnie obu migdałków.

W badaniu laryngologicznym stwierdza się:

• owrzodzenie
• obrzęk
• obszary martwicy
• niesymetryczne powiększenie jednego migdałka

Taki obraz w badaniu laryngologicznym nasuwa podejrzenie nowotworu migdałka podniebiennego.

Kolejnym etapem diagnostycznym jest pobranie wycinka guza i badanie histopatologiczne. 90% raków migdałka podniebiennego to, pod względem histopatologicznym, raki płaskonabłonkowe.

W przypadku stwierdzenia zaawansowanego stadium raka należy wykonać badania obrazowe - RTG lub tomografię komputerową klatki piersiowej celem wykluczenia obecności przerzutów odległych.

Rak migdałka podniebiennego - leczenie

Istnieją 3 podstawowe metody leczenia raka migdałka podniebiennego.

Pierwszą metodą jest leczenie chirurgiczne, polegające na usunięciu migdałka podniebiennego z marginesem zdrowych tkanek. Niekiedy stan chorego wymaga usunięcia również łuków podniebiennych i nasady języka.

Ten sposób jako samodzielna metoda leczenia stosowana jest tylko w przypadku małego lub średniego stopnia zaawansowania klinicznego, bez przerzutów odległych.

Niekiedy poza migdałkiem podniebiennym usuwa się również okoliczne węzły chłonne. Zakres i metoda operacji zależy jednak od indywidualnej oceny każdego przypadku.

Czytaj też: Migdałki: wycinać czy nie?

Kolejną metodą stosowaną w leczeniu raka migdałka podniebiennego jest radioterapia. Nowoczesne metody leczenia pozwalają na użycie dużych dawek promieniowania pozwalających na zmniejszenie rozmiaru guza przy jednoczesnej ochronie okolicznych, zdrowych tkanek. Najczęściej leczenie takie trwa ok. 7 tygodni.

Chemioterapia w przypadku raka migdałka podniebiennego może być stosowana jako samodzielna metoda leczenia, jest ona jednak stosowana w przypadku rozsiewu nowotworu i obecności przerzutów odległych lub w przypadku wznowy nowotworu.

Znacznie częściej stosuje się połączenie chemioterapii z metodami chirurgicznymi lub radioterapią. Na początku leczenia stosuje się chemioterapię celem zmniejszenia masy guza, jest to tzw. indukcja leczenia, a w kolejnym kroku włączana jest radioterapia lub leczenie chirurgiczne.

Rak migdałka podniebiennego - rokowanie

Rokowanie jest zawsze oceniane na podstawie indywidualnego przypadku, ponieważ zależy ono od stopnia zaawansowania i przebiegu choroby.

Obecność przerzutów odległych, naciekanie okolicznych tkanek, nieoperacyjność guza czy zajęcie węzłów chłonnych, a także ogólne wyniszczenie organizmu znacznie pogarszają rokowanie.

Ogólnie skuteczność leczenia ocenia się na ok. 30-40%, w przypadku stwierdzenia przerzutów odległych odsetek ten maleje do 15%.

Po zakończeniu leczenia bardzo istotne są częste badania kontrolne, z powodu dużej tendencji do nawrotu nowotworu.

W większości ośrodków zajmujących się leczeniem raka migdałka podniebiennego przyjmuje się zasadę, że badanie kontrolne w pierwszym roku po leczeniu należy zaplanować 1 raz w miesiącu, w drugim roku co 2 miesiące, w 3 roku co 3 miesiące, w latach kolejnych 2 razy na rok.

W związku ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na inny rodzaj nowotworu okolicy głowy i szyi, a także układu oddechowego pacjent powinien być objęty opieką lekarską przez całe życie.

Rak migdałka podniebiennego jest groźnym nowotworem o szybkim wzroście, dlatego istotne jest szybkie zgłoszenie się do lekarza w przypadku stwierdzenia u siebie niepokojących objawów, takich jak utrudnione połykanie, nieustępujący ból czy chrypka.

Przyjmuje się, że jeśli niepokojące objawy ze strony migdałków utrzymują się ok. 10-14 dni, należy zgłosić się do lekarza, celem rozpoczęcia diagnostyki i wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Czytaj też: 

• Migdałki podniebienne - 8 ważnych pytań
• Ropień okołomigdałkowy: przyczyny, objawy, leczenie
• Zapalenie migdałków – przyczyny, objawy, leczenie
• Przewlekłe zapalenie migdałków: przyczyny, objawy, leczenie
• Przerośnięte migdałki podniebienne: przyczyny, objawy i leczenie
• Przerost migdałka gardłowego (trzeciego) u dzieci i dorosłych – przyczyny, objawy i leczenie
• Kamienie migdałkowe – skąd się biorą i jak się ich pozbyć

lek. Agnieszka Michalak